DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Rabu, 18 Desember 2013

Jamita Malam Natal, 24 Desember 2013



BAHAN JAMITA
MALAM NATAL
Selasa, 24 Desember 2013
Ev.: Johanes 1: 1 – 14; Ep.: Heber 1: 5 – 12; S. Patik.: Mikha 6: 8

Oleh. Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.

JANGKON MA PANONDANG NA TUTU I!
Patujolo
            Hata ima hataridaan ni hadirion (karakter dan pola pikir) ni halak na mandok hata i. Molo denggan do hata dihatahon, denggan do hadirion ni na mandok hata i, alai molo hata na roa do dihatahon songon i do nang hadirionna. Adong do deba pangantusion ni halak taringot hata: “marhuaso do anggo hata”, boi do hata i patubuhon panghirimon, manang semangat, manang hagogoon tu halak na tumangihonsa, songon i nang baliksa. Jala patar do uli dohot denggan manang huaso ni hata i molo adong do pangulahonhon manang mamarangehon songon hata na dihatahonna.  
            Molo taida di panompaon ni Jahowa, Debata na Pargogo na so hatudosan i, adong do dua na ringkot taida na patupahon panompaon, ima Jahowa dohot hataNa. Marhitehite hataNa do Jahowa manompa dimulai sian panompaon ni langit dohot tano on. Molo taida muse angka udut ni ngolu ni halak Israel nang sahat tu masa angka panurirang sai didok do: “Songon on do hata ni Jahowa”; “on do hata ni Jahowa” na mandok Jahowa sandiri do na manghatahon, jala mangula do Jahowa marhite hataNa jala marhite Hata i ro do Jahowa tu na tumangihonsa. Marhite angka Panurirang disoarahon angka hata ni Jahowa jala sai na manjadi do sude angka hata ni Jahowa. Di Jesaya 55: 10 – 11 didok do: “ai songon hadadabu ni udan dohot ambolas sian langit, jala ndada mulak boti tusi, nda jolo dibornohi tano i jala dipagabe, asa martumburi, jala dilehon boni tu halak panabur dohot roti tu halak na manganhon. Ingkon songon i do hatangKi na ruar sian pamanganHu: ndang mulak boti tu Ahu, ingkon bahenonna do lomo ni rohangKu, jala manjadi tu na Hutongos.” Marhite ayat on, marhuaso do angka Hata na Sian Jahowa ala Jahowa sandiri na marhuaso marhite HataNa. Jahowa do Hata i, jala Hata i do hataridaan hadirion ni Jahowa.

Hatorangan ni Turpuk
            Molo taida turpuk jamita on boi do taida taringot Hata dohot Debata. Molo di ayat 1 dihatahon na naung adong do Hata i di mulana, jala saor tu Debata do Hata i. Songon na dipatoran di patujolo, hata ima hataridaan ni na mandok hata. Molo Jahowa do na mandok angka hataNa jala manompa marhite hataNa, ima hataridaan ni Jahowa, Debata. Jala dang boi tarsirang hata sian na manghatahonsa, songon i nang Debata, na so boi tarsirang sian hataNa (ay. 2 – 3).
            Hata di hata Junani didok do logoV (logos) na marlapatan “hata manang habisukhon manang pangantusion. Marhite pangantusion manang habisukhon do diboto jolma aha na sintong. Halak na taruli logos marlapatan do i halak na taruli pangantusion manang habisukon, jala marlapatan do i na mian di hatiuron, ala di logos i do hatiuron (panondang). Ai sulusulu do tona i, jala patik i do panondang, jala dalan tu hangoluan do angka pinsangpinsang ni pangajarion (Poda 6: 23) Di turpuk on logos dilapati do “hata” jala dang na muba hakekat lapatan ni logos i. Marhite hata do ditompa Debata sude angka na ditompa Jahowa, jala di bagasan hata i do hangoluan. Jala hangoluan i do panondang di hajolmaon, ala di bagasan hata i do hangoluan, marlapatan do i hata i do panondang i (Jahowa do panondangingku dohot hatuaonku….(Psalmen 27: 1). Hata na didok di turpuk on ima Hata ni Jahowa, hata na sian Jahowa. Molo tahaporseai do Jahowa do Silehon hangoluan dohot Panondang ni ngolunta (Jesaya 9: 1; 60: 1; 60: 20; Mikha 7: 8), marlapatan do i Hata ni Jahowa i hangoluan jala panondang, na manondangi hajolmaon (ay. 4).
            Panondang do na talup manaluhon hagolapon, jala dang hea jala dang boi hagolapon manaluhon na panondang. Nungnga ro be Panondang i, ima Jesus Kristus na ro tu portibi on manondangi hagolapon di portibi on, alai ditulak na holom i do Ibana. Na holom ima martudutudu tu dosa dohot angka hagiot ni daging na maralo tu lomo ni roha ni Debata. Ala naung tonggi dohot tabo ni jolma i mangulahon dosa, nunga maol be jolma i malua sian i. Lam naeng malua jolma i sian dosa, lam tu maol na do ibana malua sian i. Hatiuron i papatarhon manang aha na masa dohot na adong di ruang na holom i. Ruang na holom ima roha ni jolma, Tuhan Jesus, ima hata dohot panondang i, ro manondangi roha ni jolma na holom hinorhon ni angka dosa, manang parange manang bangko na so marpardomuan tu na hinalomohon ni Jahowa. Alai ala naung lalap dohot naung tabo jolma i mangulahon dosa gabe ditulak do panondang i. Isarana, marhapal do sipareon ni jolma laho manangihon hata ni Debata, marbatu do roha ni jolma laho mameop hata ni Debata (ay. 5).
            Di tingki paimaimahon haroro ni Mesias (songon na disuriranghon angka panuriang) halak Jahudi, jala disi do ragam angka ulaon na mambahen torop halak na pogos manganggukhi hinorhon ni angka aturan na binahen ni angka pamerenta (pajak) dohot angka pangula na mangula di bagas joro na so mangulahon ulaonna hombar naung ditontuhon; torop do angka ketidakadilan na masa; dohot ragam hajahaton na asing, hehe do sada halak sinuru ni Debata, si Johannes do goarna (ay. 6). Johannes, ima anak ni si malim Sakarias dohot si Elisabeth, inana (Luk. 1: 5 – 25). Disuru Jahowa do ibana gabe sitindangi, sitindangi Panondang i, Panondang na manondangi haholomon ni roha ni jolma, jala diboto jolma i dia do angka dosa ni jolma manang angka pambahenan ni jolma na maralo tu hinalomohon ni Jahowa. Jala marhite i, tubu ma roha na olo paubahon roha, jala rade asa mian panondang i manondangi rohana (ay. 7).
            Alai ndada si Johannes na gabe Panondang na didok dison, manang ndada si Johannes na Hata na didok di turpuk on. Na manghatindanghon Panondang i do ibana (ay. 8), alai nunga mandok ro uju i tu portibi on Panondang na sintong i, jala di portibi on hian do Ibana, jala marhite sian Ibana do manjadi portibi on; hape ndang ditanda portibi on Ibana (ay. 9 – 10) (ida. hatorangan na di ginjang). Na ro do Ibana manopot na di Ibana hian, gabe ndang dijanghon angka na di ibana i Ibana (hinorhon ni ragam angka hagiot ni dosa). Alai manang piga na manjanghon Ibana, tusi do dilehon huaso, asa gabe anak ni Debata nasida, angka na porsea di goar-Na (ay. 11 – 12). Molo Jahowa do manompa langit dohot tano ro nasa isina jala mulana i mansai uli jala denggan marlapatan do i Jahowa nampuna na tinompaNa. Alai angka na tinompa ni Jahowa i ndang manjanghon Ibana dohot HataNa. Di bagasan Hata i do Jahowa nampuna na tinompaNa, na so tubu sian mudar, manang sian sangkap ni daging, manang sian sangkap ni baoa, tung sian Jahowa, Debata sandiri do (ay. 13).
            Gabe daging ma Hata i, (ho logos sarx egeneto). Angka hata ni Jahowa na didok angka panurirang “on do Hata ni Jahowa” nungnga gabe daging, jala nunga gabe jolma be hata i. na sian Debata jala mian manang saor di tongatonga ni angka jolma. Jala marhite i, boi ma diida hasangaponNa, i ma hasangapon ni Anak sasada na sian Ama i, gok asi ni roha dohot hasintongan. Patar ma hasangapon ni Jahowa (selaku Ama) marhite Hata na gabe daging i (selaku Anak). Hata ni Jahowa (na badia) gabe daging, gabe sarupa rap dohot jolma, alai hadirionna tung marasing do. Adong dua status na patuduhon hajonokhan ni parsaoran (Ama – Anak) na so boi tarsirang parsaoran i, ai dibagasan Anak i do Ama i, jala Ama di bagasan Anak I (ida. Joh.14: 11). Sada na patuduhon hadirion ni Jahowa (Ama) dibagasan Hata na gabe daging i (Anak), jala on ma na pabotohon, Hata na gabe daging i ima hatardiaan hadirion ni Jahowa, Debata. Na marlapatan, marhite Ibana tangkas ma patar dia do na dihalomohon ni Jahowa na ingkon diulahon halak na niasianna asa dapotan hangoluan salelengna na porsea di Ibana (Joh. 3: 16).

Aplikasi Teologi
            Hata na gabe daging di turpuk on, ima Jesus Kristus. Marlapatan do i, Jesus Kritus ima hataridaan/ hapapataran ni hadirion ni Jahowa, Debata. Hata ni Jahowa na gabe daging jala saor rap dohot angka jolma. Marhite Jesus Kristus do boi jolma i marnida jala mananda hasangapon ni Jahowa, Debata. Ala di bagasan Jesus Kristus do tarida hadirion ni Jahowa, jala Ibana do Hata ni Jahowa, marlapatan do i, marhuaso do angka hata na dihatahon ni Jesus Kristus dohot angka parulaonNa pe Parulaoon ni Jahowa na patuduhon holong na so hatudosan dohot haluaon. Jesus Kristus, ima Panondang na manondangi angka roha dohot pingkiran ni nasa jolma, marhite panondang i, boi ma tandaon ni jolma angka dosa dohot hajahaton na diulahon dohot na disangkapi roha dohot pingkiran, jala mananda aha do upana i sasudena. Marhite i, tubu ma roha panolsolion jala adong roha na marhamubaon (marbalik sian angka hajahatonna i) jala pasahathon dirina tu Jahowa marhite Jesus Kristus asa dapotan hangoluan salelenglelengna ibana.
            Di Malam Natal sadari on, dipabotohon do tu hita nunga saor be tu hita Panondang i, so tung ditulak roha dohot pingkiranta Ibana. Torop do sadarion manghalashon Natal alai ndada diboto dia do tapuonna sian Natal i. Molo sidung natal, sidung ma las ni rohana, sidung ma parsaoran, jala mulak muse songon halak na so mananda panondang i; tubu ma ragam sahit, tubu ma ragam sipingkiron. Torop do halak na holan merayakan holan marningot tubu Tuhan Jesus secara fisik; marningot haroro ni Panondang i tu portibi secara fisik, alai ndada manjanghon haroro ni Panondang i tu bagasan roha manang pingkiranna. Nunga marhapal jala marbatu be sipareon dohot roha ni torop jolma laho manjanghon Hata ni Jahowa tu roha nang pingkiranna.
            Marhite turpuk on disosoi jala dipaingot do hita angka na manangihon hata di malam Natal on asa tajangkon Panondang i laho manondangi roha dohot pingkiranta na golap hinorhon ni dosa dohot angka hagiothagiot na boi mambahen manulak panondang i. Panondang i do na manondangi roha nang pingkiranta asa taida tangkas dalan hangoluan i. Panondang i do na patuduhon hasintongan asa taruli hangoluan manang haluaon na salelengna asa boi hita mardalan di hasintongan ni Jahowa marhite Jesus Kristus.      Selamat Malam Natal tu hita saluhutna.
           

Jamita Natal I, 25 Desember 2013



BAHAN JAMITA
NATAL I
Rabu, 25 Desember 2013
Ev.: Mateus 1: 18 – 25; Ep. Jesaya 7: 10 – 17; S. Patik: 1 Petrus 1: 14 - 15

Oleh. Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th. 

Immanuel, Donganta ma Debata!
Patujolo
Torop do angka jolma na sai mangalului lapatan ni angka dalan haluaon na pinatupa ni Jahowa, boasa masa songon i, jala aha ulaning umbahen masa na songon i? Aut sugari angka na bisuk pe na mangalusi saluhutna i, ndang na boi alusanna i alana saluhutna hahomion ni Jahowa do saluhutna. Molo naeng do mangalapati saluhutna i, holan tu Jahowa do alusna i, jala na ingkon itatiop ima ia sangkap ni Jahowa ima sangkap ni haluaon dohot hasonangan.
Tarsongon dalan haluaon dohot hasonangan na dipatupa Jahowa marhite sada na marbaju ima si Maria, naung gabegabean sian Tondi Parbadia andorang so masipadohonan dope ibana tu si Josep. Sahat tu sadari on mansai adong dope halak na mangalului alus taringot hatutubuni Sipalua, ima Jesus Kristus. Deba angka na bisuk mambahen alusna be, jala sahat tu alus na mambahen lilu manang ganggu haporseaon ni jolma. Antong marhite turpuk Jamita on dipabotohon do boha do ianggo hatutubu ni Jesus Kristus.

Hatorangan ni Turpuk
            Panurat evangelium Mateus on pajojorhon songon dia do hatutu ni Jesus Sipalua, jala on ma na gabe alus tu angka sungkunsungkun na mangalului boha do partubu ni Jesus, ima Sipalua i. Ima uju oroan ni si Josep i dope si Maria, ima ina ni Jesus, na gabegabean do Ibana sian Tondi Parbadia, andorang so marsipadohonan dope nasida (ay. 18). Molo itaida di Lukas 1: 26 – 38, ima taringot boaboa hatutu ni Tuhan Jesus. Ima na jinumpangan ni si Gabriel, surusuruan ni Jahowa mamboan angka barita na sian Ibana tu si Maria. Marhite dua turpuk on (Mateus 1: 18 – 25 dohot Lukas 1: 26 – 38) hatutubu ni Jesus ndada hinorhon ni hagiot ni daging, manang hinorhon ni daging dohot mudar ni hajolmaon, alai Tondi ni Jahowa i do, ima Tondi Parbadia. Molo didok Tondi ni Jahowa, ndada Jahowa i sandiri didok alai Tondi ampuna ni Jahowa, tondi na so sian portibi alai sian Jahowa sandiri, jala ido na didok Tondi Parbadia, Tondi na marasing sian angka tondi ala Jahowa i do na mamparbadia i jala mambahen badia jala ampuna Tondi i. Molo sian parbinotoan manang pamingkirion ni jolma, boha do parjadi i saluhutna? Marhite turpuk on ma Jahowa papatarhon huaso dohot angka pambahenanNa na so boi dibatasi manang dihurung di pamingkirion manang parbinotoan manang utokutok ni jolma, ala Jahowa i do na patupahonsa. “ai ndang adong na so tarpatupa Debata” (Luk. 1: 37). Hatutubu ni Jesus marhite na marbaju, sada tanda do ia Jesus tubu sian sahalak na so hea dope “dijama” baoa jala na so tubu hinorhon ni hagiot ni daging, jala paandaphon na saor do Jahowa marhite Jesus tu jolma, jala rupa jolma do dibuat Ibana.
            Si Josep, sahalak partigor na sian pomparan ni si Daud (28 sundut sian si Daud sahat hatutubu ni Jesus (Mateus 1: 17), ditanda do sahalak na bonar jala sahalak tukang hau do ibana. Dung diida ibana na masa tu si Maria (naung gabegabean), jala hinorhon ni holong ni rohana tu si Maria jala ndang adong rohana paurakhon nasida, gabe ditahi rohana do naeng sirangkononna songon i (ay.19). Molo sian hajolmaon, pasti do adong sungkunsungkun boasa boi gabegabean, hape so hea dope “dijama” si Josep ibana, tubu ma pamingkirion atik na mangalangkup; manang korban pemerkosaan ni angka soldadu manang panggomgomi Rom ibana. Molo hasomalan na adong disi, molo adong hadapotan sahalak na marbaju na adong donganna jala gabegabean todos do i tu halak na mangalangkup, jala boruboru i ingkon diseret haliang huta sahat tu sada inganan paruhuman asa dilempar dohot batu sahat tu matena (hukum rajam), alai molo disiranghon si Josep si Maria gabe tudos ma si Maria songon halak korban pemerkosaan ni halak soldadu Rom (panggomgomi Rom) ala marlomolomo angka soldadu Rom manang halak Rom tu angka boruboru Jahudi uju i, jala tudos ma i halak na so mararga, jala dietong naung mate nang pe mangolu pamatangna jala gabe goaron ma parompuan na mardosa (prostitusi). Hape anak na dibortian ni si Maria ima Anak na badia, Tondi ni Jahowa jala Hata ni Jahowa na gabe daging jala saor rap dohot jolma.
            Alai nang songon i ditahi rohana, diida ma di nipina surusuruan ni Tuhan i, mandok: O Josep, anak ni si Daud, unang alang roham mangalap si Maria gabe donganmu saripe muse, ai na sian Tondi Parbadia do na naeng tubu di ibana (ay.20). jala dipabotohon do goar ni Anak i ima Jesus (hata  Heber: Yoshua: Jahowa na paluahon) ai marhite Jesus do Jahowa papatarhon jala patupahon haluaon angka bangsona sian angka dosanasida be. Malua sian hamatean salelenglelengna, jala taruli hangoluan salelengna (ay. 21). Jala dipatandaphon do taringot na hinatahon ni Jahowa marhite panurirangNa, Jesaya (ay. 22) na mandok: “Ida hamu ma, gabegabean do na marbaju i, tubuan Anak ma ibana; jala bahenon do Goarna Immanuel, lapatanna: Donganta ma Debata!” (ay. 23 jala ida Jesaya 7: 14).
            Marhite on turpuk on na pabotohon ia hatutubu ni Jesus nunga disuriranghon si Jesaya hian marratus taon na salpu andorang so tubu Jesus. Jala hata “Immanuel” sada na patandaphon jala paandaphon tung na so hea do dipaloas Jahowa bangso manang halak na niasianNa punjung manaon saluhut gulmit ni ngoluna, jala na sai tongtong do donganan ni Jahowa, jala patar do i di hadirion ni Jesus Kristus. Goar Immanuel, ima goar hadirion (gelar) ni Jesus, na papatarhon pandonganion ni Jahowa di bangsoNa.  Jala tarsunggul ma si Josep, jala dioloi ma hata ni surusuruan ni Jahowa i: saut ma dialap na niolina i. alai laos so ditanda (bhs. Indonesia: disetubuhi) paima tubu buhabajuna i: jadi digoar ma Ibana Jesus (ida. Luk. 1: 31).

Aplikasi Teologi
            Selamat Natal ma tu hita saluhutna. Aut sugari tasigati manang tarajumi rohanta sahat tu sadari on, aha ma naung boi taputik na arga sian ulaon Natal. Torop do jolma madabu tu na mangulahon Natal na holan sebatas mangulahonon sambing hinorhon ni program, manang asa dapotan dana, formalitas, dohot lan na asing. Nunga torop halak Kristen mambahen suasana Natal ima gabe suasana liburan (merry Christmas marganti gabe Happy holiday). Akhirna, suasana Natal marhapatean tu parsahahiton, manang tudos halak na manjaring alogo, na loja alai ndang mandapot parbue manang nilai Natal.
            Sai jotjot do diulahon manang didohoti Natal jala dibege do angka sipajojoron alai ndang ditangihon, molo mulak sian ulaon Natal manang salpu Natal, mulak ma ibana muse tu angka sipingkiron, hasusaan, dohot ragam ngolu na holan mangasahon parbinotoan, siadongan, dohot lan na asing jala gabe lupa ibana na naung ro do Jesus, Sipalua jala marhite Ibana do patar na donganta do Jahowa (Immanuel). Didohoti do marNatal alai lupa manang dang adong tingki manjanghon Jesus tu rohana.
            Turpuk jamita on ima paingothon ganup halak na porsea, nang pe raggam sitaonon, hinsakhinsak, manang elaela ni portibi hinorhon ni haporseaonna, jala na sai tongtong marhaposan tu Jahowa, tung na so hea do ditadinghon Jahowa angka na niasianNa punjung manaon saluhutna i. Marhite hatutubu ni jesus marhite na marbaju ditandaphon do pandonganion ni jahowa tu nasida. Jala Jesus Kristus do Sipalua, na talup paluahon jolma i sian ginomgoman ni dosa na marhapatean tu hamatean salelengna, jala dipapatar do haluan na holan marhite Jesus Kristus na marhapatean tu hangoluan na saleleng ni lelengna.
            Unang pola be tahuton angka na porsea mandalanhon ngolu siap ari, ala tongtong do didongani Jahowa ibana marhite Jesus Kristus. Molo Jahowa do donganta, dison ma tubu panghirimon, hiras ni roha dohot las ni roha di ngoluna. Molo mardonganhon Jahowa do ngolunta, pasti do diboto do dia manang aha do na ingkon diulahon ulaonna hombar tu hata ni Jahowa, jala adong roha biar mida Jahowa di ngoluna. Molo didok donganta do Jahowa, Debata marhite Jesus Kristus marlapatan do i ditatap jala diboto Jahowa do saluhutna manang aha na masa, jala disarihon do ngolunta.          Antong, unang be mabiar marnida angka na masa di portibi on, unang be bohabohaon di ngolu on, haposi ma Jahowa marhite Jesus Kristus di ngolunta. Immanuel, donganta ma Debata, marsaor ma hita tu Debata marhite Jesus Kristus. Amen.  

Rabu, 04 Desember 2013

Bahan Jamita Minggu Adven II, 08 Desember 2013



BAHAN JAMITA
MINGGU ADVENT II
Minggu, 08 Desember 2013
Ev.: Sakarias 9: 9 – 10; Ep.: Lukas 1: 46 – 55 (46 – 47); S. Patik.: Psalmen 31: 25


Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.

MARIARIA JALA MAROLOPOLOP MA HAMU
ANGKA NA PORSEA TU JAHOWA!
Patujolo
            Manghatahon taringot raja manang pangomgom ndang boi malua i sian ugamo, harajaon, huaso, na gonomgoman, dohot haputuson na dibaen di panggomgomionna. Jala ganup raja adong do debatana na ingkon disomba ganup halak na gonomgoman, jala sude haputuson harajaonna ndang boi i malua manang tarsirang sian ugamo dohot na marpardomuan tu debatana. Torop do halak manghirim bangkit sada raja yang na boi mambahen demak jala sonang halak na gonomgoman. Alai torop do halak kecewa hinorhon ni panggomgom na so mangulahon ulaonna songon sahalak pangomgom, gabe hansitan dohot hapariron do na masa tu jolma gonomgoman, tarlumobi angka raja na so mangharinghothon ugamo dohot hata ni Jahowa di pangomgomanna. Ganup pangomgom tarlalap do tu mampartahanhon huaso dohot harajaonna laos gabe ndang ingot be tu hademakhon dohot hasonangan ni ngolu (fisik dan spiritual) na gonomgomanna. Gogo ni porang do dipangasahon dohot habisuhonna do na dipangasahon di panggomgomionna, ndang adong be roha na unduk tu Jahowa. Ringkot do nian mampartahanthon harajaon alai unang pangasahon gogo dohot habisuhonna mangulahonna, alai na umringkot ima ingkon adong do roha na unduk tu Jahowa.
            Uju manggomgomi dope angka raja na manggomgomi bangso Efraim (Israel Utara) dohot Juda (Israel Selatan) manggomgomi do angka raja i holan mangasahon gogo ni porang, marhaposan bangso na umgogo (dos do i marhaposan tu debata ni bangso na umgogo i), ndang dihaposi nasida be Jahowa, Debatanasida, digosagosanasida do angka na pogos, dohot uhum pe dipapeol. Nunga marhapal be sipareonnasida di hata ni Jahowa. Antong, hombar tu lumbalumba ni angka panurirang ni Jahowa tu bangso i, jumping do songon na didok angka panurirang taringot hasesega ni Efraim dohot Juda marhite hamamasa ni habuangan ni bangso i.

Hatorangan ni Turpuk
            Habuangan na masa tu bangso Israel (Efraim dohot Juda) ndada na patuduhon na mansohot huaso manang asi ni roha ni Jahowa tu nasida. Nang pe masa habuangon manang hasesega ni bangso Israel songon bangso ni Debata, alai sai manongtong do Jahowa patupahon haluaon tu nasida, jala pauliulihon bangso i. dipatupa Jahowa pe haluaon tu bangso Israel holan ala asi ni roha ni Jahowa sambaing. Marhite raja Koresy (Cyrus) di taon 539 – 538 sM (andorang so Kristus) mulak do halak Israel sian habuangan tu hutanasida, di Yerusalem (goar ni hasadaon ni bangso Israel, ndang adong be Israel Utara dohot Israel Selatan). 20 taon dung i Dairus gabe raja Persia laos di bulan na paualohon dung pangomgoman ni Dairus, Sakarias dijou Jahowa gabe panurirang. Sakarias marlapatan do i “diingot Jahowa”, “Jahowa marningot” di angka gogo, asi dohot holong  ni rohaNa dohot bangso na pinillit-Na.
            Di hapanurirangonna si Sakarias mandapot pangungkapon taringot bangso Israel dung mulak halak Israel sian angka habuangonnasida. Di bindu 9 – 14 on disuriranghon do taringot Jahowa sandiri na manggomgomi bangso na pinilitna jala sahat ro sude bangso na di portibi on. Jahowa sandiri do na patupahon haluaon jala paulihon di bangso na niasianNa. Di ayat 1 – 8 di bindu 9 on ima panurirangon ni si Sakarias taringot uhum na naeng masa di angka bangso di humaliang ni Israel sahat ro di sude bangso di portibi on.
            Di turpuk jamita on ima sada lumbalumba taringot haroro ni sahalak Raja na gabe Mesias di Sion. Sion ima sada tanda parmianan ni Jahowa, Debata, sada dolok na mansai badia di halak Israel ala di dolok Sion do inganan ni bilut na mansai badia (ruang Maha Kudus Israel) (1 Raja 8:1; 2 Raja 19:21; Psalmen 2:6; 132:13; 87:2, 2:6; Jesaya 1:8; Jeremia 3:14; Ende Andung 1:4; Joel 2:1; Amos 1:2; Obaja 17; Mikha 1:13; Sefanya 3:14; Sakharia 1:14). Di dolok Sion, huta Daud (2 Samuel 5:7; 1 Kronika 11: 5; 15:1; 16:1), inganan si Daud mameakhon Poti Parpadanan andorang so diboan raja Salomo sian i (1 Raja 8: 1). Sion pe boi do dilapati gombaran Jerusalem (Huta Dame), laos ido na umbahen adong pangantusion Dolok Sion ima inganan hadameon sian Jahowa, Debatanasida
            Di turpuk on adong joujou tu boru Sion dohot boru Jerusalem. Panjouon tu boru sion ima sada tanda tu halak na porsea tu Jahowa jala halak na marhaposan tu Jahowa dohot halak na mian di huta Sion dohot Jerusalem. Uju i halak Israel sai tongtong dope mangadopi ganup sitaonon manang parsorion nang pe naung haluar nasida sian habuangon. Torop do angka musunasida na naeng manusai nasida dohot angka panggomgomi di Israel  na sai tongtong mambahen susah halak na gonomgomanna. Marhite turpuk on disoarahon jala joujou do si Sakaria asa mariaria boru Sion dohot marolopolop boru Jerusalem ala ro nama sahalak Raja. Partigor, jala Siparmonang; jala na serep do rohana jala marsihundul di halode dohot di anak ni halode inaina (ay. 9).
            Raja na didok di ayat 9 andul do tu angka raja ni portibi on. Songon naung dipatorang di patujolo, angka raja ni portibi on ima raja tung na so boi marsirang sian angka ragam parporangan (jotjot do dilambanghon tu hoda, podang, manang hujur dohot tanda na asing), jala parporangan na mambahen torop halak marsitaonon, torop na gabe so marama, mabalu, dohot ragam parsorion na masa hinorhon ni parporangan. Raja di portibion na mangharinghothon hasangapon ni harajaonna marhite gogo ni harajaonna jala na boi mambahen nasida ginjang roha jala lupa nasida na adong do Jahowa, Debatanasida, jala torop do raja na so pola mangharinghothon hadameon, hademakhon, dohot hasonangan ni tondi nang pamatang angka na gonomgomanna. Alai molo Raja na di ayat 9 on ima Raja hadameon jala na serep roha (dipataridahon marhite “marsihundul di halode dohot di anak ni halode inaina). Raja di ayat on ima Raja Partigor jala si Parmonang, na patuduhon Raja na  mangharinghothon ruhutruhut ni uhum jala na so olo mambahen peol angka uhum (uhum na didok dison ima di patik ni Jahowa, dohot uhum na masa di bangso Israel na so tarsirang sian patik na sampulu ni Jahowa). Molo tigor do uhum diulahon pasti do sonang ma ngolu na gonomgomanna, alai molo dipapeol uhum, disi ma tubu ragam ketidak-adilan (boi diida Amos, Mikha dohot Jesaya). Molo manghatahon taringot Raja Patigor paboahon tu paruhuman na masa hombar tu uhum, jala halak na gonomgoman diuhum hombar tu na niulana.
            Di ayat 10 dipatandahon do Raja na di ayat 9 do na mambahen sonang tondi nang pamatang ni na gonomgomanna. Ndang adong be disi hatahuton hinorhon ni ancaman sian bangso na asing. Raja on ma na maniaphon angka hureta dohot sior tu hamusuon (alat yang untuk mematikan, memusnahkan, melenyapkan) sian Epraim dohot angka hoda sian Jerusalem na marlapatan na so adong be masa parporangan di bangso Epraim dohot di Jerusalem (gombaran ni Israel saluhutna, na so adong be Israel Utara nang Israel Selatan). Jala hadameon tu sude bangso di liat portibi on manang di ujung ni portibi on. Na marlapatan Raja na manggomgomi sude bangso di liat portbi on, jala na so masa be parporangan, anggukangguk, dohot hahansit songon pambahenan ni angka raja di portibi on.

Aplikasi Teologi
            Sahat do nang tu hita turpuk manang joujou ni panurirang on ima asa mariaria jala marolopolop hita  manomunomu di na ro Raja hadameon, ima Mesias (Sipalua). Paluahon ganup halak sai tongtong marhaposan jala na manahan sahat ro di haroro ni Raja i. Jumpang do songon na didok panurirang on di bagasan hadirion ni Jesus Kristus (ida. Markus 11: 1 – 10; Mateus 21: 1 – 9; Lukas 19: 28 – 44; Johanes 12: 12 – 15), jala na ro do Ibana muse di ari na balga i mamboan hamuliaonna jala mangalehon hadameon dohot hasonangan tu halak na sai tongtong managam di haporseaonna.
            Di Advent II on, joujou do panurirang on tu hita asa mariaria jala marolopolop. Boru sion dohot boru Jerusalem mandok tu sude ganup halak porsea jala na sai tongtong marhaposan tu Jahowa. Marhite jamita on paingothon tu halak na marhaposan tu Jahowa nang pe ragam parungkilon, sitaonon manang ragam parmaraan asa unang lalap nasida di sudena i, alai dungo managam haroro ni Raja, Sipartigor jala Siparmonang. Raja Partigor, na patuduhon na masa paruhuman di haroro ni Raja i. Turpuk on pe paboahon na salpu do sitanon, parmaraan jala parungkilon molo ro Raja i. Mariaria jala marolopolop ima ima sada parange na gok panghirimon di ngoluna, jala haradeon manopot Raja Dame i. Jala dang be porang manang anggukangguk tu na porsea jala manahan ro di ujungna.
Raja Dame on manggomgomi saluhut bangso dohot harajaon di portibi on. Salpu ma angka panggomgomi di portibi on, jala Raja on Raja saleleng ni lelengna. Molo salpu do angka panggomgom di portibi on jala manongtong harajaon ni Jahowa marhite Jesus Kristus marhite haroroNa na paduahalion, hita na porsea jala marhaposan tu Jahowa, sai tongtong dibagasan panghirimon dohot las ni roha manguduti ulaon dohot ngolu ganup ari di bagasan panghirimon na tang jala togu. Amen.


Angka Ende Huria.
  1. 17: 1 – 3
  2. 44: 3 – 4
  3. 193: 1 + 3
  4. 38: 1 – 2
  5. 44: 1………
  6. 39: 2, 7
  7. 45: 1………