DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Selasa, 11 Februari 2014

Bahan Jamita Minggu Septuagesima, 16 Februari 2014



BAHAN JAMITA
MINGGU SEPTUAGESIMA
Minggu, 16 Februari 2014
Ev.: 5 Musa 30: 15 – 20; Ep.: 1 Korint 3: 1 – 9 (8 – 9); S.Patik: Poda 3: 11
by. Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.

MARHAPATEAN TU HANGOLUAN DO GANUP  NA MANGHAHOLONGI JAHOWA

Patujolo
            Molo disungkun tu dirinta be, marhapatean tu dia ngolu sadari on? Torop do halak ndang mangantusi lapatan ni sungkunsungkun on alana lapatan boasa ibana mangolu di portibi on pe dang diboto. Adong do jolma mangolu tanpa hapatean ni ngolu na jelas, songon na didok: eme na masak digagat ursa, i na masa, i na niula. Holan marnida na masa jala mangihuthon na masa alai ndang mangalapati dia do na masa i. Jala marnida na masa nuaeng nunga torop be angka dalan dibaen asa boi jolma i mandapot hasonangan tu dirina nang pe dalan i adong marhapatean tu hangoluan jala adong na marhapatean tu hamagoan.
            Boha do parngoluan ni halak Kristen saonari? Tong do masuk tu horong na so mamboto marhapatean tu dia do ngoluna jala na so mamboto lapatan ni ngoluna? Halak Kristen ima halak na mamboto marhapatean tu dia do ngoluna jala mangalapati ngoluna sadari on dohot haduan. Jala halak Kristen pe ima bagian tatanan sosial na manghirim hasonangan di ngoluna, alai manat mamillit dia do dalan silangkahononhon.

Hatorangan ni Turpuk
            Di pardalanan ni bangso Israel di halongonan manopot tano Kanaan, ragam na na masa sibolusonnasida, adong ma i parporangan, las ni ari, ngali ni ari alai na rumingkot ima manang aha pe na masa tu bangso i, ndang hea ditadingkon Jahowa, Debata na paruarhon nasida sian parhatobanon ni Misir; sai tongtong do didongani Debata nasida; sai disarihon do dia na ringkot di bangso i. alai ala mental ni hatoban dope na songgop tu bangso i, ndang hea adong roha mandok mauliate dohot hot satia tu Jahowa, Debata. Holan na marungutungut, menuntut, alai ndang olo mian di angka ruhut dohot uhum ni Jahowa nasida. Bangso na dihalomohon Jahowa ima bangso na olo unduk di angka ruhut dohot uhumNa, ndada bangso na so maradat manang na so marruhut. Sude na i laho manjaga habadiaon ni bangso i di parngoluannasida alana Jahowa, Debata na paluahon jala mamillit nasida, ima Debata na badia.
            Parange ni hatoban do na sai jotjot menuntut jala na so adong roha na marhamauliateon jala ndang adong roha manang parange na unduk. Ido na masa tu halak Israel maradophon Jahowa, Debata na paruarhon nasida sian parhatobanon. Nang pe nunga dipanghilalaonnasida songon dia do pangaramotion dohot pandonganion ni Jahowa di ngolunasida, alai sai tongtong do sai adong roha na mangalo jala sai mamillit ragam sipilliton na boi mambahen sonang jala sombu panghilalaanna, isarana unduk jala manomba debata sileban. Sian on tangkas ma na so dilapati nasida do haluaonnasida dohot pandonganion ni Jahowa. Jala nunga diida nasida songon dia do rimas dohot paniaphon ni Jahowa maradophon bangso na maralohon Israel. Dilehon Jahowa do patik-Na tu bangso i dung malua nasida asa haluaonnasida i tongtong dirahut uhum manang patik ni Debata. Dihalomohon Jahowa do bangso na pinillitNa di bagasan habadiaon, keteraturan, jala ndang marsilomolomo. Jala na so mangulahon sada sian patik ima marhapatean tu hamatean dohot hamagoan. Patik i do barita na uli jala patik i do hatuaon dohot hangoluan (bdk. Psalmen 119: 92, 143 – 145).
            Turpuk on ima udut ni hata poda ni si Musa laho mangaratarataon taringot pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa marhite ragam na masa di pardalanan ni bangso i. Jala dipapillithon ibana do pasupasu dohot torutoru tu bangso i, dia ma na dipillit bangso i jala nadua i do na boi gabe hapatean ngolu ni bangso i (personal dohot kolektif) (ay. 15). Pasupasu na marhapatean tu hasonangan, masuk tu tano naung niuarihon ni Jahowa, ima tano Kanaan na naeng dilehononNa tu nasida, jala torutoru na marhapatean tu hamatean dohot hamagoan salelenglelengna, jala na so masuk tu tano na niuarihon ni Jahowa i.
            Molo naeng mandapot na dihirim pasti do adong pangulahonon manang usaha laho mandapot i. Songon i do na diturpuk on, adong do pangulahononhon na ingkon adong di ngolu bangso i, ima manghaholongi Jahowa, Debata jala marparange di angka dalanNa, huhut mangaradoti angka patikNa, angka aturanNa dohot uhumNa, asa pangoluonNa ho jala patoroponNa ho, jala pasupasuon ni Jahowa, Debata ma ibana di tano sitopotonmu nuaeng bahen partalianMu (ay. 16). Ayat on paratahon di 5 Musa 6: 5; 10: 12). Turpuk on pabotohon dohot manosohon asa bangso na pinalua ni Jahowa i adong haundukhon tu hata dohot patik manang uhum ni Jahowa, Debata. Tarida ma i sian haundukhonna maradophon hata dohot patik ni Debata jala rade dirahut uhum dohot patik ni Jahowa, Debata i. Ndada halak na dibagasan parhatobanon dirahut patik dohot uhum ni Jahowa, alai halak na pinalua do; ndada tu hatoban dilehon patik i, alai tu halak na naung pinalua do. Ala ni i, ndada hinorhon ni gogo manang pambahenan malua jolma i, alai jumolo do dipalua jolma i asa pe adong roha na unduk jala rade mamelehon dirina mangoloi patik dohot uhum ni Jahowa. Sian on, tangkas do boi do tangkas dohonon halak na sai jotjot olo mangalo di angka patik dohot uhum ni Jahowa, ima parange hatoban ma mian di ibana. Halak naung pinalua do boi mangulahon na manghaholongi Jahowa songon sada alus naung pinalua Jahowa ibana, dung i marhapatean ma tu pasupasu ni Jahowa na marudut. Hata dipatorop na didok dison martudu ma i tu angka torop jolma na marhite ibana gabe porsea jala unduk tu hata dohot patik ni Jahowa, Debata (ndada na marlapatan tu angka pinompar di pardagingon (genealogis; keturunan secara daging), alai pinompar di partondion (anak rohani)). Jala pasupasuon ni Jahowa ngoluna di tano sitopotonna (Kanaan) nuaeng bahen partalianmu, na marlapatan tu panarihononhon dohot pangaramotion ni Jahowa di ngoluna.
            Alai molo tung sura marbalik roham, ndang olo ho manangihon, lam olo ho elaelaon marsomba tu angka debata sileban dohot mangoloi i, ingkon mago situtu do ibana, jala ndang tagamon leleng mangolu di tano sitopotonmu, dung taripar Jordan bahen partalianna (ay. 17 – 18). Ganup na diula manang dipillit adong do hapateanna, mangulahon jala unduk tu hata ni Jahowa marhapatean tu pasupasu dohot torop ni hangoluan; alai na mangalo jala olo dielaela marsomba tu angka debata sileban marhapatean tu hamagoan. Songon di ayat 17 – 18 on ma halak na so olo unduk jala marbalik rohana tu angka elaela debata sileban jala ido parange ni hatoban. Parange ni hatoban do na so olo unduk tu hata ni Jahowa hinorhon ni tonggi ni gabe hatoban dipanghilalahon ibana, hape hamagoan do i saluhutna. Sai dilului do ragam angka dalan nang pe maralo i tu na dihalomohon ni Jahowa asa malua ibana jala sonang ibana.
            Antong nunga dipabotohon si Musa 2 sipilliton ni bangso i na gabe hapatean ni ngolu ni bangso i: hangoluan manang hamatean; pasupasu manang torutoru. Jala disosoi si Musa do asa dipillit bangso i hangoluan dohot pasupasu asa mangolu ho dohot pinomparmu sogot (ay.19). Hata mangolu na didok ndada na marlapatan ganjang umur di pardagingon alai boi mangalapati ngoluna di portibi on huhut na sai tongtong disarihon huhut diramoti Jahowa ngoluna nang marhite hosa hangoluan, hahipason, dohot roha na sonang. Jala di ayat 20 dipaduahalihon si Musa do na ingkon diulahon bangso i asa dapotan hangoluan dohot pasupasu i. manghaholongi Jahowa, Debatam jala manangihon soaraNa, jala marsilohot roham tu Ibana, ai Ibana hangoluanmu hian dohot na paginjang umurmu, asa tongtong maringan di tano naung diuarihon ni Jahowa hian ima tano Kanaan (ay. 20). Ayat 20 on pategashon taringot hapatean ni ngolu ni jolma na manghaholongi Jahowa. Alai ndada holan alani usaha i taruli hita tu hapatean hangoluan dohot pasupasu, alai jumolo do hita naung manjalo haluaon na sian Jahowa. Alani i, usaha i ima alus jala hamauliateon ni rohanta naung pinalua ni Jahowa sian hatoban gabe halak na malua.

Refleksi Teologi
            Boha do statusta di ngolu ni portibi on? Status hatoban do manang status ni halak na malua? Hatoban dison ima dibagasan “parhatobanon dosa”; halak na malua ima “halak naung pinalua sian parhatobanon dosa”. Halak na mandok dirina halak naung pinalua alai sai olo dope ibana diparhatobanon ni dosa, ima halak na sai mian dope parange ni hatoban i. Ndang dilehon Jahowa bagabaga hangoluan dohot pasupasu tu halak hatoban, alai jumolo do dipalua jolma i ipe dilehon (boi itaida songon dung malua do bangso Israel sian parhatobanon ni Misir dung i dilehon ma patik, laos dibagasan i do bagabaga i).
            Molo itadok do halak naung pinalua Jahowa do hita sian parhatobanan ni dosa marhite Jesus Kristus taruli ma hita dibagabaga tu hangoluan dohot pasupasu. Alai boi do hita mandapot bagabaga i songon hapatean ni ngolu ni halak naung pinalua ni Jahowa. Di ragam na masa sadari on di pardalanan ni ngolunta nuaeng, dia do sipillitonta na gabe hapatean ni ngolnta hangoluan manang hamatean; pasupasu manang torutoru? Alai naeng ma nian hangoluan dohot pasupasu i itapillit di pardalanan ni ngolunta.
            Molo di pardalanan ni Israel di turpuk on, ima pardalanan manopot tano na naung niuarihon ni Jahowa hian tu ompunasida, si Abraham, si Isak dohot si Jakob. Jala sadari on pardalanan ni halak Kristen (jolma na naung pinalua ni Jahowa sian parhatobanon ni dosa marhite Jesus Kristus) ima pardalanan manopot huta na uli, inganan ni angka na satia jala manahan di haundukhonna tu hata ni Debata, inganan las ni roha, jala disi ma adong hangoluan saleleng ni lelengna (ganjang ni umur). Jala pasupasuon ni Jahowa ima hosa hangoluan, dohot haluaon na pinatupaNa jala silehon roha na sonang, dohot pasupasu na so boi dibatasi marhitehite sinamot, pangkat dohot lan na asing.
            Asa marhapatean ngolunta tu hangoluan (ganjang ni umur) dohot ngolu na gok pasupasu, ingkon do itahaholongi Jahowa, Debata marhite haundukhonta dohot hasatiaonta tu Ibana na naung paluahon hita marhite Jesus Kristus. Manghaholongi Jahowa, Debata ima ponggol na parjolo sian 2 ponggol patik rea (Mat.22: 37). Manghaholongi Jahowa, Debata ndang boi malua sian panombaon dohot komitmen na marsihohot jala solhot tu Ibana. Manghaholongi Jahowa ndada boi marsatongatonga, alai sian nasa ateate, sian nasa hosam, dohot sian roha. Lapatanna, manghaholongi Jahowa ima sada hataridaan unduk dohot satia mian di rahut dohot patik ni Jahowa. Molo songon i do mian di ngolunta boi ma hita mangalapati ngolunta, ima ngolu na unduk jala satia laho mangulahon hata ni Jahowa, jala ngolu na gok hamauliateon di ngoluna. Sai anggiat ma sai manongtong di bagasan ruhut dohot uhum ni Jahowa di ngoluna asa marhapatean ngolunta on tu hangoluan jala pasupasu sian Jahowa.
Songon panutup, husurathon ma sada hata ni ende na mandok, “nunga tangkas dibotoho na nidok ni TUHAN Jahowa Debatam, molo naeng sonang jala mangolu ma ho tung pauba ma parange, tung sura so disarihon ho be, manang naung balik roham sian TUHAN i, jala olo ho dielaela manomba debata sileban. Alai ingot ma tu hamagoan do tu hamatean do jambarmi, dibahen i binsan dilehon TUHAN i holong ni rohaNa i di ho. Pillit ma hangoluan i, sai pallit ma na dumenggan i. asa mangolu ho muse, dohot pinomparmu sogot.   Amen.

Digurithon: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
                                                                                                                                  HKI Ressort Parparean

Angka Ende Huria:
  1. 9          : 1, 3, 5
  2. 417      : 1 – 2
  3. 210      : 1 + 2
  4. 253      : 1 – 2
  5. 202      : 1..........
  6. 262      : 1 + 5
  7. 258      : 1........ 


Tidak ada komentar:

Posting Komentar