DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Sabtu, 24 Maret 2018

Bahan Jamita Minggu Palmarum, 25 Maret 2018; Pangungkapon / Wahyu 19: 6 - 10

BAHAN JAMITA
MINGGU PALMARUM
Minggu, 25 Maret 2018
Ev.: Pangungkapon 19: 6 – 10; Ep.: Psalmen 99: 1 – 5; S.Patik: Rom 12: 12

PARSIDOHOT MA HAMU MARSOMBA JAHOWA, RAJA NA MARHUASO I
Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
Patujolo
            Masuk ma hita di Minggu Palmarum di minggu sadari on. Di Minggu Palmarum on marningot ma hita di suraksurak ni angka jolma uju na ro Jesus mangebat tu Jerusalem. Torop angka jolma na mansai las rohana jala marolopolop manomunomu Jesus Kristus, nang pe di pangantusionnasida taringot Jesus ima sahalak na gabe Raja laho paluahon halak Israel tarlumboi halak Jahudi sian panggomgomion ni bangso Rom. Tutu do angka natorop i manghaporseai Jesus i na gabe Kristus manang Mesias hombar tu naung disuriranghon angka panurirang di padan na robi, alai panghaporseaonnasida holan di panghaporseaon suhatsuhat ni harajaon manang panggomgom di haportibi on, songon sada bangso na marrajahon sada raja, na olo talu manang na marganti sian hundulan harajaonna. Boi do idaonta olopolop ni natorop i di na manomunomu Jesus i marhite soara na mandok: Hosianna! Pinanasupasu ma na ro marhite Goar ni Tuhan i, Raja ni Israel! (ida Johannes 12: 13 bdk: Mateus 21: 9, 15; Mark. 11: 9 – 10).
            Di jamita minggu Palmarum sadari on, ima soara ni angka naung monang di haporseaonna maralohon paraloan na di portibi on. Marsoara do angka naung monang i ima soara olopolop mangendehon ende hasangapon dohot hagogoon ni Jahowa naung patar marhite Jesus Kristus laos dijou do angka na monang i marsomba tu Ibana di bagasan hasangapon ni harajaon ni Damang. Ndada songon na masa uju di portibi on dope Jesus, torop jolma na mangolophon haroroNa tu Jerusalem, laos torop do jolma na marsurak “parsilanghon Ibana”, dohot na maninju dohot na mamastap dohot na marsurak marnida angka sitaonon ni Jesus. Alai soara olopolop di turpuk Jamita on, ima soara olopolop di harajaon ni Jahowa sandiri naung patar, dung malengse jala talu sude angka bangso na so marsomba tu Jahowa. Digombarhon do bangso songon i huta Babilon (ida Pangungkapon 18). Asa lam tu antusna hita mangantusi turpuk jamita on, masuk ma hita tu hatorangan ni turpuk.

Hatorangan ni Turpuk
            Ia bungku Pangungkapon on ima sada bungku na marisihon ragam angka pangungkapon (apokalipsis; penyingkapan) na masa tu si Johannes, ima sada sian 12 apostel naung dipillit Jesus. Pangungkapon on masa uju di pulau Patmos do si Johannes. Pulau patmos sada inganan na gabe tanda parniahapan na hansit di halak Kristen binahen ni harajon na so mananda Jesus Kristus, jala tanda parungkilon bolon ni halak na satia di haporseaonna. Marhite pangungkapon on, diungkap Debata parnidaan ni si Johannes di tongatonga parniahapan na mansai hasit dihilala halak Kristen jala pangungkapon on laho marnida angka na naeng masa jala na pasti ingkon masa di sada ari. Ndang pola dipaboa jala dipabotohon andigan masa sude angka na niida si Johannes di pangungkapon on, alai na ringkot ima angka naung niida i, pasti do ingkon masa saluhutna hombar tu sangkap ni Debata. Marhite bungku Pangungkapon on lam paandaphon tu angka na porsea taringot ari ni TUHAN, ima ari haluaon tu angka na porsea jala ari ni hasusuda ni angka pardosa dohot angka parjahat. Barita taringot haroro ni ari ni TUHAN on ma na mansai dihabiari (berita ancaman) panggomgomion ni Rom uju pamarentaon ni Kaisar Titus Flavius Caesar Domitianus Augustus (Kaesar Titus Flavius Domitianus/ Kaesar Domitianus) (taon 81 – 96 Masehi), ima kaesar na mandok dirina tuhan jala debata ni sude angka bangso na ginonggomanna. Molo sian segi politik dohot ekonomi uju ginomgoman Kaesar Domitianus on mansai maju do harajaon Rom, jala mansai sihabiaran ni angka harajaon humaliangna do harajao ni Rom. Laos ido lam mambahen ginjang roha ni kaesar i jala lam marsilomolomo laho manggosagosa halak Kristen na so olo marsomba tu ibana. di segi parugamoon di bahen do patik asa sude jolma na ginomgomanna ingkon marsomba tu ibana songon panombaonnasida di debata,  jala sude jolma na adong di luat ginonggomanna ingkon mardebatahon jala martuhanhon kaesar i. Alai halak Kristen godang do na so olo unduk di patik ni kaesar i, ido umbahen mansai sogo do rohana mida halak Kristen angka na satia i ala so olo marsomba tu ibana , gabe sai dilele jala sai disusai do ngolu ni angka halak Kristen sahat tung ingkon hamagoan hosa.
            Adong do na mansai ringkot na naeng dipasahat di bungku pangungkapon on, ima:
1.     Gok hasusaan dohot gok hajahaton do portibi on, jala angka jolma pe gok do hajahaton di bagasan rohana. Hinrhon ni hajahaton i gabe mambahen marsingkor manang na ingkon marsitaonon na dokdok do halak Kristen tarlumobi halak Kristen na satia sahat tu hamatean ni hosa.
2.     Jesus ima Tuhan, jala Ibana sandiri do na pasaehon jala pataluhon sude angka parhuaso jala angka jolma di sude angka gogo dohot huaso, Ibana sandiri do sude na pataluhon sude angka kaesar nang panggomgom na mangalo Jahowa Debata marhite na mambahen susa jalan hansit dohot ragam haberniton tu angka halak Kristen na satia i.
3.     Ndang marisuang hasatiaon ni angka na porsea jala na satia i. Jaloonnasida do tumpal hamonangaon manang tumpal hasatiaonnasida na binasabahon Jahowa, Debata tu nasida. Molo pe halak Krsiten na satia i ingkon manaon di pardagingon jala mate di pardagingon alai molo di ari na balga i, ari ni TUHAN marolopolop do nasida ai masuhannasida nama hangoluan saleleng ni lelengna na so boi lehonon ni portibi on.

Turpuk jamita on ima pangungkapon ni si Johannes na papatarhon angka naung monang i marsuraksurak jala marolopolop mamuji “anak birubiru ni Debata” di ulaoan hasampuran raya ni Birubiru i (bhs Indonesia: hari perkawinan anak Domba). Hape di pangungkapon on, diida si Johannes boha do ngolu ni na satia ro di ujungna di na masa ulaon hasampuran raya i. torop do halak naung monang i jala ndang tarhabilangan toropna, pola do songon soara aek godang, songon soara ni ronggur na gogo mandok: Haleluya, Ai nunga mangarajai TUHAN, Debatanta, Sigomgom saluhutna (ay. 6). Ndang na holan diida si Johannes on mula ni pangarajaon ni TUHAN, Debata na manggomgom saluhutna. Sian panompaon pe nunga digomgomi TUHAN Debata angka na tinompaNa, jala guru di Ibana do saluhutna angka na tinompaNa i, nang di banua ginjang (inganan harajaonNa na gok hamuliaon i, inganan ni angka surusuran dohot angka naung monang i), banua tonga (inganan ni angka na mangolu, dohot sude angka parlangitan (luar angkasa, planet besar maupun kecil dan segala bima sakti) dohot di banua toru (inganan ni hamatean, paruhuman na parpudi sahali di bagasan api), sahat tu tingki on dohot di tingki na naeng ro pe Ibana do na manggomgom saluhutna. Nang pe sipata ganggu do roha taringot panggomgomion ni Debata marnida angka ragam angka na masa di banua tonga on tarlumobi di hasiangan on. Didia do panggomgomion ni Debata di tingki na masa angka pangaleleion di angka na porsea i? didia do panggomgomion ni Debata di tingki na masa parporangan, gareja na disorbu, halak Kristen na sai dilate manang dihosomi ala hasatiaonna, uju angka jolma dohot bangso menghina Jahowa sandiri nang Jesus Kristus sandiri? Nang pe so itasadari, ndang na gabe hohom Debata marnida saluhutna, alai mangula do Debata di saluhutna na masa i jala molo gok tingkina, patar idaonta boha do angka las ni roha angka na satia i di na masa ulaon hasampuran raya i.
            Ulaon hasampuran Raya Birubiru di ay. 7 ima songon sada ulaon laho pangolihon anak. Suhut paranak dohot parboru rap paradehon angka sihobasan asa unang gabe mantat maila ulaon i nang suhut na dua i. alai suhut na marulaon rap dohot angka na niontang sude ma marlas ni roha jala ndang na gabe jumpang ungutungut. Antong molo mulak hita tu turpuk jamita on, ise do pangoli jala ise do oroan jala ise do suhut? Suhut bolon dison ima Jahowa, Debata Ama i. pangoli dison ima Jesus Kristus, jala oroan ima huria, manang ganup na porsea. Ulaon hasampuran Raya on ima sada gombaran na gabe ripe ni Kristus do angka na monang i, ripe na so boi disirang marhite angka gogo ni sibolis pangago i. molo didok ripe ndang na mandok laho marpinompari. Ripe na didok dison paboahon sada parsaoran (relasi) na mansai solhot. Di parripe on, dihaholongi Jesus ma na mangalehon dirina dohot hosaNa humonghop oroanna, ima sinamot na mansai arga situtu na so boi digarar manang sadia pe hamoraonna, jala ndang adong sinamot na boi dipatudos tu sinamot naung dilehon Jahowa marhite Jesus Kristus tu soripadana manang oroanna, jala oroan ingkon adong haundukhonna.
            Marpahean ma soripadana (ima oroan i) ima pahean abit na saksak jala na ias sialithononna jala Abit na saksak ima hapintoron ni angka na badia (ay. 8). Abit na saksak ima na ringkot sihobasan ni angka na porsea jala na satia uju di ngoluna di hasiangan on. On ma na ringkot sihobasan huria manang angka na porsea jala na satia di bagasan panghirimon na mangolu. Sai ro do sibolis manusai angka na porsea i, marhite angka bangso manang harajaon dohot jolma na pasiaksiahon halak na porsea i, songon na binahen ni Kaisar Domitianus tu halak na porsea na adong di luat patmos, nang angka na masa sisaonari. Mangaradoti hasintongan dohot hatigoran patik dohot hata ni Jahowa nang pe sai ro angka pangelaela na mambahen gale hita laho mangulahon saluhutna. Angka sihobasanta songon halak na porsea ima “ulahon ma na denggan tu halak sude, suan ma dame dohot holong ni Kristus di tongatonga parsaoranta be. Songon hata ni Ende di BE. 31: 2 “songon dia paheanhu maradophon Debata? Unduk serep ni rohangku i do abit na tama.
            Adong ma soara mandok tu si Johannes: Surathon ma: martua do angka na jinou tu panganon ujuan ni Birubiru i! jala didok do: “on do angka hata na sintong na sian Debata!” (ay. 9). Ise do na jinou i? ima halak na burju rasirasa mate. Burju di hasatiaonna, burju di panghobasionna na denggan i, burju di haporseaonna. Dijou do luhutan angka na burju i sian ragam marga, marga luat, ragam parngoluanna laho marnida jala taruli di panganon ujuan ni Birubiru i. panganon ujuan ni Birubiru ndada songon sipanganon songon na masa di ganup pesta. Alai panganon ujuan na didokna dison ima taruli di hamuliaon ni harajaon ni Jahowa, taruli di soara suraksurak dohot olopolop dohot soara ni ende na marsaringar di luhutan angka na pinarbadiaan dohot na monang i di harajaon ni Jahowa. Ndang diae be ngali dohot las ni ari, partangisan dohot anggukangguk ndang masa be, jala hauason dohot haraparon pe ndang jumpang disi.
            Marnida haulion ni hamuliaon i, manungkap ma si Johannes marnida saluhutna i di jolo pat ni na marsoara i, ima soara ni surusuruan na manghatai dohot ibana marhite pangungkaponna i. ndang tama surusuruan gabe sisombaon ni halak manang na porsea ala ndang na gabe sisombaon i. ditongos Jahowa do surusuranNa gabe dongan ni halak na porsea hombar tu angka ulaonna be. Ido umbahen didok surusuruan i tu si Johannes: “unang ma songon i, donganmu naposo do ahu jala dongan ni hahaanggim, angka naung manjalo panindangion sian Jesus” ima sude halak na porsea jala na sai tongtong maniop gomos haporseaonna. “Debata do sisombaon. Ai panindangion taringot tu Jesus i do tondi panurirangon. Debata dison ima Jahowa, Alpa dohot Omega, Jahowa do Bonana jala Ujungna, Debata nuaeng, Debata naung adong hian, na naeng ro i, Sigomgom saluhutna! (Pangungkapon 1: 8). Jahowa do na ingkon sombaonta ala Ibana do Debata pargogo na so hatudosan, jala marhite GoarNa, ima Jahowa dipataridahon do huaso dohot hasangapon dohot hadirionNa na manongtong dohot harajaonNa so marhaujungan. Debata na marhuaso di ganup tingki dohot di ganup inganan. Parsombaonta tu Jahowa ndang boi satongasatonga. Unang ma rohanta marsomba tu Jahowa alai pingkiranta marsomba tu ragam pardebataon di portibi on (isarana arta, hasangapon, dohot ragam angka parsombaon ni hasipelebeguon isranana sahala manang sumangot ni keluarga naung mate).
           
Hahonaan ni Turpuk
            Boha do di tingki sisonari ngolu ni haKristenonta diparadophon dohot ragam na masa. Adong ma na masa parporangan, gareja na disorbu, gareja na lupa hadirionna (sai na adong do gareja dipangke holan hinaringkot ni sasahalak na sangombas i) torop do nuaeng parhalado dohot halak Kristen gabe batu partuktukhan di pangalahona be hinorhon ni ketidakpuasan di partingkian sinuaeng. Nunga torop be Gareja dipangke ajang kampanye, torop nang hagaoron dohot haributon jumpang di gareja. Nunga maol be jumpang roha dame. Laos ro muse ma angka na antipati tu Jesus Kristus marhite halak Kristen. Sude na masa i mambahen lam gale parngoluan. Deba mandok: Tudia ma tondongonku asa unang huadopi na masa saluhutna i? tumagon ma ndang marugamo alai olo mengurupi sian na maruagamo alai sai manusai, na so manatap jala na so mangula Jahowa marnida saluhutna i umbahen masa saluhutna i? tubu ma ganggu ni roha, pandelean jala mandate ma daging dohot tondi mamingkiri saluhutna i.
            Marhite turpuk jamita on dipaingot do boha do halak Kristen na porsea di Jahowa Debata marhite Jesus Kristus marparsaoran tu na hinaporseaonna ima Jahowa marhitehite hadirion ni Jesus Kristus. Songon pangoli dohot oroan, ima parsaoran na mansai solhot, parsaroan na sasintongna ndang boi disirang hamatean manang sibolis pangago i. marhite turpuk jamita on antus ma hita mananda taringot hapapatar hadirionta di ari haheheon na balga i. molo jumpang tingki na mansai uli i, masukhanta ma hamuliaon harajaon ni Jahowa, gok disi parolopolopon dohot ende pamujion, ende hamuliaon dohot ende hasangapon. Apostel Paulus pe manghatindanghon taringot partingkian na masa i marhite na mandok: “Ai hurajumi angka sitaonon di hasiangan on, hira na so adong do martimbangkon hasangapon sipapataron tu hita sogot.” (Rom 8: 18). Ido haporseaon i jala hapatean ngolu ni halak na porsea. Antong di ngolu partingkian sinuaeng, aha ma na ringkot sihobasanta? Ngolu parsombaon tu Jahowa Debata ma na jumolo ingkon adong di ngolunta ai marhite i do saluhutna jumpang angka pambahenan na denggan, jumpang haundukhon laho manghangoluhon hata ni Jahowa di ngoluna. Molo jumpang sisongon i di partingkian sinuaeng, parsidohot ma hita di parolopolopon songon olopolop ni halak Jahudi na manomunomu Jesus mangendehon ende : Hosianna. Ndang adong jumpang parungutunguton nang pandelean. Tubu ma semangat baru di ngolunta mangulahon angka ulaonta be nang di panghobasionta be di huria i nang di tongatonga humaliangta.
Antong parsidohot ma hita di parsombaon tu Jahowa, Debatanta marhite Jesus Kristus. Unang laos tading hita hinorhon ni angka na hansit manang na uli na ro sian portibi on. Unang ma gabe lilu hita hinorhon ni elaela ni sibolis pangago i gabe olo hita marsomba tu ganaganaan si partingkian sinuaeng, israna teknologi, sinamot, hasangapon, pangantusion dohot parbinotoan ni portibi on dohot angka hasipelebeguon na asing. Unang ma jumpang di ngolu ni angka na porsea molo rohana nian marsomba tu Jahowa Debata, alai pingkiranna dohot dagingna dipasahat tu ganaganaan ni portibi on. Polin jala marsitutu ma hita marsomba tu Jahowa, Debatanta ai di Ibana do hangoluan dohot haluaon di hita angka na porsea, ndada holan di hangoluan sahat tu na mate pe dagingta alai hangoluan dohot haluaon tondingta marudut do tu harajaonNa na gok soara olopolop : Haleluya na marlapatan “Puji ma Jahowa”, amen.

Sabtu, 10 Maret 2018

Bahan Jamita Minggu Letare, 11 Maret 2018; Johannes/ Yohanes 15: 9 - 17



BAHAN JAMITA EVANGELIUM
MINGGU LETARE
Minggu, 11 Maret 2018
Ev.: Johannes 15: 9 – 17; Ep.: Jesaya 54: 11 – 17; S. Patik: Mateus 5: 46 – 48  

LAS MA ROHANTA ALA NUNGA GABE ALEALE NI JESUS HITA!
Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
Patujolo
            Masuk ma hita di minggu patoluhon andorang so ari Paskah (ima ari las ni rohanta di hamonanganta maralohon dosa dohot sorop ni dosa i marhitehite hahamate dohot haheheon ni Jesus) ima minggu Letare. Letare marlapatan marlas ni roha, joyfull, rejoice manang marolopolop ma hamu. Jumpang do las ni roha di sadasada halak molo dapot angka sibahen las ni rohana, isarana mandapot pangomoan, monang ujian, dapot na ni luluan jumpang na jinalahan, naek pangkat, manang nilai di parsingkolaon denggan. Tamba do gogo manang semangat hidup molo adong las ni roha manang olopolop di jolma i, boi do tulus angka ulaonna be, jala angka ulaonna na maol boi do gabe mura diulahon.
            Di minggu Letare sadari on, disosohon do hita asa marlas ni roha jala marolopolop. Parolopolopon di minggu Letare sadari on ndada ala na mandapot hita angka pangomoan, dohot dapot na ni luluan jumpa na jinalahan, dohot na tamba pangkate dohot pasupasu las ni roha nang angka sinamot na asing. Alai las ni rohanta sadari on, ala adong do sada panjouon dohot pamilittion na mansai arga di ngolu ni angka jolma. Panjouon dohot pamillition dison ndang na songon laho mamillit sada uluan di sada luat manang uluan di sada inganan, na sai mandok angka ragam bagabaga di hata asa lomo rohacc  b , ni torop jolma laho mamillit ibana, nang pe holan di hata do malo. Panjouon dohot pamillition na didok dison ima sada panjooun dohot pamillition laho mangula. Ndang na gabe monang di hata alai talu di pambahenan, alai naeng ma monang di hata jala monang nang di pambahenan. Asa lam tu antus na hita mangantusi turpuk jamita on jala antus hita mangantusi taringot las ni rohanta marhite turpuk jamita on, itapaihutihut ma hatorangan ni turpuk jamita on.

Hatorangan ni Turpuk
            Turpuk jamita on ima taringot pangajarion ni Tuhan Jesus tu angka siseanNa andorang so jumpang angka sitaonon na naeng masa di Tuhan Jesus. Marhite pangajarion ni Tuhan Jesus on, tangkas do diajarhon taringot aha do hatandion manang hasurungan ni sasahalak na gabe sisean ni Jesus sian halak na so sisean. Taringot hadomuan ni guru dohot sisean ima hadomuan na na so boi disirang sada pe sian i. pola do digombarhon Tuhan Jesus hadomuan i songon sada hau Anggur. Jesus sandiri mangumpahon diriNa iama hau Anggur na tutu, hau anggur inganan hangoluan angka ranting na adong di Ibana. Ndang boi tarsirang ranting sian hau i, molo masa i mate do ranting i. ranting dison ima angka na porsea, ganup halak naung mian di bagasan parsaroan di bagasan sada hangoluan na tutu, ima Jesus Kristus.
            Turpuk jamita on ima sada apulapul jala jamita hangoluan uju na ragam angka na masa di adopi angka sisean dohot angka na porsea sian angka ragam pangjari haliluon na so manghalomohon barita taringot Jesus Kristus songon na dibaritahon angka sisean dohot angka parbarita na uli na asing. Sai torop do na mansogohon Barita na uli on jala sai dibahen angka jolma do suhatsuhat parbinotoanna, suhatsuhat paradaton, dohot parugamoon na masa laho manulak barita taringot Jesus Kristus i. Jala harajaon Rom na manggomgom uju i pe sai diampehon do hinahansit dohot hinabernit tu ganup angka na porsea i, jala sai ditulak angka Raja dohot panggomgom do Jesus i gabe Tuhan dohot Sipalua. Sai dirina sandiri do dietong na gabe debata na tarida di portibi on (barita na uli Johannes on disurathon hirahira taon 81 – 95 Masehi, jala raja na manggomgom uju i ima raja Titus Flavius Caesar Domitianus Augustus na manggomgom sian taon 81 – 96).
            Di ragam angka sitaonon dohot pangaleeleion na masa sian panggomgom Rom uju i dohot panginsahion nang panihasion sian angka na pistar (ahli filsafat) naeng ma ingkon tarida hadirion ni angka na porsea manang sisean ni Kristus di tongatonga na masa i. alani i ma ingkon tangkas do panandaionta di hasadaanta, ima ranting ni hau anggur rap dohot Jesus Kristus ima hau anggur na tutu i. jala ndada holan hasadaanta na ringkot tangkas itatanda alai marudut ma tu parbue sian ranting i. unang ma gabe songon ranting na so marpubue ngolunta na gabe dibolongkon, gabe masak, jala dipalungguk dohot didanggurhon ma tu api, gabe ndang marlapatan ngolunta nang di hangoluan dohot di hamatean pe. Alai molo godang do hita marparbuehon parbue na denggan, na tonggi jala na tama, marsangap ma Damang, ima Jahowa Debata Ama i, nampuna porlak anggur i.. Mansai maol do hita mangulahon jala marparbuehon parbue na denggan i molo so donganta Ibana (ay. 1 – 8 turpuk jamita on).
            Sai tarpaimaima do halak Jahudi dohot na porsea i sadihari do haroro ni Mesias manang Sipalua i laho pajongjonghon harajaonNa. Torop ma angka na mandele, jala ndang manahan di panagamon i. Torop ma na manadinghon haporseaonna. Hinorhon ni na ringkot di ngolu portibi on gabe diulahon ma hajahaton manang dosa. Marhapal sipareon ni jolma manangihon barita hasintongan; marbatu do pamangan ni jolma tarlumobi angka malim manghatahon hata hasintongan. Hata gasip dohot gabus ma dihatahon. Nunga lam deak be dosa i, jala tama ma jolma i manjalo upa sorop ni dosa i, ima hamagoan dohot hamatean sisaleleng ni lelengna. Alai songon holong ni amaama tu anakhonna holong ni Jahowa tu jolma na tinompaNa i. Nang pe tarrimas Jahowa marnida hajahaton ni jolma alai ndang boi ditabunihon holongNa. Ditongos do AnakNa, ima hataNa naung gabe jolma laho paluahon jolma i sian dosa dohot soropna nang pe ditulak portibi dohot jolma i Ibana. Dipatuduhon Jahowa do holongNa i sahat tu ingkon manaon angka na bernit dohot ragam angka na hansit na ingkon ditaon jolma i ala ni dosana (bdk. Jesaya 53: 4 – 5). Marhitehite i saluhutna taruli ma jolma i di haluaon dohot hatuaon. Ndang adong holong na sisongon i ro sian portibi on. Jala AnakNa na Badia i pe ndang olo manulak na naeng masa i tu Ibana atik pe boi tarbahensa Ibana laho mangalengsehon angka jolma na pardosa i. hohom do Ibana manaon saluhutna, huhut tahe Ibana sandiri mangapuli angka jolma na tumantangis marnida hinahansit i, jala sai diondihon do angka na marsilomolomo tu Ibana i tu Jahowa, asa marparmuati rohaNa. Nda tung ala ni dosaNa Jesus manaon na masa i, alai ala ni dosanta dohot pangalaosionta dohot angka parlomolomoon ni jolma i dohot na pasombu tagasna be jolma i ingkon ditaon Jesus asa malua ma jolma i jala marlapatan ngoluna di hangoluan nang di hamateaanna pe. Patar ma tutu holong ni Jahowa, Ama i nang songon i holong ni Anak i tu jolma dohot tu portbi on. Mian ma di holong ni rohaNa i, ai di holong ni rohaNa i do adong pardengganan, hadameon, dohot hiras ni roha mandalani ngolu on (ay. 9).
            Ay. 10 – 12 dipaboa do aha do na ringkot siradotan ni angka naung taruli di haluaon dohot hatuaon i? ima mangaradoti patik: ima dalanna asa mian na halak naung taruli di haluaon dohot hatuaon i di bagasan holong ni rohaNa, songon Ibana na mangaradoti angka patik ni Jahowa, ima Damang na marsuru Ibana. Dua do na hinangham di patik: (1) haholongi Jahowa Debatam sian nasa ateatem, sian nasa hosam dohot sian nasa roham! (2) sihaholonganmu donganmi doshon dirim! Ise do dongan dison? Ima sude dongan jolma, nang musu pe, nang alom dohot na manghatahatahon angka gasip dohot hata na so tutu maradophon ho, nang mambahen na jahat pe tu ngolum tongtong ma haholongi. Molo masa sisongon i, jumpang ma pardengganan, hadameon, jumpang ma hasadaon dohot hagogoon, jala tubu di luat manang dihumaliangna las ni roha dohot olopolop tarlumobi di parsaoran na marhuria. Boha do jumpang las ni roha molo sai mian di roha i hosom, roha na jat dohot pangalateon dohot ragam ulaon hajahaton na asing? Nda tung adong disi las ni roha. Ido umbahen didok Tuhan Jesus, “umbahen na Huhatahon i tu hamu asa di bagasan hamu halalas ni rohangKi, jala asa gok halalas ni rohamuna”.
            Di ayat 13 – 15 dipabotohon Jesus do taringot paralealeon. Aleale ndang na boi gabe aloalo, jala na so jadi sega paralealeon hinorhon ni angka parsoalan na masa di parsaoran i. Marasing do lapatan ni aleale sian pardonganon nang pe songon na so adong parasinganna. Molo pardonganon adong do hinorhon ni kepentingan di dirina umbahen didongani halak. Boi do halak na marsisogoan, na so boi jumpang boi gabe domu jala apala kompak hian ala adong kepentingan, alai molo nunga alo manang targanggu kepentinganna mulak sega do muse pardonganonnasida i, nang songon i baliksa, na sian na mardongan hian jala kompak alai ala ndang sadalan be hombar tu kepentinganna dongan pe boi do gabe alo. Molo pardonganon molo adong hasalaan ni donganna songon dia pe sai dibela do nang pe nunga patar hasalaan ni donganna i alai sai diampini, mabiar pasingothon, mabiar molo sega pardonganon sega nang kepentinganna. Ndang marlapatan pardonganon sisongon i, jala ndang pardonganon na na naeng dipatuduhon Jesus tu angka siseanNa nang tu hita, alai paralealeon do. Paralealeon ima parsaoran ndada holan kepentingan na adong disi, alai adong do disi si sada panatapan, sisada panghirimon, sisada pangantusion, sisada panghilalaan. Ndang boi sega paralealeon nang pe adong parsoalan, parsalisian di parsaoran i. jala disi ma tarida parasingan ni pardonganon dohot paralealeon. Molo masa parsoalan adong ma roha laho paturehon, jala padengganhon, paingothon, jala manogunogu muse molo gale do alealena i. ndang na gabe dipaloas aleale i alealena dihatahata jolma manang molo adong dibege barita taringot alealena i ndang pintor ibana sandiri patangkashon tu alealena i alai ndang mangpanhorhon hansit dohot sogo ni roha. Ise do na boi manirang paralealeon na di portibi on? Holan sada do ima hamatean. Ndang adong na buni (rahasia) diparalealeon, patar jala tangkas do saluhutna. Songon ima tabo ni paralealeon.
            Laos di las ni roha songon na didok Jesus di turpuk on ima naung rade Jesus mambahen diriNa gabe aleale di angka siseanNa. Sahalak na sangap jala na badia olo maraleale tu jolma na gok hagaleon dohot dosa. Ndang na gabe ampin Jesus di pardosaon ni jolma i marhitehite paralealeon i, alai marhite paralealeon i dijou do angka na porsea jala na naeng porse pe taringot sada hangoluan manang sada inganan na mansai uli dohot sonang na so boi tarlehon portibi nang sibolis pe (ida Johannes 14). Marhitehite paralealeon i dijou do angka pardosa asa unang be diulahon dosa, na marsangkap na roa dohot na jahat dibolonghon ma i sangkap sisongon i jala disuan ma sangkap na denggan dohot sangkap siboan las ni roha di parngoluanna be. Ala naung maraleale Jesus dohot hita angka na porsea, marlapatan do i na sai rap do Ibana rap dohot hita di ragam angka haporsuhon dohot haberniton. Jala ido las ni rohanta marhite turpuk jamita on. Didok Apostel Paulus do di suratna Rom 8: 7: “Alai molo anak hita, dohot ma panean; panean di Debata, dongan panean ni Kristus; molo tung donganna hita di sitaonon, gabe donganna hita sogot nang di hasangapon.” Nda tung tamba semangat marhobas dohot semangat patupahon na denggan di hita molo jumpang sisongon i tu hita.
            Dang tau sasintongna hita maraleale tu Tuhan Jesus Kristus binahen ni dosa dohot rohanta na sai meoleol jala sai hatophatop diela manang dihara mangulahon hajungkingon jala ulaon na maralo tu na hinalomohon ni Jahowa marhite Jesus Kristus. Ndada hita na mamillit Jesus i gabe alealenta, alai Ibana sandiri do mangalehon hadirionNa gabe aleale di hita. Ido sada anugerah manang basabasa ni Jahowa marhite Jesus Kristus. Dipillit Jesus do hita gabe alealeNa na diuduti tu sada parsuruon, ima parsuruon na badia ima: asa laho marparbue, jala mian ma parbue i (ay. 16)”. Parbue na ni hirim dison ima parbue na tonggi, parbue na denggan marhitehite parangenta dohot parulaonta be. Ndang be holan tabotabo di pamangan mandok holong rohanta di Debata, alai ndang dihaholongi donganna jolma. Alai marparbue ma hatanta na manghaholongi Debata marhitehite na manghaholongi dongan jolma. Jala dipategashon Jesus do asa masihaholongan ma hamu (ay. 17). Haholongi na didok dison ndada songon holong na marparbuat, holong sipangalensem, holong na holan hata, manang holong na gok pargasipan dohot paragadombusan. Situtu ma hita manghaholongi donganta jolma. Musunta, alonta, nang angka na mangarsahi hita ingkon parsidohot do di holong i. manghaholongi dongan jolma marlapatan do i mangharahon angka jolma i mangula na denggan, mananda Tuhan i. unang itahara donganta mansogohon manang manghosomi musunta manang alonta. Naeng ma disi jumpang pardengganan, pardamean dohot hasadaon di rumatangganta be, luanta be dohot di negaranta. Ido parbue na mansai denggan songon hita naung gabe aleale ni Jesus.

Hahonaan ni Turpuk
            Adong do hata ni halak batak songon on: manuk ni pealangge hotekhotek laho marpira, sirang na maraleale lobian matean ina”. Molo dilapati nian hata on mansai bagas do parsaoran ni na maraleale. Songon hatorangn ni turpuk taringot tu paralealeon, songon i ma nian masa paralealeonta di hasiangan on. Ndang hea masa na mandok aleale do aloalo, halak na so mamboto lapatan ni aleale do sisongon i. alai molo na pardonganon toho ma boi gabe alo. Ise do aleale na sumurung? Hata na sumurung dison ima aleale na so sarupa songon paralealeon ni portibi on. Paralealeon ni portibi on mansadi do molo nunga gabe bangke daging on, na marlapatan hamatean do na boi manirang paralealeon portibi on. Alai molo paralealeonta tu Tuhan Jesus, ndang na gabe hamatean ujungna, alai nang pe hamatean itaadopi di ujung ni ngolunta on, alai ndang na gabe i hapatean ngolu ni na porsea. Ala aleale ni Jesus do hita marlapatan do i na rap do Ibana rap dohot hita nang di hamatean, nang di hasangapon na naeng sipapataronNa di tingki ari haheheon na balga i.
            Ido las ni rohanta sadari on, ido na dijou hita marLetare, marlas ni roha jala marolopolop ala naung gabe maraleale hita dohot Tuhan Jesus Kristus. Songon alealena hita, tama ma hita mian di paralealeon i, marhite marparbuehon parbue na tonggi jala na tama. Unang ma parbue na asom jala na gilokhon parbue ni paralealeonta di Jesus Kristus. Parbue na tarida marhite holong ni roha. Manghaholongi donganta jolma songon hataridaanta manghaholongi Jahowa Debata marhite Jesus Kristus. Jala marhite holong ni roha i do hatandion manang hasurunganta sian jolma na so maraleale dope di Jesus Kristus. Manghaholongi dongan jolma, ima mangarahon dongan jolma tu angka ulaon na denggan, ulaon na mampanghorhon pasupasu dohot las ni roha tu dongan na asing. Songon ujung ni jamita on huenet ma hata ni Tuhan Jesus na tarsurat di Mateus 5: 46 – 48: “Ai molo holong rohamuna holan di angka na mangkaholongi hamu, dia ma upamuna? Gari angka sijalobeo, nda songon i do dibahen? Dia do hasurunganmuna, molo denggan hatamuna holan tu angka donganmuna? Gari angka sipelebegu, nda songon i do dibahen? Ipe, ingkon sun denggan do rohamuna songon Amamuna di banua ginjang na sun denggan roha i!” amen.