DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Selasa, 16 April 2024

BAHAN JAMITA EVANGELIUM MINGGU JUBILATE, MINGGU, 21 APRIL 2024; JOHANNES 10: 11 - 18

 

BAHAN JAMITA EVANGELIUM 
MINGGU JUBILATE
Minggu, 21 April 2024

Ev.: Johannes 10: 11 – 18; Ep.: Psalmen 23: 1 – 6; 
S.Patik: Pilippi 4: 8 – 9


JESUS PARMAHAN NA DENGGAN
oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, M.Th.

Patujolo

            Asi ni roha dohot dame na sumurung na sian Jahowa Debata ma na tongtong mandongani hita saluhutna, amen. Parhorasan dohot las ni roha ma di hamu saluhutna! Syalom. Nuaeng masuk ma hita tu minggu Jubilate, ima minggu na manjou hita asa marolopolop ma hita saluhutna! Sungkunsungkun nuaeng, boi dope hita marolopolop di partingkian sinuaeng? Di ragam angka sipingkiron, siarsakhonon dohot sisarihonon disuru dope hita asa marolopolop, mangolophon panarihonon dohot pangaramotion ni Debata di ngolunta nang pe ragam sipingkiron, siarsakahonon dohot sisarihonon. Disarihon jala diramoti Jahowa Debata do hita songon sada parmahan tu birubiru na pinarmahanNa. Turpuk jamitanta sadari on pabotohon ise do parmahan na situtuna, jala parmahan na denggan, ima Jesus Kristus. Asa lam antus hita mangantusi turpuk jamita on, masuk ma hita tu hatorangan ni turpuk.

 

Hatorangan ni Turpuk

            Panurat evangelium Johannes on ima Johannes anak ni si Sebedeus, sada sian sisean ni Jesus Kristus, na disurat hirahira taon 50 – 80, ima partingkian na lam godang panghorhon ni horong gnostik (horong na so marhaporseai ha-Debata-on ni Jesus Kristus, horong na mandok na so tutu Jesus i Debata, jala ha-Debata-on pe ndang adong di bagasna. Ai na marsitaonon do Jesus jala mate jala na so tutu hehe ibana di ari patoluhon) dohot horong ni doketisme (horong na so mangharporseai ha-jolma-on ni Jesus Kristus. Tutu do Ibana Debata, alai ndang na Ibana na ditangkup, marsitaonon, manang mate di hau pinarsilang. Jolma na asing do i na suman tu dirina), jala adong muse ma horong ni parugamo Jahudi na so mangharporseai na tutu do Jesus i Kristus manang Mesias, Sipalua naung dibagabagahon angka panurirang di padan na robi; dohot angka horong na sai mangalului hasintongan dohot haluaon na so marharoroan sian Jesus Kristus. Songon i do nang panghorhon hasesega ni Bagas Joro na binahen ni si Titus (ndada apostel Titus) di taon 70, na mambahen hamagoan arah ma halak Jahudi songon i nang halak Kristen Jahudi. Holan sega bagas joro na di Jerusalem, moru ma panghorhon ulaon ni malim na gabe parmahan di halak Israel jala silehon arah pandang ni halak Jahudi. Jala holan di buku ni si Johannes on do dipapatar taringot hasesega ni huta Jerusalem jala paulionNa ma i di bagasan tolu ari (pat. Joh. 2: 17 -22). Na boi dilapati: asa unang be berfokus tu bagas joro na di Jerusalem na dipanajongjong di atas batu, ala na boi sega dohot malengse jala salpu do i. Alai berfokus ma tu bagas joro na sasintongna, na so dipajongjong di atas batu, na so boi sega jala malengse jala na hot ro di salelenglelengna do hajongjonganna, ima Jesus Kristus. Ai Jesus Kristus do na nidokna disi.

            Buku ni si Johannes on menekankan na ha-Debata-on dohot ha-jolma-on ni Jesus Kristus (pat. Joh. 1: 1, 14). Ibana do hasintongan, hangoluan dohot haluaon na sasintongna. Marhite buku ni si Johannes on pabotohon ndang adong jumpang hasintongan, hangoluan dohot haluaon di luar hadirion ni Jesus Kristus (extra Iesum Christum, nulla veritas, nulla vita et nulla salus est) (pat. Joh. 14: 6). Di buku Johannes on adong do 7 hali Jesus Kristus mandok “Ahu do...” (hata gorik mandok: Ego eimi (VEgw, eivmi)) na pabotohon (menegaskan) hadirionNa, na tutu do Ibana jala holan Ibana do hasintongan, hangoluan dohot haluaon. Ndang adong na boi dipatudos jala tu hadirioNa. 7 hata i  ima:

  • 1.       Ahu do roti hangoluan (Joh. 6: 35);
  • 2.       Ahu do Panondang ni portibi on (Joh. 8: 12);
  • 3.       Ahu do Pintu (Joh. 10: 7);
  • 4.       Ahu do Parmahan na denggan (Joh. 10: 11);
  • 5.       Ahu do haheheon dohot hangoluan  (Joh. 11: 25);
  • 6.       Ahu do dalan, hasintongan dohot hangoluan (Joh. 14: 6)
  • 7.       Ahu do hau anggur na tutu (Joh. 15: 1)

Turpuk jamita on ima sada sian parumpamaan ni Jesus tu torop halak na mangihuthon Ibana. Dipangke Tuhan Jesus do parumpamaan di pangajarionNa, asa boi do natorop i mangantusi dia do na nidokNa disi, nang pe parumpamaan i diuduti tu hatoranganNa. Parumpamaan na binahen ni Jesus dison ima taringot parmahan dohot birubiru na pinarmahanNa. Andorang so masuk hita tu turpuk jamita evangelium on, tangkas ma jolo talapati ayat 1 – 10. Ima taringot pintu ni handang ni punguan ni birubiru dohot birubiru na asing na naeng masuk tu punguan birubiru i. Jesus Krsitus mandok: Ahu do Pintu (evgw, eivmi h` qu,ra) (ay. 7). Punguan birubiru ima punguan naung pinalua, birubiru na asing ima bangso na asing na naeng masuk tu punguan na pinalua (kaum proselit). Ndang adong boi birubiru na asing masuk tu punguan birubiru naung pinalua molo so marhite pintu. Ise ma pintu na nidona dison? Ima Jesus Kristus. Ayat 1 – 10 ima ndang adong jumpang haluaon molo so di bagasan Jesus Kristus i sandiri. Laos songon dia pe pambahenan ni jolma dohot hadirion ni jolma ndang boi jolma i patupahon haluaon dohot hangoluan tu dirina. Holan di bagasan Jesus Kristus do masa saluhutna i. Sude na i pabotohon na so boi hita sirang manang longkang sian Jesus Kristus.

Dibuhai Jesus do turpuk jamita on marhite hataNa na mandok: “Ahu do parmahan na denggan (VEgw, eivmi o` poimh.n o` kalo,jÅ). Diseahon parmahan na denggan i do hosana humongkop angka birubiruna” (ay. 11). Torop do angka jolma na olo jala rade gabe parmahan, alai ndang piga parmahan na olo denggan marmahani angka na pinarmahanna. Parumpamaan parmahan dohot na pinarmahanna (birubiru) ndang boi diantusi songon parmahan tu na pinarmahanna di pangantusion na somal. Di pangantusion na somal, molo denggan do diparmahan angka na pinarmahan i, gabe magodang jala mokmokan, dung i digadis ma na pinarmahan i asa adong ganti ni halojaonna uju marmahan. Ndang songon i talapati taringot tu ayat 11 on. Alai adong ma di bagasna parsaoran na so boi longkang. Di hata na asing didok hubungan patron klien.[1] Adanya hubungan ketergantungan antara domba dengan gembala. Domba sebagai klien yang sangat bergantung kepada gembala (sebagai patron). Parmahan na denggan ingkon do sumeahon hadirionna dohot hosana asa unang mago jala unang mampar birubiru i alai ndang na gabe marsigantung parmahan na denggan i tu na pinarmahanna. Manang aha pe na masa tu birubiru, ndang ditadinghon birubiru i. Parmahan i do na tongtong marmudumudu dohot manarihon na ringkot tu birubiru i nang pe olo sipata birubiru i manimbil sian dalan dohot sian na dihalomohon parmahan i. Ise do birubiru na nidokna dison? Ima halak na porsea, halak naung pinalua jala na tardidi di bagasan goar ni Debata Ama, Jesus Kristus dohot Tondi Parbadia. Hangoluan, las ni roha dohot pos ni roha do na pinarade ni parmahan na denggan i. Nampuna birubiru ima Jahowa Debata.

Ay. 12 – 18 ima parasingan ni parmahan na denggan dohot parmahan na jat, ima parmahan . Di ay. 12 – 13 dipabotohon do molo parmahan na jat holan na laho mangalului hauntungon, mangalap gaji dohot na so mangharingkothon na ngolu ni birubiru i. Asal ma bosur/ butong, dapotan untung manang mokmokhan parmahan i nang pe gabe marniang, mampar dohot susah ma angka birubiru i. Torop do angka babiat na naeng mambondut angka birubiru i, alai ala so di haringktohon parmahan i, gabe marserak, mago jala marmatean ma angka birubiru i. Boasa masa sisongon i? Ala parmahan niupaan, na so parmahan situtu, na so nampuna birubiru i jala didok rohana do gabe profesi manang pangkat na gabe parmahan, hape haoloon do laho mangulahon na sinuruhon nampuna birubiru i.

Ay. 14 – 18 dipabotohon songon dia do parmahan na denggan. Ditanda do birubiruna jala birubiru i pe mananda parmahan i. Sian i botoonta adong parsaoran na ronsu (hubungan yang dekat, harmonis, dekat di mana para domba merasa nyaman dan aman bersama sang gembala). Ndang na holan patuduhon posisi dohot otoritas na tumimbo parmahan sian na birubiru nang pe sintong do sisongon i dibagasan. Sahalak parmahan na denggan ima na peduli (care), marmudumudu (merawat (foster)), menyembuhkan (heal), menopang, menyokong (sustain), menguatkan (affirm/ strengthen), membuat rasa nyaman dan aman (comfort) angka birubiru na pinarmahanNa. Tung holong situtu do parmahan i tu birubiru i, jala tung na martua ma birubiru na diparmahani parmahan na denggan i. Marroan ma angka birubiru na asing na marnida pambahenan ni parmahan i, alai dang ditulak Parmahan i nasida. Dijangkon do tahe denggan asa uang mampar jala unang tu hamagoan birubiru i, alai gabe parsidohot di hatuaon dohot di hangoluan na pinaradeNa i.

Songon ima panarihonon dohot pangaramotion ni Jesus Kristus di ngolunta. Na so jadi tadingkononNa, pasombuonNa hita mamolus ragam na masa di hasiangan on. Diparrohai, diparorot, diparmudumudu, ditogutogu, diapuli do hita di saluhut angka na masa, dipatongon do hita tu jampalan na lomak jala ditogutogu do hita di aek hasonangan (pat. Psalmen 23). Nang pe marriburibu manang marloksaloksa angka babiat laho manoro dohot mambondut hita, songon i nang hamatean ndang pola be mabiar hita disi, ai Jesus Kristus do pangondianta di saluhutna i. Dilehon do hosaNa asa unang tu hamagoan dohot hamatean sisalelenglelengna hapatean ngolu ni angka na porsea tu Ibana alai tu hangoluan salelenglelengna do. Parmahan na denggan do Jesus Kristus. Ibana do na mangalehon mangan dohot minum partondionta marhitehite hinandenggan angka pambahenanNa. Diboto Jesus do aha na ringkot di ngolunta, jala marsigantung tu Ibana do hita. Ndang jumpang hasintongan, hatuaon, dohot haluaon di luar Jesus Kristus.

 

Hahonaan ni Turpuk

            Diparmahan Jesus Kristus do angka na porsea di Ibana marhite angka parmahaNa, ima Pandita dohot sude angka parhalado na marhalado di huria; diparmahan Jesus Kristus do angka ianakhon marhite natorasna be; diparmahan Jesus Kristus do angka jolma marhite pamarenta na pinabangkitNa; diparmahan Jesus Kristus do angka sisean marhite angka guruna be; dipangke Jesus Kristus do hita, ganup na porsea marmahani na pinasahat tu hita. Antong boha do hita nuaeng gabe parmahan di tongatonga huria, keluarga, dohot masyarakat. Unang ma gabe marsigantung hita angka parmahan tu na ganup na taparmahani. Alai denggan ma taula haparmahanion i asa marolopolop jala marlas ni roha angka na tarparmahani i. Sai jumpang ma roha na peduli (care), marmudumudu (merawat (foster)), menyembuhkan (heal), menopang, menyokong (sustain), menguatkan (affirm/ strengthen), membuat rasa nyaman dan aman (comfort) angka ruas, ianakhon dohot masyarakat na taparmahani di ganup parngoluanna be. Unang ma gabe songon parmahan na jat hita na so mangharingkothon jala na so manjamothon ruas ni huria, ianakhon dohot masyarakat holan asa dapot na dirohanna. Na manghorhon mampar, marniang, mate haporseaon dohot panghirimon ni na taparmahani. Taingot ma hata ni Jahowa tu angka parmahan na jat: ai Jahowa sandiri do gabe alo tu angka parmahan na jat (pat. Hes. 34: 1 – 10).

            Ndang adong parmahan na boi dipatudos songon pambahenan ni Jahowa Debata tu si Daud dohot na pinatupa ni Jesus Kristus songon turpuk jamitanta sadari on. Ndada holan tu si Daud dohot tu angka apostel dohot na angka na porsea tangkas parmahanion ni Debata, alai marudut do sahat tu tingki on. Diparmahani do hita, asa unang tu hamagoan ngolunta alai tu hangoluan do tahe. Diparmahani do hita marhite asi ni roha dohot angka hsintongan na binahenNa asa dapotan hasintongan dohot hangoluan salelengna hita. Jubilate: marolopolop ma hita angka na porsea, angka naung pinalua, sude na tinompa ala Jahowa Debata jala Amanta di bagasan Jesus Krsitus do pangondianta! Ibana do na marmudumudu dohot marmahani hita asa unang hurangan hita di gogo partondion dohot di ngolu pardaging on. Marhahipason do hita mangula ulaonta, asa dapotan pasupasu hita sian na taula i. Jolma na martua ma hita na ai Jahowa Debata do Parmahanta di bagasan Jesus Krsitus.



[1] Patron klien merupakan hubungan ketergantungan antara satu hal kepada hal lainnya. “Hubungan patron-klien adalah suatu bentuk hubungan antar komunitas di mana ada pihak yang merasa perlu dilindungi oleh pihak yang lain. Pihak yang merasa perlu dilindungi adalah yang menjadi klien, sedangkan yang melindungi adalah patron-nya. Ada dua hal yang penting dalam patron klien: pertama: patron: seorang penolong, dermawan, atasan (tuan); kedua: clien: seorang yang membutuhkan bantuan, penerima derma, bawahan. Patron akan menyediakan barang, atau hal – hal yang dibutuhkan oleh klien. Klien harus berkewajiban untuk memberitakan kebaikan dan menjaga nama baik serta menyukuri pemberian sang patron, serta melakukan apa yang ditugaskan oleh patron terhadap klien.

Usulan ni Ende:

1.       6: 1, 4, 5

2.       432: 1, 3

3.       197: 1, 5

4.       188: 1 – 2

5.       714: 1....

6.       211: 1, 3

7.       754: 1...


 



[1] Patron klien merupakan hubungan ketergantungan antara satu hal kepada hal lainnya. “Hubungan patron-klien adalah suatu bentuk hubungan antar komunitas di mana ada pihak yang merasa perlu dilindungi oleh pihak yang lain. Pihak yang merasa perlu dilindungi adalah yang menjadi klien, sedangkan yang melindungi adalah patron-nya. Ada dua hal yang penting dalam patron klien: pertama: patron: seorang penolong, dermawan, atasan (tuan); kedua: clien: seorang yang membutuhkan bantuan, penerima derma, bawahan. Patron akan menyediakan barang, atau hal – hal yang dibutuhkan oleh klien. Klien harus berkewajiban untuk memberitakan kebaikan dan menjaga nama baik serta menyukuri pemberian sang patron, serta melakukan apa yang ditugaskan oleh patron terhadap klien.

Senin, 28 Agustus 2023

BAHAN JAMITA EVANGELIUM MINGGU, 03 SEPTEMBER 2023; 2 KORINTUS 8: 1 - 7

 BAHAN JAMITA
MINGGU XIII DUNG TRINITATIS
MINGGU, 03 SEPTEMBER 2023
EV.: 2 KORINT 8: 1 – 7; EP.: 2 KRONIKA 9: 1 – 8; PATIK
 

ULAHON MA ULAON PARASINIROHAON!

Pdt. Daniel Bonardo Pane, M.Th.

Patujolo

            Parhorasan ma di hamu saluhutna na hinaholongan di bagasan Jesus Kristus! Asi ni roha dohot dame na sian Debata Amanta, holong satia ni Tuhan Jesus Kristus dohot parsaoran ni Tondi Parbadia ma na tongtong mangaramoti jala mandongani hita saluhutna, amen.

            Sada sian 3 ulaon na ingkon sihobasan huria ima ulaon parasinirohaon manang na jotjot didok diakonia. Boi dope masa ulaon parasinirohaon di ganup huria di partingkian sisaonari? Tontu adong na mandok: “boi”, adong na mandok “marnida na masa” jala adong na mandok “maol” gariada iba hurangan boha ma mangurupi. Apostel Paulus marhite turpuk jamita on, naeng ma paingothon huria na adong di Korint asa unang lalap nasida holan laho mamingkirhon panghobasion na ringkot tu nasida sandiri, hape tading di ulaon parasinirohaon. Disosohon si Paulus do huriaon asa songon pangharingkthon huria i di angka panghobasion di huria songon i ma nang nasida mangharingkothon ulaon parasinirohan. Asa lam antus hita mangantusi turpuk jamita on, masuk ma hita tu hatorangan ni turpuk.

 

Hatorangan ni Turpuk

            2 Korint ima surat na paduahon na tinongos ni apostel Paulus tu huria na adong di huta Korint. Surat on disurathon si Paulus hirahira taon 53 – 56 Masehi uju di Makedonia ibana rap dohot si Titus. Ditongos apostel Paulus do suratna on laho mangalusi dohot mangalo angka parpoda haliluon na mangajarhon angka pangajarion na marasing taringot Jesus (adong ma disi horong: gnostik dohot dekotisme) dohot na mampartontanghon taringot haapostelon ni si Paulus di huta i. Umbahen i masa ma parsalisian, hagunturon dohot angka parbolatbolaton di huria i. Hinorhon ni i torop ma halak Kristen tarlumobi angka parhobas sumurut sian haringgasonna manghobasi huria i, godang na mandele jala manadinghon pangajarion na sintong i. Umbahen i ma marhite si Titus ditongos si Paulus suratna on.

            Dibuhai si Paulus do suratna na paduahon on pabotohon dirina apostel ni Jesus Kristus (avpo,stoloj Cristou/) sian lomo ni roha ni Debata (2 Korint 1: 1), na marlapatan nada sian roharoha ni si Paulus ibana gabe apostel, jala ndada sian lomo ni rohana. Alai sian lomo ni roha ni Debata do umbahen parsidohot ibana gabe apostel ni Jesus Kristus. Ayat 1 turpuk jamita on dipabotohon si Paulus do taringot asi ni roha ni Debata (ca,rin tou/ qeou/) tu angka huria na di Makedonia. Asi ni roha (ca,riV) marlapatan las ni roha, holong ni roha, pambahenan angka na denggan, pangaramotion dohot panumpahion. Hombar tusi naeng do dipabotohon si Paulus di ayat 1 on angka pambahenan na denggan, holong ni roha, pangaramotion dohot panumpahion ni Debata tu huria Makedonia. Huria Makedonia ima huria na adong di luat Makedonia, Junani, ima luat mula ni budaya/ tradisi helenisme jongjong uju kaisar Aleksander Agung. Huria na pogos jala mansai tertinggal alai ringgas patupahon pangurupion tu huria na adong di huta Jerusalem (pat. Rom. 15: 27). Hata huria na nidokna dison ima halak Kristen. Halak Kristen di huta Jerusalem ima huria na pogos jala na ringkot siurupon hinorhon ni angka pangaleleion dohot ragam angka haporsuhon na dibinahen halak Jahudi.

            Dibahen si Paulus do huria na di Makedonia gabe tiruan tu huria na di Korint taringot tu silehonlehon dohot haringgason patupahon panghobasion di huria. Nang pe huria na di Makedonia ima huria na pogos jala na mangadopi sitaonon manang haporsuhon godang, alai tung na so mansohot do nasida patupahon panghobasion dohot marsilehonlehon tu huria na hurangan. Hinapogosnasida do habasaon na lumobi. Asi ni roha ni Debata tu huria Makedonia mampanghorhon hamoraon di partondion (kaya dalam rohani). Hamoran partondion on ma na gabe hasurungan ni huria Makedonia. Tarida do habason na lumobi halak Makedonia ima las ni roha ni huria mangurupi angka huria na adong di Jerusalem dohot angka na hurangan. Ndada na lobiannasida umbahen na olo mangalehon, alai nang pe di bagasan hapogoson dohot hinahansit/ sitaonon na mansai dokdok masa tu huria i alai las ni roha ni huria i mangalehon (ay. 2 – 3). I do na gabe sitiruon tu huria i tu huria  na di Korint.

            Huria na di Makedonia (Junani tungkan utara) mangolu di hapogoson alai huria na di Korint mangolu do di ragam hamoraon. Huta Korint ima huta na mansai bidang jala na maju, torop angka ro tu luat i laho martigatiga jala marsiajar taringot bisnis, budaya dan pengetahuan. Asing ni konteks hapogoson, huria na di Makedonia ima huria na dipasiding (orang – orang yang terpinggirkan) jala sai dilele do ganup halak Kristen di luat i. alai tung so mansohot do huria i patupahon pangurupion dohot panghobasion justru sai didosak huria Makedonia do asa parsidohot nasida mangurupi angka na badia, ima halak Krsiten na mian di Jerusalem.. Marsiadu do nasida patupahon panghobasion di tongatonga ni huria. Ndang sumurut nang pe sitaonon masa di nasida (ay. 4). Ndang adong pamingkirion untung rugi patupahon panghobasion dohot pangurupion i. Boi ma idaonta di 2 Korint 4: 1 – 10 songon dia ringgas jala komitmen ni huria i patupahon panghobasion dohot pangurupion i. tung ala na nionjar asi ni roha ni Debata do ndada ala ni haboion dohot hadirion huria i.

            Gumodang sian na nihirim tarpatupa huria na di Makedonia mangurupi na badia i (ay. 5). Nang pe huria Makedonia burju patupahon panghobasion dohot marsilehonlehon alai ndada na gabe hurangan nasida di hapogosonna i, sebalikna, habasaonnaisa i mampanghorhon las ni roha dohot hatuaon sude na i na nionjar asi ni roha ni Debata do naung jumolo dipanghilalahon huria i. Pambahenan ni huria Makedonia on ma na patuduhon huria i na mamparsaoran (koinonia), marbaritanauli/ mampanghatindanghon (marturia) dohot marasiniroha (diakonia). Tubu ma parsaoran na uli, lam rarat ma parbaritanaulion jala lam ringgas ma mangulahon ulaon asi ni roha, ima parbue haluaon na diparbuehon huria Makedonia. Dipatupa huria Makedonia pe ulaon i ima songon peleanna dohot pambahenanna tu Tuhan Jesus Kristus (patudos Mat. 24: 40) jala marhite asi ni roha ni Debata parsidohot ma angka apostel manghilala panghobasion dohot pangurupion ni huria na di Makedonia i.

            Ido umbahen disuru/ diapoi ma si Titus asa ro ibana tu huria Korint asa songon na binahen ni si Titus di Makedonia songon i ma nang ibana patupahon ulaon parasinirohaon di huta Korint marhite manosohon jala mangapoi asa parsidohot ma huria Korint patupahon ulaon panghobasion dohot parasinirohaon (ay. 7). Unang be sai lalap di angka persoalan holan ala ni parbolatbolaton dohot ragam parpoda haliluon. Ringkot do nian pasiduhon jala manggotaphon angka parpoda haliluon i dohot parbolatbolatan i di huria i. Denggan ma huria mamparsaoran nasida tu nasida, unang be adong parbolatbolaton, rap marsijangkonan ma nasida. Alai dang boi so disi. ingkon boi dipatuduhon parbue hatuaon dohot haluaon marhite na ringgas patupahon panghobasion dohot parasinirohaon songon tanda na parsidohot do huria i (na di Korint) manjalo asi ni roha ni Debata.

            Di ay. 7 dipabothon si Paulus do hasurungan ni huria Korint. Ndada na mambuat roha si Paulus dison songon na binahen angka parjamita manang panurirang gapgap na sai olo mamuji na mora jala na sangap asa dapotan ibana sian na mora dohot na sangap i. Laho manosohon dohot mendedikasikan huria i mamangke hasurunganna i songon na binahen ni huria na di Makedonia. Hasurungan na dipabotohon si Paulus dison ima: di haporseaon, di hata, parbinotoan, di nasa haringgason, di pangholongion huria Korint tu si angka apostel dohot huria. Songon i ma nang hasurungan ni huria i patuaphon ulaon parasinirohaon. Sude hasurungan na pinabotohon si Paulus di ay. 7 ima parualon ni Tondi Parbadia (patudos tu 1 Korint 12). Hasurungan ni huria Korint taringot tu ulaon partondion (songon di 1 Korint 12) naeng ma dos balgana tu ulaon parasinirohaon tu huria na pogos jala na hurangan. Songon las ni roha dohot haringgason huria i patupaon ulaon panghobasion di huria i songon i ma nang nasida mangharinggashon patupahon pangurupion tu huria na hurangan. Na marlapatan ndada holan mangharingkothon habalgaon ni huriana sandiri (selfish ministry) alai naeng ma panghobasion tu luhutna (holistically ministry) songon na pinatupa huria Makedonia.

            Alai naeng ma dipatupa saluhutna i di bagasan haburjuon ni roha, ndada na songon paksaan (ay. 8). Disosohon si Paulus do naeng ma dos panghobasion ni huria i tu ulaon parasinirohaon marhite roha na olo mangurupi. Ndang be holan mangharingkothon huriana gabe tading mangharingkothon huria na asing tarlumobi di huria na asing. Molo pe boi diula ulaon parasinirohaon ndada patuduhon haboion dohot siadongon alai ala nionjar asi ni roha ni Debata do na manosohon hita patupahon ulaon parasinirohaon. Huria na digohi asi ni roha ni Debata naeng ma patupahon ulaon parasinirohaon.  

           

Hahonaan ni Turpuk

            Adong dope huria di partingkian on holan sibuk tu: persoalan na masa, boha ma asa bagak gedung ni huria, boha ma asa adong hepeng kas, boha ma asa godang ro hepeng, dohot lan angka na asing. Sadar atau tidak sadar, godang do huria na di hasiangan on madabu tu paham mamonisme, hedonisme na patuduhon keberhasilan ulaonna molo: adong pembangunan huria, gok saldo, naek sipalasroha, bagak parsaoran di huria hape laos tading tu ulaon parasinirohaon. Holan didok, lehon ma deba na di hita on mangurupi huria na asing, lehon ma deba na di hita mangurupi angka halak na hurangan, halak na sopot so marama sopot so marina, mangurupi angka na mauas jala na male, olo do berpikir dua kali hita patupahon i. jolo niida ma kas, jolo niida ma na masa dohot lan na asing.

            Marhite turpuk jamita on diajarhon do hita nuaeng naeng ma marsiadu laho patupahon ulaon parasinirohaon nang pe songon dia kondisi ni ngolunta manang huria na tahobasi. Ndada ingkon songon na binahen huria Makedonia na ingkon baheonta, molo tung boi pe songon i ndang na gabe ambaton. Nda tung gabe hurangan hita molo pe sian las ni rohanta hita olo mangurupi. Tahangoluhon ma ngolu parasinirohaon mangurupi angka donganta, huria na ringkot siurupon, na hurangan dohot na pogos, songon sada hataridaaan naung jumolo hita manjalo pasupasu dohot asi ni roha ni Debata hita.

            Alai molo pe hita patupahon ulaon parasinirohaon, unang ma ala ni paksaan ingkon sian las dohot ias ni roha ma. Apostel Paulus mandok disuratna: “ganup na nionjar ni rohana, unang sian muruk manang sian na so tarjua, ai dihaholongi Debata do na las roha mangalehon. Alai marhuaso do Debata mangusehon saluhut asiasi tu hamu, asa sandok tuk situtu di hamu jala marlobilobi hamu laho patupahon saluhut ulaon na denggan. hombar tu na tarsurat: "Na manaburi ibana, mangalehon tu angka na pogos; hot do hatigoranna i ro di salelenglelengna” (2 Korint 9: 7 – 9). Laos didok muse: “ Gabe dipasangap hamu Debata, ia dung tau hamu jumpang di ulaon parhobason on, ala ni pangoloion ni rohamuna, laho mangkatindangkon barita na uli na sian Kristus, dohot ala na buas pangantoionmuna di nasida dohot di dongan saluhutna” (2 Korint 9: 13). Hasangapon ma di Debata na di ginjang, amen.

 

Kamis, 09 Maret 2023

BAHAN JAMITA EVANGELIUM MINGGU ADVEN I, 03 DESEMBER 2023: MARKUS 13: 24 - 37

 BAHAN JAMITA EVANGELIUM
MINGGU ADVENT I
Minggu, 03 Desember 2023
MARKUS 13: 24 – 37

JAGA JALA DUNGO MA HAMU MANOMUNOMU HARORO NI KRISTUS

Pdt Daniel Bonardo Pane, M.Th.

Patujolo

            Horas... jumolo ma hupasahat tu hamu sude parhalado dohot ruas ni huria tabe dohot parhorasan songon i nang hata: selamat taon baru huria ma di hamu saluhutna! Marasing do pamuhaion taon di huria dohot taon Masehi di ganup taon. Taon huria dimuhuai sian minggu Advent[1], anggo taon Masehi dimuhai ma sian 01 Januari. Jala sahalinai hupasahat ma tu hamu saluhutna: Selamat Advent, selamat taon baru huria ma di hamu saluhutna! Horas.. Horas. Horas.

            Turpuk jamita evangelium di taon baru huria jadala di minggu Adven I sadari on manaringoti taringot akhir zaman laos diuduti haroro ni Anak ni Jolma, mamboan haluaon dohot haimbaruon. Ndada songon haroroNa na parjolo haroroNa paduahalion. Ndada di laho mate be Ibana muse patupahon haluaon sian dosa dohot hamatean songon na parjolo i. haroroNa na paduahalion ndada laho gabe pelean panobusion dohot pardamean songon na parjolo i, alai gabe panguhum na tigor dohot na badia, laho papatarhon hamuliaon harajaon ni Jahowa dohot manggohi taringot hasusuda angka harajaon, hamuliaon, hasangapon dohot saluhut na masa di hasiangan on nang pasiaphon hagogoon, hamuliaon dohot hasangapon sude angka debata na disomba jolma. Asa lam antus hita mangantusi taringot haroro ni Anak ni jolma i songon na disurat di turpuk jamita on, masuk ma hita tu hatorangan ni turpuk.

 

Hatorangan ni Turpuk

            Evangelium Markus on ima na sinurat ni si Markus hirahira taon 64 – 67 M uju panggomgomion ni kaisar Lucius Domitius Ahenobarbus manang Nero Claudius Caesar Germanicus na jotjot ditanda kaisar Nero,[2] ima kaisar na mansai bringas jala na mambahen na so uhum tu halak Kristen di panggomgomionna. Di panggomgomion si Nero on ma apostel Simon Petrus pabotohon tu si Markus taringot Jesus Kristus ima taringot panghobasionNa, tanda halongangan na binahenNa, huasoNa, hamuliaonNa dohot pangajarionNa. Laos disurathon si Markus ma saluhutna i di bukuna on, jala digoari ma bukuna on Markus. Turpuk jamita on ima sada sian pangajarion ni Jesus taringot hapapataron harajaon, hasangapon dohot hamuliaon ni Jahowa Debata. Hapapataron harajaon dohot hamuliaon ni Jahowa ima hasalpuon dohot hasusuda saluhut hasangapon dohot hamuliaon nasa na adong di hasiangan on. hapapataron harajaon, hasangapon dohot hamuliaon ni Jahowa ima hapapatar ni partingkian panguhuman ni Jahowa na tigor jala na sintong i. Molo manghatahon taringot hatigoran dohot hasintongan ni uhum tontu manghorhon dua pangantusion: ima panguhumon (penghukuman/ punishment) dohot tumpal haluaon (kebebasan/ keselamatan).

Dung sidung Tuhan Jesus patupahon pangajarion na di bagas joro di Jerusalem (Mark. 13), borhat ma Ibana manadinghon bagas joro i. Laho borhat manadinghon bagas joro i, ro ma sahalak sian angka sisean mamuji haulion batu dohot tongam ni angka jabu na di huta i (ay.1). Tontu batu dohot angka jabu na nidokna dison martudutudu ma tu angka jabu na adong di humaliang bagas joro. angka jabu ni ise do na adong dihumaliang bagas joro? ima jabu harajaon ni si Pilatus, angka na mora (bangsawan), halak na sangap, na mangula di pamarentaon, dohot angka malim, songon i nang haulion dohot tongam ni bagas joro na di Jerusalem i. Alai dialusi Jesus ma: “diida ho do jabu angka na bolon on? ndang pasombuon nanggo dua batu martinditindi na so gargaronna” (ay. 2). Hata on martudutudu tu hasesega ni bagas i. Alus ni Jesus on maralo do tu hata pamujion na nidok ni sisean i (ay. 1). Haulion ni bagas na di humaliang bagas joro, di sada tingki sega jala gargar do saluhutna i. Ndang adong na hot jala marhaujungan do saluhutna na masa di hasiangan on. Alus ni Jesus taringot hasesega ni bagas i martudutudu do i tu ajal ni hasiangan on dohot haroro ni Anak ni Jolma na ro di bagasan hasangapon dohot hamuliaon ni Jahowa Debata, jala haroro ni Anak ni Jolma i manalpuhon hamuliaon, hasangapon dohot hatongamon saluhut nasa na adong di hasiangan on.

Jumpang ma ari i, dung salpu haporsuhon ondeng, mangholom ma mataniari jala ndang marsinondang be bulan, mardabuan ma angka bintang sian langit i jala humuntal ma angka hagogoon ni parlangitan (ay. 24 – 25). Haporsuhan dia do na nidokna dison? Ima angka na masa di Mark. 13: 3 – 23 isarana angka pangaleleon, panggosagosaion, pangalaho na so uhum, dohot ragam haporsuhon na marharoroan sian angka panggomgomion, angka malim, nang sian angka horong na so manjanghon manang na manulak Jesus gabe Sipalua (Kristus/ Mesias), angka na manghaholongi dirina, impolan di perak, parhata manggang, parroha haginjangon, angka panginsahi, na so marningot lagu, angka na tois, na so marroha holong, pangoseose, panihasnihas, na so umboto mangorom, parmurukmuruk, na so marholong ni roha di na denggan, parjehe, parroha na neang, sipaburnang diri, holongan di hisap ni daging asa di Debata, angka parrumang hadaulaton alai marpangalahon na so denggan (songon halak farisi).

Mangholom ma mataniari dohot bulan jala ndang be dipatuduhon haulion dohot hatongamon marhite sondangna ala nunga salpu be saluhutna. Martudutudu ma holom ni mataniari dohot bulan tu hagogoon dohot hasangapon bangso na mardebatahon mataniari (isarana Mesir, Roma, Yunani) dohot bulan (isarana Persia, Mesopotamia). Songon i nang bintang maraburan sian langit jala humuntal ma angka hagogoon ni parlangitan. Jumpa ma ajal ni hagogoon dohot haulion ni angka parangan ni langit ima angka bintang dohot sude angka na adong di langit. Saluhutna i martudutudu tu haulion dohot hasangapon saluhut nasa na adong di hasiangan, sude harajaon, hagiot dohot huasona. Laos songon i do bangso manang harajaon na mambahen bintang dohot sude angka na di langit gabe sisombaonna (isarana Persia, Yunani dohot Roma). Saluhutna i ingkon do marujung jala ndang adong na hot di angka harajaon dohot di hasangaponna i.

Idoanasida ma Anak ni jolma i ro marhitehite ombun, mantat hagogoon dohot hasangapon godang (ay. 26). Ise do Anak ni jolma na nidokna di turpuk on? ima Jesus Kristus. somal do hata “Anak ni Jolma” martudutudu tu sahalak naung dipillit jala naung ditotophon gabe panuriang manang mesias. Panjouon Anak ni jolma marpardomuan do i tu parsuruon ni Jahowa Debata tu Anak-Na, ima Jesus Kristus (pat. Joh. 3: 16 – 17); Hata ni Jahowa naung gabe jolma jala mian rap dohot jolma (pat. Joh. 1: 14). Panjouon Anak ni jolma tu Jesus ima pabotohon hajolmaon hata ni Debata naung gabe jolma, jala pabotohon partinaonan, hamamateNa dalan laho panobusion ni jolma sian dosa. Anak ni jolma martudutudu do tu hamulian ni Jesus di haroroNa, di tingki i ma dipapungu ma saluhut jolma dohot harajaon gabe sada marharajaon, ima harajaon ni Jahowa Debata.  Ro ma Anak ni Jolma i marhitehite ombun (hata Indonesia didok: awan – awan; molo hata Gorik: nefele; molo di hata Inggris: cloud). Pangantusion taringot ombun ima hureta ni Jahowa Debata pabotohon huaso dohot hamuliaonNa, jala haroroNa na gabe Raja di saluhut angka raja jala Debata di saluhut debata. Anak ni jolma, ima Jesus Kristus ro papatarhon huaso dohot harajaon, huaso dohot hamuliaon ni Jahowa jala Ibana gabe Raja ni saluhut angka raja. Ndang adong na boi dipatudos hagogoon dohot hasangapon na naeng dipapatar Jesus Kristus merhite haroroNa nang pe saluhut hagogoon dohot hasangapon saluhut angka na adong di sude inganan dohot tingki dipapungu ndang adong na boi dipatudos tu hagogoon dohot hasangapon ni Jahowa Debata marhite haroro ni Anak ni jolma. Dung masa haroroNa i, papunguonNa ma saluhut angka na pinillitna i sian desa na ualu, sian suhi ni tano sahat ro di suhi ni langit (ay. 27) ima na pabotohon saluhut jolma na mangolu dohot na mate songon i nang pardisurgo papunguanna do di adapon habangsa ni Anak ni jolma i. Ingkon somba do saluhut nasa ulu ni tot di adopan ni habangsa Anak ni jolma i.

Diumpahon Jesus saluhut na masa i marhite umpama hau ara[3] (ay. 28). Di Luk. 13: 6 – 9 ima umpama ni Jesus Kristus taringot hau ara na so marparbue. Tarida do hau sian parbuena, jala molo parbue tontu marharoroan do sian bona manang hau inganan parbuena. Molo hau ara ingkon do mamparbuehon ara (nang pe di partingkian sisaonari adong do hamajuon parbinotoan na boi sada suansuanan alai marragam parbuena na mamangke sistem cangkok). Ndada asal marparbue alai parbuena i pe ingkon do berkualitas, bermutu. Hau ara ima gombaran hadameon, pandumaan, parasinirohaon ni Jahowa Debata, jala hatoguon tontu parbuena ima parbue ingkon do patupahon holong, hadameon, ulaon parasinirohaon, tidak menindas, tidak mengeksploitasi jala togu di angka ulaon na denggan (ida Gal. 5: 22 – 23) mardongan panghirimon di saluhut panumpahion dohot pangurupion ni Debata di ngoluna. Ndang masa be ganggu dohot holsoan, ndang masa be parbadabadaon, hosom, pangiburuon dohot angka ulaon na suman tusi (Gal. 5: 19 – 21 patudos 2 Tim. 3: 2 – 8). Dipangke Tuhan Jesus do angka tanda na masa di hau ara i ima tanda taringot partingkian na masa. Ia dung martunasi punsuna jala rungkar bulungna, ima tanda naung jonok partaonan las (ay. 28). Hata on martudutudu tu angka na masa ima ragam sitaonon, ragam angka ulaon na jat, ragam angka pangoseose dohot mangulahon na so uhum, masa penindasan manang ketidakadilan ima angka pangalaho na masa tanda lam jonok nama ajal ni hasiangan on. molo masa sisongon saluhutna i, naung jonok hasonggopona (ay. 29), ima hasonggopon ajal ni hasiangan on dohot haroro ni Anak ni jolma i. Laos Tuhan Jesus mempertegas marhite hata: “situtu do hatangkon tu hamu: na so tupa bangso on, so jolo songgop sasudena i” (ay. 30).

Ndang adong na hot di hasiangan on jala marhaujungan do saluhutna nasa na adong di hasiangan on. hasangapon, haulion, hamuliaon songon i nang na hansit, sitaonon, siporsanon dohot huaso na jahat pe salpu do saluhut nasa na ro sian portibi on. Ndang adong na hot (ay. 31). Ndang adong na boi diboan nanggo sarihit pe huaso, sangap, arta, sihumisik, pangkat dohot saluhut na masa dohot na di ibana boi boanonna molo jumpang masa haroro ni Anak ni jolma i. alai anggo hatangKi ndang olo salpu. Ima hata ni Jahowa, Debata na marsangap jala marmulia. Hata ni Jahowa, ima na so marharoroan sian portibi, na so ditompa jala ndang boi dirampas manang dipaso angka hagogoon dohot huaso na adong di portibi on. Hata ni Jahowa marharoroan do i sian Jahowa, marhite Hata i do ditompa langit dohot tano ro di saluhut nasa na adong di hasiangan on, songon i angka na adong di langit (seluruh bima sakti). Hata ni Jahowa na marharoroan sian Jahowa na mian rap dohot Jahowa sian hatongtongon tu hatongtongon.

Sadihari do masa i saluhutna? Sungkunsungkun on tontu mengarahkan pangantusionta partingkian masa i saluhutna. Di hata Gorik adong 2 hata taringot partingkian ima: parjolo hata kronos, ima partingkian ni hajolmaon dohot hasiangan on. partingkian on ima partingkian na lam tu jonokna ari haujunganna. Lam martamba umur manang partingkian ni jolma di hasiangan on marlapatan lam jonok nama ajalna sian hasiangan on. Lam martamba umur ni portibi on marlapatan lam jonok ma ajal manang hasusuda partingkian ni portibi on. hata na paduahon ima kairos, ima partingkian ni Debata. Partingkian kairos on martudutudu do tu partingkian na so marhaujungan, na hot jala manongtong. Sadihari do masa i saluhutna? Ndang na gabe kronos manontuhon sadihari partingkianna, jala ndang boi disuhat partingkian (hata Gorik: horas (jam, waktu, tanggal, hari, bulan, tahun, abad)) di hasiangan on. alai Jahowa sandiri do na mambuhul sadihari masa partingkian i (kairos). Lam jonok ro ajal ni hasiangann on (kronos) lam jonok ma ari haroro ni Anak ni jolma (kairos) i.

Ise do na umbotosa masa partingkian haroro ni Anak ni jolma i? ndang adong na umbotosa, nang surusuruan na di banua ginjang (parangan pardisurgo) nang Anak i pe; holan Ama i! (ay. 32). Ayat on pabotohon hahomion ni Ama i ima Jahowa. Debata ni Israel, Debata pargogo na so hatudosan jala na so tarhadodoan saluhut sangkapNa. Jahowa, Debata na manongtong jala hasangaponNa i manggohi saluhut portibi on. Holan Jahowa na umbotosa ala di tanganNa do saluhut partingkian nasa na adong (kronos dohot kairos). Guru tu Ibana do saluhut partingkian na masa, jala guru tu Ibana do Hata na sian Ibana. Ayat on martudutudu ndang guru tu Hata i anggo nampunasa Hata, ingkon saguru tu nampuna Hata i do angka Hata na sian Ibana, marlapatan Jahowa do nampuna Hata, jala Jesus Kristus do Hata ni Jahowa. Ndang tarsirang Nampuna Hata sian Hata na nidokNa, ai hataridaan ni nampuna Hata do Hata na dihatahon. Ndang tarsirang Jahowa, Ama i sian Jesus Kristus, AnakNa, ai hataridaan ni Ama i do Jesus Kristus. ido umbahen didok, holan Ama i do na umbotosa!

Antong tagam ma hamu, dungo ma hamu ai ndang diboto hamu, manang sadihari tingkina i! (ay. 33). Ay. 33 on ndang na laho pabiarbiarhon alai parenta laho paradehon diri. Dungo ma hamu jala jaga situtu ndang patuduhon sihabiaran manang kewaspadaan yang besar. Aha do siparadeon jala aha do sipatupaon? Unang dok di bagasan roham, ingkon mangulahon na denggan ma ahu asa sahat au tu surgo, manang ingkon hulehon ma diringku dohot sude artangku tu angka na pogos asa sahat au tu surgo. Ndang ala ni pambahenan hita asa sahat hita tu surgo, manang tu hangoluan i. jala ndang na gabe tiket haburjuonta, ulaon na denggan dohot sipatupaonta i tu harajaon ni Debata. Antong aha do lapatanna hita mangulahon na denggan, manghaburjuhon pangajarion dohot ngolu marhadaulaton dohot patupahon na denggan i molo ndang boi pasahathon hita tu Surgo, ima harajaon ni Ama i? Jesus Kristus mandok: “Ahu do dalan i, Ahu do hasintongan, Ahu do hangoluan! Ndang adong na sahat tu Ama i anggo so marhite Ahu” (Yoh. 14: 6). Sian pandok ni Jesus i holan marhite jala di bagasan Jesus Kristus do hita boi sahat tu Ama i, ima Jahowa Debata dohot harajaonNa. Halak na porsea ima halak na mian di bagasan Jesus Kristus, antong halak na mian di bagasan Jesus Kristus ima halak na mamparbuehon hasintongan, hatigoran, uhum na sintong dohot na tigor, marhadaulaton na sintong, mangulahon parasinirohaon dohot nasa ulaon na denggan. Halak na porsea i ma hau ara jala angka ulaonna i ma parbue hau ara i.

Di ayat 34 dipangke Jesus umpama taringot halak na marhutasada na manadinghon jabuna, disagihon do huaso tu angka naposona, tu ganup siulaonna be, jala sijaga pintu i didokhon marjaga. Halak na dison ima Jahowa, Debata jala Panompa na so hatudosan. Jabu nanidokna dison ima portibi on (kosmos) dohot saluhut nasa na tinompa songon i nang angka planet dohot bima sakti na adong. Jahowa do nampuna i saluhutna. Disagihon do huaso tu naposoNa ima angka jolma na ditompa tumiru rupaNa (1 Musa 1: 27). Asa marhite huaso i boi ma jolma mamangke denggan, melestarikan dohot manjaga jabu i (portibi on). Naposo na nidokna dison ima angka malim, pamarenta, polisi, pangobati, pangajari, dohot angka ulaonna asing dilehon huaso hombar tu ulaon na siulahonna. Asa marhite ulaon i boi mamparbuehon parbue songon halak na mian di bagasan Jesus Kristus. Sijaga pintu ima parangan (polisi, tentara), panguhum (hakim, pengacara atau seorang yang mengerti hukum) ima halak na pajongjonghon uhum na tigor dohot na sintong, jala patoguhon uhum i tu saluhut jolma di hasiangan i. Antong dungo ma hamu, ai dang diboto sadihari ro tuan nampuna bagas i, manang bot ni ari manang di tonga borngin, manang di na martahuak manuk, manang di torang ni ari. So tung jumpangsa hamu modom, di na ro Ibana tompu! (ay. 35 – 36). Ayat on tontu ma laho mempertegas asa dungo ma angka na porsea  jala na manangihon hata i (ay. 37). Unang ma gabe tarpodom. Somalna halak na tarpodom ima halak na: maranganangan, na loja, na so mulaulaon. Halak naung tarpodom ndang diboto be aha na masa jala ndang diboto be aha siulahonna.

 

Hahonaan ni Turpuk

            Turpuk jamita on mangarimpun tolu hahonaan:

1.      Partingkian ni si Markus uju panggomgomion ni si Nero. turpuk on pabotohon anggo kaisar Nero dohot harajaonna ima harajaon na olo salpu. Molo pe uju i harajaon ni Rom di panggomgomion ni si Nero gabe harajaon na gogo, na tongam, sihabiaran angka harajaon di humaliangna, di sada tingki salpu jala gargaron ma harajaon i. salpu do harajaon i jala saluhut tahitahi dohot uloan na jahat i pe salpu. Martingki do tarida hasangapon dohot hagogoon harajaon ni si Nero jala ro ma tingkina sega ma harajaonna i marhite na bunuh diri si Nero di bagasan hasangapon dohot hamuliaon ni harajaonna na salpu i. ragam do angka pangalaho na jat dohot na bernit dibahen si Nero tu halak Kristen di sandok harajaon ni Rom tarlumobi na adong di huta Rom. Alai nang pe songon i, diajarhon jala disosoi do halak Kristen unang gabe mandele jala gale marhaporseaon jala hot di panghirimon tu Jahowa Debata. Haroro ni harajaon ni Debata nunga masa di padan na robi, di partingkian ni Jesus, di partingkian padan na imbaru dohot di tingki sinuaeng. Ia disi dipapatar Goar ni Jahowa, disi ma harajaon ni Debata patar. harajaonNa i manalpuhon harajaon na jat. Harajaon ni Jahowa do manaluhon jala manegai harajaon ni Misir; harajaon ni Jahowa do manaluhon jala manegai harajaon ni Babel; harajaon ni Jahowa do manaluhon nang harajaon ni Rom; jala harajaon ni Jahowa do manaluhon dohot manalpuhon saluhut harajaon na adong di portibi on. Harajaon ni Jahowa do manalpuhon, maniaphon, manegai harajaon na jahat, harajaon na lalim, harajaon na patupahon na so uhum tu na ginomgomanna. Harajaon ni Debata do harajaon dame, harajaon na adong di bagasna uhum na sintong. Harajaon ni Debata do manaluhon harajaon ni sibolis pangago dohot harajaon ni dosa na jorbut i marhite Jesus Kristus.

2.      Di partingkian sisaonari managam dope hita haroro dohot hapapatar ni harajaon ni Jahowa marhite haroro Anak ni jolma i, ima haroro ni Jesus Kristus na paduahalion. Ndada songon harorona na parjolo anggo haroroNa na paduahalion on. HaroroNa paduahalion ima gabe panguhum na tigor dohot na sintong, na ro ma Ibana manguhumi na mangolu dohot na mate. Antong aha do na boi siparedeonta andorang so masa dope haroro ni Jesus na paduahalion i? Hita na mangolu di tingki saonari, aha na boi siparadeon? Paradeon ni rohanta ima parbue ni haporseaonta, parbue na mian hita di bagasan Jesus Kristus. Halak na mian di bagasan Jesus Kristus ima halak na mamparbuehon parbue ulaon na denggan, marhadaulaton na sintong, pajongjonghon uhum na sintong, ulaon parasinirohaon dohot lan na asing.

3.      Unang be tarpodom jala tongtong ma dungo. Somal do molo dung sahat minggu Adven godang do halak Kristen dang be manghangoluhon paradehon diri marhite marhamubaon ni roha dohot ngolu na lam pajonokhon diri tu Jahowa. Torop do halak Kristen molo sahat di minggu Adven gabe gok sihobasan, gok sipingkiron gok sipatupaon, hape manghorhon halojaon, ungutungut, parsahiton, parbadaon, dohot angka ulaon na hombar tusi. Dihirim jala dipangidohon do di minggu Adven asa manghorhon hadameon, las ni roha, ulaon parasinirohaon, dohot hamubaeon ni roha lam tu denggan ni parsaoran na markeluarga, marhuria songon i na marsahuta dohot na maraleale. Dungo ma hita! Unang be lalap holan mangoloi hisap ni daging dohot hagiot ni portibi on. Dungo ma hita. Ai uju di hasianganon do hita boi paradehon diri. Hidup ini adalah kesempatan kita mempersiapkan diri menantikan Sukacita dan kemenangan dalam kerajaan Allah melalui buah iman dan buah Roh sebagai bentuk ibadah kita sesungguhnya di minggu adven. Salam Advent



[1] Dalam tahun liturgi gereja-gereja protestant (misalnya, HKI, HKBP, GKPI, dsb.) maupun gereja Katolik Roma, minggu Adven dijalankan selama 4 minggu. Setiap minggunya memiliki thema yang berbeda-beda, dimana thema-thema tersebut memiliki suatu dimensi eskatologis. Ada pun thema-thema yang dituliskan ialah: (1) Adven I yang memiliki thema Tuhan yang akan datang pada akhir zaman; (2) Adven II  yang memiliki thema pertobatan untuk menyongsong Tuhan; (3) Adven III yang memiliki thema kedatangan Tuhan di dunia ini sebagai penyelamat. (4) Adven IV yang memiliki thema sukacita menyongsong Tuhan (Pujian Maria).

[2] Kaisar Nero dengan nama lengkap Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus merupakan kaisar yang sangat bengis dan kejam bahkan kaisar yang tidak memiliki hati manusia selama pemerintahannya. Tanggal 18 Juli 64 M Nero membakar kota Roma dan membuat tuduhan bahwa orang Krsiten yang telah membakarnya. Tuduhan ini membuat orang Kristen mengalami penindasan, tekanan, pengejaran, dan penangkapan. Orang Kristen diperhadapkan dengan binatang buas yang lapar, yang siap menerkam orang Kristen. Tidak ada tempat yang aman bagi orang Kristen pada masa pemerintahan Nero.

[3] Pohon ara (bhs. Latin: ficus carica) dikenal sebagai pohon dengan buah yang banyak manfaat baik kepada manusia maupun kepada hewan lainnya dapat tumbuh bahkan di tanah bebatuan. Pohon ara sering dihubungkan pada janji – janji Allah mengenai kemakmuran dan peringatan yang dipakai para nabi (Yer. 5: 17; Hos. 2: 12; Yoel 1: 7, 12; Hab. 3: 17). Pohon ara juga sering ditanam bersamaan dengan pokok anggur sebagai lambang kesejahteraan dan kemakmuran (1 Raj. 4: 25; Mi. 4: 4; Zak. 4: 10 bdk. 2 Raj. 18: 31; Yes. 36: 16). Pohon ara yang lambat buahnya membutuhkan jangka waktu tertentu untuk berbuah dan ketika pohon itu tidak berbuah maka akan ditebang sebagai lambang pemusnahan, tetapi ketika berbuah terlebih bersamaan dengan pokok anggur yang juga berbuah maka lambang perdamaian dan karunia Allah. Pohon ara adalah pohon yang kuat, rindang seperti yang dinaiki oleh Zakheus ketika ia hendak melihat Yesus.  

BAHAN JAMITA EPISTEL MINGGU ADVEN I, 03 DESEMBER 2023: PSALMEN/ MAZMUR 80: 1 - 8

 BAHAN JAMITA EPISTEL
MINGGU ADVENT I
Minggu, 03 Desember 2023
PSALMEN 80: 1 - 8
 

JAGA JALA DUNGO MA HAMU MANOMUNOMU HARORO NI KRISTUS

Pdt. Daniel Bonardo Pane, M.Th.

 

Patujolo

            Horas!!! Salam advent. Masuk ma hita di minggu Adven parjolo na dipataridahon na pagalakhon sabatang lilin sian opat lilin na jonjong di jolo. Jala di minggu Adven parjolo on disuarahon do taringot tu ajal ni hasiangan on dohot managam haroro ni Jesus Kristus na paduahalion, ima Sipalua! dung salpu angka harajaon, hasangapon dohot hamuliaon nasa na adong di hasiangan on. Managam haroro ni Jesus Kristus sai diadophon do dohot sitaonon, parungkilon dohot haporsuhon na masa di hasiangan on.

Tung ise be na boi paluahon ahu sian sitaonon dohot parungkilon na masa on? sadihari do salpu sitaonon, haporsuhon dohot parungkilon na masa on? tung na so margogo do Jahowa laho paluahon ahu sian sitaonon, parungkilon dohot haporsuhon on? tontu hea do tubu sungkunsungkun on di angka jolma na marsitaonon, na marungkil manang mangadopi haporsuhon bolon huhut na paimahon sadihari ma salpu saluhutna i. Turpuk jamita epistel on ima sada ende ni parpsalmen na marisihon sihirimon, panagamon ni parpsalmen managam haroro ni Sipalua, ima Mesias na paluahon ibana sian sitaonon dohot parungkilon na masa tu ibana. Aha do harua na masa tu ibana jala haluaon na songon dia do dihirim ibana marhite endena on? antong, masuk ma hita tu hatorangan ni turpuk asa boi taralus jala aha do na naeng sidohononna tu hita marhite ende psalmen on.

 

Hatorangan ni Turpuk

            Anggo Psalmen 80 on ima psalmen na marisihon ende sian si Asap (ay. 1). Asap ima anak ni si Berekhya pahompu ni si Simea, ima sahalak na malo di musik sian horong ni marga Lewi pomparan ni Gerson, ima malim uju Daud raja manggomgom harajaon bolon Israel. Asap manurathon 12 psalmen ima psalmen 50, 73 – 83 rap dohot si Heman dohot si Etan ima parende na marende di Bagas joro (ida 1 Kronika 25: 1 – 31; 2 Kronika 5: 12; 20: 14; 29: 13; 35: 15; Esra 2: 41; 3: 10; Neh. 7: 44; 11: 17; 12: 27 – 47). Sian hatorangan i boi ma idaonta anggo si Asap martugas ma uju Daud sahat tu Salomo manggomgom harajaon ni Israel na bolon. Ende na sian si Asap on dipangke do gabe ende hadaulaton (nyanyian liturgi) halak Judah na dijaha responsoria.

            Nang pe mangula si Asap gabe parmusik dohot panurat ende uju si Daud dohot si Salomo, alai disurathon ulang do ende na i  di uju Hiskia manggomgom Judah (hirahira taon 729 – 687 andorang so tubu Jesus) sahat tu Amon raja Judah (696 – 642 andorang so tubu Jesus). Sian partingkian on boi do idaonta psalmen on disurathon jala diendehon andorang so masa dope habuangon jala andorang so masa hasesega Yerusalem. Aha do na masa hatiha i? andorang so Hizkia gabe raja Judah masa do perang saudara Israel utara (na ginoaron Efraim manang Samaria) maralohon Israel dangsina (na ginoaron Judah) ima uju panggomgomion Yotam dohot Ahas manggomgom Judah. Uju i Israel Utara digomgomi raja Pekah mardongan dohot Siria na ginomgoman si Rezin maralohon Judah na mardongan dohot Asyur na ginomgoman ni si Tiglat-Pileser III dohot Salmaneser V. Talu manang salpu ma harajaon ni Israel Utara songon i harajaon ni Siria, jala Judah pe gabe negara boneka harajaon ni Asyur. Disi ma Judah gabe madabu tu dosa ala diulanasida ma angka na so uhum tu angka na pogos dohot na sopot so marama sopot so marina songon i nang angka na mabalu, Hatigoran ni uhum dipapeol, panguhum boi disisip (disuap), masa ma korupsi, pajak pe dipatimbo asa boi lehononna deba tu Asyur jala pasingkophon angka naung sega uju masa parporangon maralohon Israel Utara – Siria naung talu i. Songon i nang pardebataon na disomba, ala negara boneka  ni Asyur do harajaon ni Judah tontu halak Judah ingkon do parsidohot marsomba tu debata ni Asyur. Dang margogo be raja ni Judah maralo raja ni Asyur jala gabe songon hatoban ni raja Asyur do anggo raja Judah.

            Laos na masa i ma na naeng dialo si Hiskia dungkon hundul ibana gabe raja manggomgom Judah. Dipatupa si Hiskia do paraloanna maralohon Asyur, marhite na olo ibana rap dohot angka bangso na maralo tu Asyur isarana Mesir, jala disegai manang dirumpakhonna parsombaon ni Asyerah ima debata ni Asyur di dolok parsombaon Arad. Tontu patubuhon rimas ni Asyur do pangalaho ni Hiskia on jala na boi panghorhon lam tu hansitna angka sitaonon manang parungkilon na dipanghilalahon halak Judah. Mardongan ma Hiskia tu harajaon Misir maralohon Asyur, alai talu do nasida maralohon Asyur, uju Sanherib manggomgom Asyur. Dung masa i, lam tu hansitna ma masa tu halak Judah jala lam tu dangolna ma pambahenan ni Asyur tu. Dung marujung ngolu si Hiskia, nangkok ma si Manasye manggomgom Judah dung i diuduti ma si Amon. Uju manggomgom si Manasye dohot si Ammon di Judah lam tu lumlamna jala lam tu holomna na masa di harajaon i, lam marsilomolomo angka na mora dohot na sangap manggosagosa angka na pogos, na mabalu dohot na sopot so marama sopot so marina, lam tu hansitna ma partinaonan, dohot parungkilon na masa tu halak Judah na pogos, angka na mabalu dohot na sopot so marama dohot so marina. Hatigoran ni uhum lam tu peolna, angka panguhum pe disisip asa ndang manghonai uhum angka na mora dohot na sangap. Lobi sian na hea masa uju panggomgomion ni si Yotam dohot si Ahas na masa uju manggomgom si Manasye dohot si Amon. Angka ulaon hadaulataon pe dang diharingkoton be. Songon bangso na so adong raja manang parmahan ma Judah, songon anak ni manuk naung magoan indukna. Marserak jala lam tu gogona anggukanggukna mangalului pangurupion asa dipalua sian saluhut angka na masa i.

            Ayat 2

Di ayat 2 on adong tolu pandohan manang panjouon ni parpsalmen na pabotohon taringot hadirion ni Jahowa Debata, na gabe Parmahan dohot na badia: parjolo ale Siparmahan Israel! Parmahan na nidokna ima Jahowa Debata. Sekilas pandang hata Siparmahan Israel paingothon hita taringot ende ni si Daud taringot Jahowa na gabe Siparmahanna (ida Psalmen 23). Ise do Israel dison? Ndada bangso Israel na nidokna dison, alai si Jakob naung marganti goar gabe Israel dung masa parsiranggutan ni si Jakob di sumur Jabok (1 Musa 32: 23 – 32). Tung dipanghilalahon si Jakob do songon dia parmahanion ni Jahowa Debata di ngoluna uju mangulahon gabus ibana tu amana si Ishak; uju masa pelarianna ala biar ni rohana mida hahangna si Esau tu huta ni si Laban, tulangna laos na gabe simatuana; ragam do hinahansit dohot sitaonon ni si Jakob uju masa i saluhutna. Nang pe songon i, tung so tarbunihon do holong dohot panarihonon songon i nang parmahanion ni Jahowa di Ibana. Ndang na mandok na diampini Jahowa saluhut dosa dohot pangalaho na jat ni Jakob, alai ragam do dalan na binahen Debata dalan laho pasingothon, paingothon si Jakob di hasalahanna jala dalan ni Jahowa patuduhon hasintongan ni uhumNa dohot holong ni rohaNa tu si Jakob. Dipatorang jala dibaritahon si Jakob ma saluhut panghilalaonna di bagasan parmahanion ni Jahowa tu ianakhonna ima si Josep uju na mangaing anak ni si Josep ibana, laos mamasumasu dua ianakhon ni si Josep ima si Epraim dohot si Manasse (1 Musa 48). Tung mansai sonang jala na so tupa hurangan manang aha pe ibana mian di bagasan parmahanion ni Jahowa, Debata. Dipapos do rohana taringot tu panarihonon, pangondihonon, pangaramotion ni Jahowa di ngoluna, dao ma angka ganggu, biar ni roha songon i nang pandelean. Paduahon, Siadu Josep, songon birubiru. Martudutudu do on tu na masa tu si Josep uju na digadis angka hahangna ibana tu halak Misir. Ndang na dipasombu Jahowa si Josep punjung mangodopi angka hata na so tutu dohot pambahenan na so uhum sian inanta ni si Potifar di luat Misir. Jahowa sandiri do marmahani ngolu ni si Josep nang pe dihurung ibana holan ala ndang olo ibana mangoloi hagiot daging ni inanta ni si Potifar. Alai nang pe songon i, ndang mansohot pandonganion dohot parmahanion ni Jahowa tu si Josep. Diparbisukhi jala dilehon Jahowa tu si Josep parbinotoan jala pangantusion umbahen boi ibana pabotohon pangantusion taringot nipi ni si Parao. jala pangapation nipi i, pabotohon taringot pambahenan ni Jahowa sandiri do na patupahon haluaon tu halak Misir marhite si Josep. Na patoluhon Na marhabangsahon kerubim, na martudutudu tu habadiaon dohot hasangapon habangsa ni ni Jahowa Debata. Angka surusuruan Kerub martugas do i laho manjaga angka benda – benda na badia ni Debata. Somal do surusuruan Kerub dipapeakhon marhite ukiran kayu di inganan hapataron habadiaon harajaon dohot hasangapon ni Jahowa, isarana di poti parasian (tabut perjanjian).  

“Tangihon ma hami” (ha’azînāh) ima sada pangidan ni sasahalak na mangidohon panatapon na hibul (fokus untuk mendengar, memberi hati untuk mendengarkan). Hata ha’azînāh molo marharoroan sian sahalak na gale tu na gogo, sian na lea tu na sangap, sian jolma tu Debata ima mangidohon asi ni roha, mangidohon pangurupion dohot haluaon di konteks hagaleon, haleaon, hadosaon dohot sitaonon manang parungkilon. Halak na manangihon ima halak na mangolu. Antong panjouon “tangihon ma hami” ditujuhon do tu Jahowa, Debata na mangolu jala na marsangap na marsihundul di habangsaNa na gok hamuliaon. Tangihon ma hami, ima hata pangidoan halak Judah asa tung tangi, manatap ma Jahowa di alualu, di anggukangguk, holso dohot na masa di parngoluan ni halak Judah. Songon Jahowa na manatap jala manangihon joujou, anggukangguk halak Heber uju parhatobanon di Misir, jala panangihonon i marudut tu haluaon na pinatupaNa (ida 2 Musa 3: 7 – 8; 2 Musa 6: 5 – 7), songon i ma pangidoan halak Judah tangiangnasida di ay. 2 on

Ayat 3 – 8

Ima pangidoan manang tangiang ni halak Judah na naeng ditangihon Jahowa:

1.      Sungguli ma hagoonmu di jolo ni Epraim dohot Benjamin dohot Manasse, jala sai ro ma Ho mangurupi hami (ay. 3). Ayat on paingothon hita di 4 Musa 2: 17 – 22; 10: 21 – 24. Ima angka parangan na dipapungu hombar tu margana. parangan ni Efraim dohot Manasse ima paranagan na gumogo di angka bangso Israel Utara, jala parangan ni si Benjamin, siampudan ni si Jakob sian si Rahel (1 Musa 35: 16 – 20) jala marga na ummetmet na jotjot diperebutkan bangso Israel Selatan (Judah) dohot Israel Utara (pat. 1 Raj. 12: 20 – 21). Jahowa do na mampargogoihon jala pamonanghon parangan Efraim dohot Manasse songon i Benjamin maralohon angka bangso – bangso na marporang maradophon Israel.

2.      Ale Debata, sai pasuang ma hami, jala pasihar bohiM, asa malua hami (ay. 4). Ima sambutan jemaat na mangendehon psalmen on. Ende on ma marisihon pangidoan jala panghirimon asa dipasuang ma nasida jala dipasihar bohiNa asa malua nasida sian sitaonon, parungkilon dohot ragam haporsuhon na masa. dipasuang ma nasida (dipulihkan) mulak muse songon hataridaan bangso ni Jahowa, bangso na pinarmahan ni Jahowa, bangso na na pinillit Jahowa gabe bangso na papatarhon hamuliaon dohot huaso ni Jahowa na so hatudosan, manghirim di hasadaon ni bangso i songon na masa uju masa si Daud (bandingkan ay. 19; Ende Andung 5: 21; Jer. 31: 8). Sai marasiroha ma Jahowa marhite sondang ni bohiNa, jala angka musuna pe mabiar, tahuton jala munsat sian Judah. Molo masa songon i, malua ma nasida sian sitaonon, parungkilon dohot ragam angka haporsuhon.

3.      Ale Jahowa, Debata Zebaot, sadia leleng on marmusu tihus Ho mida tangiang ni bangsoM (ay. 5). Ayat on mempertegas pangidoan ni Judah mangidohon haluaon sesegera mungkin terjadi. Tung dipanghilalahon bangso Judah do na masa sitaonon, parungkilon dohot haporsuhon ima ala rimas ni Jahowa tu bangso Judah ala dang hombar be pangalaho dohot pambahenan ni bangso i tu na hinalomohon ni Jahowa. Dohot do bangso i ingkon marsomba debata ni Asyur ala daerah/ kerajaan jajahan ni Asyur do Judah. Molo pe dipagogonasida tangiang jala manganggukhi ndang na gabe i dalanna umbahen so rimas ni Jahowa. Tung hansit situtu bangso Judah i mida piarpiar rimas ni Jahowa marhite angka na pasombuonna masa hajahaton ni. “Jahowa, Debata Zebaot” (ay. 5, 8 dohot ay. 15) ima panghatindanghonon ni Judah taringot huaso, hamuliaon dohot gogo ni Jahowa na so hatudosan mangatasi jala manggohi saluhut nasa na adong di hasiangan on dohot sandok nasa na ditompa. Panghatindanhonon diadophon do tu na masa tu halak Judah ima bangso na so margogo be.

4.      Dipapanganhon Ho do tu nasida (Judah) roti iluilu, jala dipanginumhon Ho do tu nasida (Judah) iluilu martahutahu (ay.6), dibahen Ho do hami ripe badaan ni hombar hundulnami, jala sai dielesi angka musunami do hami (ay. 7). Dua ayat on gombaran sitaonon, na hansit dohot haporsuhon na dipanghilalahon Judah, molo pe saluhut na dipanghilalahon i dipasahat secara hiperbola na manggombarhon borat jala dokdok situtu hansitna na ditaonnasida i. sitaononna i gabe siparengkelon, gabe olok-olokan bangso humaliangna (ida Psalmen 79: 4). Somal do masa sisongon i molo sega sada bangso na gogo hian, gabe siparengkelon jala olok-olok do tu angka bangso na asing, khususnya musuna. Olok – olok on ima mangengkelhon nunga talu be Jahowa Debata ni Israel i tu debata ni Assyur, ima Asyerah. Ndang margogo be Jahowa mangurupi jala paluahon Judah sian angka na masa i.

5.      Dungi i dialusi ruas ma muse di ay. 8 songon di ay. 4, ditabahon ma Debata Zebaot ima panghatindanghonon ni hadirion ni Jahowa, Debata. Debata na pargogo na so hatudosan. Gogo dohot huasoNa mangatasi saluhut gogo dohot huaso nasa na adong di tano on di sude inganan dohot di sude tingki. Ibana na so talu maralohon Asyerah songon na niengkelhon bangso humaliang i. Jahowa do na paloashon masa saluhutna i, Jahowa do na patupahon pamalosan tu angka naung masa i, jala Jahowa sandiri do na manalpuhon saluhutna i. ima haluaon tu dihirim Judah marhite endena on.

 

 Hahonaan ni Turpuk

            Marhite hatorangan ni turpuk adong do 5 poin na gabe hahonaan ni turpuk jamita on:

1.      Sadari on ndang marhaujungan dope sitaonon, parungkilon dohot haporsuhon masa tu ganup jolma. Jala ndang adong nanggo sada jolma na so hea marsitaonon, marungkil manang manghilalahon na hansit na bernit dohot ragam haporsuhon na masa nang pe na masa ala na binahen ni jolma manang na binahenna sandiri. Molo pe adong jolma na mangasahon gogona, mangasahon siadonganna, mangasahon saluhut na di ibana mangadopi saluhutna, jala na asing mangasahon donganna na dianggap boi mangurupi ibana malua sian sitaonon, parungkilon manang haporsuhon na masa, jala adong muse na manghirim jala mangasahon Jahowa laho mangurupi jala paluahon ibana sian sitaonon, haporsuhon dohotn ragam parungkilon na dipanghilalahonna. Boha do hita di tingki saonari, halak na dia do hita molo masa sitaonon, parungkilon dohot haporsuhon na masa? na mangasahon gogo dohot siadongan manang hadirionna manang na mangasahon donganna manang portibi on manang mangasahon Jahowa Debata?

2.      Naeng ma hita mangasahon Jahowa Debata. Halak na mangasahon Jahowa ndang na mandok na holan hundul, modom ibana paimahon pangurupion dohot haluaon na pinatupa ni Jahowa. Halak na mangasahon Jahowa ima halak na tongtong manghirim di panumpahion, pangurupion dohot haluaon na sian Jahowa; halak na mangharinggashon manjaha, mamparsiajari, mamparhusorhusor laos manghulahon hata ni Jahowa. Dung i marparbue ma saluhutna i di angka ulaon parasinirohaon, ulaon parange na denggan songon parbue na manjaha, mamparsiajari, mampahusorhusor hata ni Jahowa.

3.      Unang ma mardosa hita molo songgop sitaonon, parungkilon dohot haporsuhon. Torop do halak na marsitaonon, marungkil dohot mangadopi haporsuhon gabe patubu dosa marhite: mencurigai seseorang menjadi dalang atau pelaku gabe marungkil, marsitaonon ibana; menyalahkan diri sendiri secara akut. Boi do itabahen sitaonon, parungkilon manang haporsuhon na masa gabe rujiruji taringot ulaon na salah naung diulahon. Molo masa i, tubu ma roha panolsolion jala roha na olo paubahon dirina. Dang be jumpang di rohana, na so marlapatan be ibana, manang na so mararga be hita. Marhite turpuk jamita on mangajarhon tu hita, molo pe marsitaonon, marungkil manang mangadopi haporsuhon na masa unang ma nian ala ni pangalahonta manang upa na binahenna sandiri. Molo pe masa sisongon i, marhamubaon ni roha jala unang be ulahon angka hajahaton i. naeng ma sitaonon, parungkilon dohot haporsuhon ala ni togu ni haporseaonta, ulaonta na sintong dohot na denggan. Nang pe sipata gabe siparengkelon do i sian angka jolma na so togu marhaporseaon ima jolma na so mardebatahon Jahowa.

4.      Adong do hata ni ende ni sian panbers mandok: haruskah hidupku terus begini dengan derita yang tiada akhir, ke manakah jalan yang harus kutempuh agar kubahagia, laos di reffrein didok “Aku tak sanggup lagi menerima derita ini, aku tak sanggup lagi menerima semuanya”. Marhite hata ni ende i boi do botoonta songon dia do hansit, borat jala bernit ni sitaonon na niadopanna jala hirahira na so margogo ibana di sitaonon na masa tu ibana. Tudia ma dalan sidalanon, tudia ma langka silangkahon asa boi malua sian sitaonon manang parungkilon na ragam haporsuhon na masa.

5.      Di minggu Adven I on paingothon hita taringot ajal ni hasiangan on, ajal ni hasangapon dohot hamuliaon na adong di portibi  on, ajal ni gogo dohot pangkat, ajal ni saluhut na masa dohot nasa na adong di portibi on. salpu do saluhutna nasa adong di hasiangan on. dang adong na hot. Alai anggo Jahowa, Debata Panompa jala Parasiroha dohot Pargogo na so hatudosan na hot ro di salelengna do. Ibana na ro laho mangurupi jala patupahon haluaon tu hita. Ibana na manalpuhon saluhut angka na masa di hasiangan on, jala papatarhon hatongtongon huaso dohot hamuliaon ni Jahowa. Di Ibana ma harajaon, hasangapon dohot hamuliaon sadari on, ro di saleleng ni lelengna, amen.