DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Sabtu, 24 Januari 2015

Bahan Jamita/ Khotbah Minggu Estomihi, 15 Februari 2015

BAHAN JAMITA
MINGGU ESTOMIHI
Minggu, 15 Februari 2015
2 Korint 4: 3 – 6
Topik Minggu: Debata mandokhon marsinondang hatiuron sian haholomon

HAPORSEAI MA KRISTUS, AI IDO PANONDANG DI NGOLUM!
Patujolo
            Boha do panghilalanta molo mian hita di sada ruang na so hea itamasuki manang ndang itaboto aha do isi ni ruang i, jala ruang i pe ruang na holom manang na so adong panondang? Pasti do ndang tabo panghilalaanta di bagas ruang i, jala hita pe ndang boi manang mabiar mangalangkahon sada langkana tu jolo manang tu pudi, tu siamun manang hambirang. Gok biar, gok bohabohaon, ujungna dilangkahon pe langkana alai mandadapdadap. Ndang adong kepastian laho mangalangkahon silangkaonna. Alai molo mian hita di sada ruang na tiur manang adong panondang pasti do ndang adong be sihabiaran laho mangalangka ala nunga diboto aha na masa manang dia do silangkahononna tu jolo manang tu pudi, tu siamun manang hambirang. Disi adong kepastian jala pos ni roha mandalanhon sidalanonna ala nunga patar be saluhutna diida. Molo adong dope na dadapdadap manang bohabohaon di na tiur, berarti simalolongnna ma na so tangkas marnida na tiur i.
            Boha do ngolu ni haKristenon? Ngolu haKristenon ima ngolu ni hatiuron, ndada ngolu haholomon. Antong, molo gabe ngolu hatiuron, naeng ma hatiuron i manondangi na holom. Ai na tiur do na boi mangalo manang pamagohon na holom, ndang hea na holom manaluhon na tiur molo so dipamate manang ditutup panondang i. Ragam do ditodo manang dipillit Jahowa angka siboan panondang laho manondangi haholomon ni roha ni angka jolma, nang pe torop angka jolma na manulak haroro ni siboan panondang i, ala mansai tabo haholomon i dihilala. antong aha do na naeng dipaboa ni turpuk jamita on tu hita saluhutna? Manat ma itajahoa hatorangan ni turpuk on.

Hatorangan ni Turpuk
            Huria Korint ima huria na dipajongjong Apostel Paulus (Santo Paulus) di pardalanann parbarita na ulionna na paduahon hurang lobi taon 52 AD (dung haroro ni Kristus) (ida Ul. Apostel 18 : 1 – 18). Ditanda do luat Korint songon luat na mansai maju di parbinotoan (ilmu pengetahuan dan filsafat), ekonomi, dohot hasomalan (budaya), jala gok do angka silehonlehon tondi (karunia roh/ talenta) na didapot si Paulus di luat on. Alai na ringkot idaon di huria na di luat Korint on ima ndang mamangke silehonlehon (talenta), manang parbinotoanna manang hamajuon ni ekonomi i laho mangulahon lomo ni roha ni Jahowa. Andorang so ro si Paulus tu luat on, torop do angka debata sileban (dewa-dewi Yunani) na disomba halak Korint. Boi ma dohonon mangolu di haholomon dope halak Korint andorang so ojak dope barita na uli di luat i. Dung ro barita na uli marhite si Paulus dohot angka donganna marbarita na uli, ojak ma huria i luat i. jala diajari si Paulus do halak Kristen na di luat i asa mamangke silehonlehon tondi, dohot hamajuon na masa laho mangulahon na denggan, ulaon parasinirohaon dohot angka ulaon di hatiuron.
Borhat ma si Paulus sian luat i laho manguduti parbaritanaulion tu luat na asing. Alai didapot ibana do barita taringot huria na di Korint i marhitehite donganna na mian di Korint. Disurathon jala ditongoshon si Paulus ma suarat na on laho maniroi dohot mangapoi huria i asa tongtong mangolu di ngolu hatiuron. Molo idaonta 1 Korin. 1: 4 – 9 boi do idaonta na mansai las roha ni si Paulus marnida huria na adong di luat Korint i. Alani las ni roha ni si Paulus i gabe tubu ma parange ekstase (kegembiraan yang meluap-luap atau kegembiraan yang tidak dapat dikendalikan). Parange ekstase na boi patubuhon ginjang ni roha, dohot parbolatbolaton di huria i, ala diulahon pe ulaonna ndada asa marsangap jala marmulia Kristus, alai asa marsangap manang marmulia dirina. Ditongoshon si Paulus do suratna na parjolo di huta Korint asa sada huria i nang pe marragam angka silehonlehon tondi i tu nasida, Kristus do na gabe ulu ni huria angka ruasna do hita on.
Laos di surat ni si Paulus na paduahon on songon udut ni suratna na parjolo i. angka na bisuk marpandapot surat si Paulus na paduahon on tu huria Korint disurathon si Paulus do di Makedonia jala marhite si Titus[1] do ditongoshon surat on tu luat Korint di taon 56 AD. Surat padua on sian si Paulus tu huria Korint laho menghempang manang mangalo angka kaum gnostik[2] na naeng manggugai haporseaon angka ruas ni huria na di luat i asa unang porsea nasida di angka barita na uli na binaritahon Apostel Paulus i tarlumboi taringot tohonan panghobasion ni si Paulus gabe sahalak Apostel. Marhite suratna na on ma disosoihon do huria i asa satia huria i jala gomos maniop haporseaon i mangalo angka na naeng manegai huria i jala na mansogohon parbarita na uli. Ragam do angka hata na so tutu na pinasahat halak Gnostik i tu huria na di Korint taringot ulaon ni si Paulus, manang angka parbarita na uli.
Laos ido turpuk jamita di minggu on. Marhite turpuk jamita on andap ma botoonta taringot tohonan panghobasion ni angka parbarita na uli dohot ngolu hatiuron na ingkon dihangoluhonhon halak naung manjanghon barita na uli di ngoluna. Nang pe turpuk jamita on dimulai sian ayat 3, ringkot do molo itamulai di ayat 1 asa boi antusanta pardalanan ni jamita minggu on.
Di ayat 1 disurathon si Paulus do taringot tohonan panghobasionna songon parbarita na uli ndada ala ni hamaloonna, ndada ala ni ngoluna, manang ndang ala ni hagiotna, alai holan ala asi ni roha ni Jahowa marhite Jesus Kristus na manjou si Paulus gabe apostel (boi do idaonta mula panjouon ni si Paulus gabe apostel di Ul. Apostel 9: 1 – 31). Molo naung ditodo manang dipillit gabe naposoNa manang apostelNa, marlapatan do ndang na ditadinghon Debata Jahowa, marhite Jesus Kristus na pinillitNa mangadopi ragam angka hamaolon (ida Mateus 28 : 20; Joh. 14: 16 – 31). Jala marhitehite bagabaga na pinasahat Jesus Kristus tu angka apostel na mambahen ndang marnaloja angka apostel laho marbarita na uli. Ndang mansohot hiras ni rohasida mambaritahon barita hamubaon ni roha dohot barita haluan, ima taringot Jesus Kristus, Sipalua. Jala ndang na gabe mintop palito sinondang harajaon ni Jahowa, Debata marhite Jesus Kristus.
Jala di ayat 2 on ditulak do angka na buni, angka sihailahononhon, ai ndang marangkal angka parbarita na uli, jala ndang marlaok dibahennasida angka hata ni Debata. Molo idaonta di ayat 2 on boi do antusanta na masa do hata na so tutu songon naung dipatorang di ginjang. Angka hata fitnah taringot panghobasion ni angka apostel dohot parbarita na uli tu hata ni Debata laho mambuat hauntungon manang pamujion tu diri ni parbarita na uli, manang naeng manutupi hahurangan ni angka parbarita na uli (ida 2 Korint 3: 1). Alai Apostel Paulus di ayat on mansai tangkas do ditulak angka hata na so tutu i. ai hasintongan i do na pinapatar, laos gabe jongjongnasida tandaon ni roha ni saluhutna jolma di adopan ni Debata. Ndang ala ni gogo manang parbinotoan ni parbarita na uli boi mambahen muba roha di angka na mambege hata ni Debata, alai Tondi Parbadia do na mangula di bagasan roha ni angka na manangihon hata ni Debata. Ndang na laho mempertahankan nama baik manang mangalului sangap tu dirina apostel Paulus marbarita na uli, alai patariashon hasintongan dohot hatigoran marhite hata ni Debata, dohot barita haluaon na pinatupa ni Debata marhite Jesus Kristus. Barita na uli na pinasahat angka parbarita na uli ndada laho manguntunhon sada golongan manang mendukung sasahalak (golongan) jala ndang na laho marugihon sasahalak (golongan). barita na uli na pinasahat angka parbarita na uli laho mambaritahon barita taringot holong ni roha ni Jahowa, Debata marhite Jesus Kristus jala patandahon dalan haluaon tu ganup jolma, jala marhite i boi ma mananda jolma i di angka dosana laos diuduti laho manadinghon dosa jala mandapothon Jesus Kristus asa mangolu ibana. Jala marhite i mangolu ma ibana di hatiuron ni barita haluaon dohot hatiuron hata ni Debata.
Ayat 3 di turpuk on tangkas do dipabotohon si Paulus molo tung tartutup barita na uli na dijamitahon i, tartutup do i tu angka na laho mago. Ayat 3 dilapati do taringot halak na manulak barita na uli, manang halak na manangihon barita na uli alai ndang torang manang ndang tangkas diida hatiuron hata ni Debata hinorhon ni haholomon na tinompa angka debata na di portibi on (ay. 4). Sai margogo do debata ni portibi on (sibolis) asa sai tongtong jolma i mian dibagasan haholomon na marlapatan mian dibagasan ngolun na gok bohabohaon, ngolu na gok ketidak-pastian jala ndang taruli tu hangoluan na manongtong i. sai dipatudu sibolis dohot dielaela do angka jolma i asa manulak barita na uli i. dipangke sibolis do marhite hamoraon ni portibi on, hasangapon ni portibi, pangkat, sere, hasonangan ngolu sian portibi on, alai saluhutna i marhapatean tu hamatean jala hamagoan saleleng ni lelengna. Marnida haulion dohot angka bungabunga na uli na ditawarhon sibolis i, gabe ndang olo jolma i dipatiur rohana marhite hata ni Debata, ima barita taringot Jesus Kristus na manghorhon hamubaon ni roha. Hamubaon ni roha na marhapatean tu hasangapon ni Kristus na tardok suman ni Debata (gambaran (gorik: eikon) Allah yang sejati).
Molo idaonta 1 Musa 1: 27 ditompa Debata do jolma na parjolo i tumiru rupa (heber: tselem; gorik: eikon) ni Debata. Ditompa Debata jolma i tumiru rupa ni Debata asa “unang mabiar”[3] jolma i ro tu adopan ni Debata Jahowa, alai adong roha manghasiholi rap marsaor tu Debata Jahowa. Ditompa Debata jolma i tumiru rupa ni Debata asa boi jolma i manorushon holong ni roha ni Debata tu donganna jolma dohot tu saluhut na tinompa, denggan parsaoran ni jolma i tu donganna jolma dohot tu sude na tinompa. Alai dung dioloi jolma parjolo i hagiot ni daging dohot elaela ni sibolis i pintor mabiar[4] be jolma i maradophon Debata, ndang adong be roha na laho marsaor rap dohot Jahowa hinorhon ni dosa, jala ndang adong be tubu roha na olo unduk di hata ni Jahowa. Hinorhon ni dosa (parange na maralo tu hata ni Jahowa) gabe tubu ma hosom, ndang denggan be parsaoran tu angka donganna, mangharingkothon haporluanna be, dohot lan angka ulaon na jat, na so dihalomohon ni Debata. Upa na tinuhor ni dosa do hamatean, jala ingkon mate (hamatean salelengna, ngolu na so marimpola) do sude halak na mardosa. Alai Parasiroha jala Pardenggan basa do Jahowa, ndang dihalomohon-Na hamatean ni parjahat (pardosa), alai hamumulak ni parjahat i do dihalomohon asa mangolu ibana (adong pardengganan, jala hangoluan na manongtong). Jala patar do asi ni roha ni Jahowa tu jolma i marhite Jesus Kristus. Jesus Kristus, Anak ni Debata Jahowa, jala Hata ni Debata na gabe daging, gabe singkatta ni jolma i mamorsan saluhut paruhuman i jala na monang maralohon huaso ni dosa dohot hamatean i, asa marhite Jesus Kristus taruli haluaon angka naporsea di Ibana jala satia. Jesus Kristus do na gabe jolma[5] na sasintongna jala tardok suman tu Debata ibana.
Hasangapon ni Kristus singkop do masa di tingki ari na balga i,[6] ima ari haroro ni Kristus na paduahalion jala disi ma sude harajaon ni portibi on salpu, gabe harajaon ni Debata na marhuaso jala manggomgom marhite Jesus Kristus. Jala disi ma ganup halak diuhum guru tu na niulana uju di ngoluna.
Ai barita taringot Jesus Kristus, ido barita na uli na binaritahon ni angka parbarita na uli. Di ayat 5 mansai tangkas do dipabotohon apostel Paulus: ai ndada taringot tu dirinasida na dijamitahon nasida, Kristus i do, paboa Ibana (Jesus Kristus) Tuhan; alai naposomuna do angka parbaritanauli i ala ni Jesus. Mansai tangkas do dipabotohon si Paulus aha do na dibaritahon angka parbarita na uli, ndada barita taringot tu dirina, manang asa ditanda jolma ibana, dungi adong na binuat hauntungan tu si Paulus marhite marbarita na uli. Impola parbaritanaulion ni angka apostel ima taringot Jesus Kristus, Naposo ni Debata Jahowa na marhite Ibana boi ma tiur jala tangkas idaonta dia do dalan hangoluan i, ima na dihalomohon ni Jahowa na ingkon diulahon. Jesus Kristus ima Naposo ni Jahowa na boi manggohi angka sangkap ni Jahowa, Debata Ama i. Asa marhite  sudena i angka parbarita na uli boi maniru songon Jesus marhite haundukhon dohot pamelehon dirina gabe naposo ni Debata marhite Jesus Kristus.
Marhite pangajarion ni si Paulus, dibaritahon do Jesus ma Raja (Mat. 28: 18), jala sude halak ingkon unduk do tu Ibana. Alai Paulus ndang na mangajari molo alani “pambaenan dohot gogo”[7] na dipangasahon di panombaon ni Jesus Kristus ima syarat asa taruli haluaon. Alai ringkot do adong pamelehon diri (kerelaan dan kemauan) na hibul gabe pelean na mangolu di panombaon di Jesus Kristus (Rom. 12: 1 – 2). Ganup halak na porsea ingkon boi do manghatindanghon Kristus do Tuhan jala Raja di diirina. Manjanghon jala marpos ni roha tu barita dohot angka naposo ni Tuhan i sada bagian na diulahon jala dihangoluhon angka na porsea i. Ganup halak na porsea ima halak na mambahen panobusion ni Jahowa tu dosana marhite Jesus Kristus dohot haluaon na dipatupua Jahowa marhite Jeuss Kristus tung mansai arga, na so boi dietong marhite godang ni bilangan ni hepeng manang sere, alai ingkon do adong parrohaon na mamelehon dirina gabe naposo ni Tuhan i nang di angka panghobasion di huria dohot humaliang. Sian pangantusion i do tangkas nang na gabe tuan manang na ingkon diparsangap angka parbarita na uli alai gabe parhobas di ulaon parbaritanaulion nang di humaliangna.
Di ayat 6 di jamita on tangkas do dipaboa si Paulus marhite surat on, ndang alani pambahenan manang ulaon na denggan na binahen ni jolma i umbahen malua jolma i jala taruli hatiuron. Alai holan inisiatif ni Jahowa do saluhutna i masa. Marsinondang ma hatiuron sian haholomon. Sinondang dison ima sinondang ni hata ni Debata na patiurhon roha ni ganup jolma na manjanghon hata i, jala pabinsar parbinotoan di sangap ni Debata na di bagasan bohi ni Kristus i. nunga talu be haholomon binahen hatiuron, jala marhite hatiuron manang sinondang i lam andap ma panandaionta dohot haporseaonta taringot ulaon na pinatupa ni Jahowa marhite Jesus Kristus. Antong halak na manjanghon sinondang manang hatiuron i taruli ma ibana di ngolu na imbaru jala boi ma dohonon halak na naung dibaharui.[8]
Halak naung di bagasan hatiuron marlapatan do i halak naung mananda dia do lomo ni roha ni Debata. Halak na mian di bagasan hatiuron ni Debata ima halak mambahen Jahowa gabe Raja jala Sigomgom di ngoluna. Parpsalmen manghatindanghon di bukuna hata ni Jahowa do sulusulu ni patna jala hatiuron di dalanna (Psalmen 119: 105). Molo naung mian di hatiuron ndang adong be sidalian laho mangulahon dosa be di ngoluna.

Hahonaan ni Turpuk
            Boha do ngolunta sadari on? Ngolu di hatiuron manang ngolu di haholomon. Nuaeng nunga torop be angka haulion dohot hasonangan na boi dilehon portibi on, jala na boi mangalehon sude hinagiot ni dagingta. Molo sai tu angka na uli na sian portibi on do na italului jala itahaposi dohonon ma hita mian dope di haholomon. Dibahen sibolis i do saluhut angka na uli na sian portibi on laho mambahen mapitung mata ni rohanta marnida hatiuron na sian Debata marhite hataNa (Jesus Kristus) na dipatariashon angka parbarita na uli.
            Adong do 2 hahonaan ni turpuk on di ngolu sadari on:
  • Hahonaan tu na martohonan (Pandita (malim/ imam), Sintua/ Penatua, Guru Huria, Diaken/ Diakones, Bibelvrouw, dohot Evangelish). Nuaeng boha do hita mangulahon ulaon songon poda tohonan i? ndang pola hita mamereng angka donganta partohonan na asing mangulahon ulaon tohonan i, alai na rumingkot boha do hita mangulahon i. Ingkon parjolo do itahangoluhon, halak na pinillit ni Jahowa marhite Jesus Kristus do hita gabe naposoNa ipe holan ala asi ni roha ni Jahowa sambing. Ndang alani hamoraon, hapistaran, manang siadonganta. Torop angka partohonoan nuaeng mamangke tohonanna i holan mangalului sangap, uli goarna (nama baik), manang na mangalului hamoraon tu dirina sandiri, laos mago ma impola tohonanna. molo itajalo do tohonan unang ma i gabe dalanta laho papuashon na dirohana. Boi do idaonta nuaeng godang do parbarita na uli na marbarita na uli (jamita) ndang turpuk jamita i dipatorang alai aha na sungkot di rohana, nang pe so adong hubunganna tu jamita alai puas na di rohana. Laos adong muse do na so barani manghatahon hasintongan ni jamita na hombar tu jamita na naeng sijamitaonna hinorhon mabiar adong na tersinggung termasuk ma halak na dianggap gok pengaruhna di huria i nang di ngoluna. Halak na manjalo tohonan ima halak parhobas, ndang na gabe tuan asa dipasangap, alai gabe parhobas di hata ni Tuhan dohot di humaliang. Itaulahon ma ulaon tohonan na sahat tu ngolunta di bagasan serep ni roha dohot gok mamelehon diri di adopan ni Jahowa marhite Jesus Kristus.
  • Halak na porsea. Halak na porsea ima halak na mian di hatiuron ni Jahowa marhitehite hataNa, ima Jesus Kristus. Nang pe hita angka na porsea mian di portibi on, ndang boi be i gabe sidalian mangulahon dosa. Molo adong sasahalak mandok dirina halak na porsea alai sai mangulahon angka ulaon haholomon do ngoluna manang mandok: ai jolma dope hita manang di portibi on dope hita, pargabus ma ibana disi. Tung so hea do Debata toleran tu angka na mangulahon dosa. Tutu do dang singkop hita diportibi on, alai unang alani na hurang singkop i sidalian mangulahon dosa. Hita angka na porsea ima halak na mian panondang i di dirina, ima Jesus Kristus. Marhite panondang i patar ma idaonta dia do na dihalomohon ni Debata dohot na so dihalomohon ni Debata; patar ma haluaon na pinatupa ni Jahowa marhite Jesus Kristus. Molo songon i. Molo mian panondang di ngolunta, gabe panondang ma muse hita on saluhutna, marhitehite hata na uli dohot parange na denggan. Unang intopi panondang na di dirinta angka naporsea. Godang dope angka donganta na dibagasan haholomon na mangharingkothon panondang. Parsidohot ma hita angka na porsea gabe siboan panondang manondangi haholomon ni portibi on. Marsangap ma Jahowa, Debatanta marhite Jesus Kristus. Di Ibana ma hamuliaon, dohot hasangapon ro di saleleng ni lelengna. Amen.
Pinatomutomu: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
HKI Resort Khusus Hutasoit Pardomuan
(HP. 08126563572, email: sitorusbonardo@yahoo.com)



[1] John Drane. 1996. Memahami Perjanjian Baru: Pengantar Historis-Teologis. Jakarta: BPK Gunung Mulia. Hlm.346-360.
[2] Gnostik, saatu golongan anti Kristus yang menolak para pemberita Firman (misionaris) karena memahami keselamatan hanya berdasarkan ilmu pengetahuan atau filsafat.
[3] Unang mabiar dison ndang na marlapatan ndang adong be haundukhon maradophon Debata, alai asa tama jolma i ro tu adopan ni Debata.
[4] Mabiar na marlapatan, adong parange maila manang ndang tama hinorhon ni hagaleon manang hasalaan (dosa) na binahen.
[5] Jolma na didok dison marlapatan, mulak tu panompaon na parjolo i. Jesus Kristus do na pasingkophon hajolmaon marhite haundukhonNa tu hata ni Debata, Ama na Marsuru Ibana.
[6] Martudutudu tu hamamasa akhir zaman (eskhaton)
[7] Sesuatu perbuatan yang menjadikan kekuatan dan perbuatannya saja dalam beribadah kepada Kristus tanpa didasari kerendah-hatian dan penuh ketaatan kepada Kristus.
[8] Yaitu orang yang telah meninggalkan dan menaggalkan segala kejahatan dan dosanya serta selalu siap menerima firman TUHAN untuk menerangi hati dan pikirannya. Dengan itu semua, ia adalah menjadi anak – anak Allah karena ia telah berdiam dalam terang cahaya Injil Kristus. 

Bahan Jamita/ Khotbah Minggu Sexagesima, Minggu 08 Februari 2015

BAHAN JAMITA
MINGGU SEXAGESIMA
Minggu, 08 Februari 2015
Jesaya 40 : 21 – 31
Topik Minggu: Debata mangalehon gogo tu na gale

HOLAN JAHOWA, DEBATA DO NA PATUPAHON HALUAON TU NA NIASIAN-NA
Patujolo
            Boha do hita mangalapati pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa molo songgop sitaonon manang parungkilon di ngolunta. Ragam pangalapatan ni jolma taringot i. adong do muse jolma molo adong donganna manaon parungkilon manang sitaonon malo do ibana pasingothon manang manogarnogar donganna i, laos malo do ibana mambahen panorangion taringot pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa. Alai molo songgop sitaononon manang parungkilon tu dirina ndang ingot jala gabe marasing do pangalapationna taringot pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa, jala andul sian hata na nihatahonna uju manogarnogar i donganna. Halak na sisongon i do na didok malo dipanghataion alai oto di pambahenan. Jumolo do hita mananda songon dia do pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa di ganup ragam na masa di ngolunta. Molo mangalapati pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa unang ungkur jala batasi hombar tu pangantusion manang pingkiranta. Torop do halak membatasi manang mangalapati pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa hombar manang dos tu pingkiran manang parbinotoanna. Naeng ma Jahowa i patupahon haluaon songon pingkiranna manang pangantusionna. Alai italapati ma saluhutna i marhite angka na binahen ni Jahowa di ngolunta.
            Bangso Israel di turpuk jamita on ima bangso na pinillit ni Jahowa jala mian di tonga sitaonon na mansai hansit dihilala nasida Jala ro do hata bagabaga dohot apulapul sian Jahowa marhite naposo-Na taringot tu haluaon na binahen ni Jahowa, Debata ni Israel. On ma jamita di hita di minggu sexagesima on:

Hatorangan ni turpuk
            Jesaya na marlapatan Jahowa do na paluahon. Marhite goar ni si Jesaya on dipaandaphon do taringot huaso dohot hamuliaon ni Jahowa jala angka ulaon na pinatupa ni Jahowa tu bangso na niasianna. Turpuk jamita on ima buku ni Jesaya na masuk tu horong Deutro Yesaya (buku Jesaya na paduahon, bindu 40 - 55) ima na marisihon taringot bagabaga haluaon na pinatupa ni Jahowa tu bangso Israel marhite naposoNa. Uju i bangso Israel talu manaluhon bangso Babel, jala torop do halak Israel na tarbuang tu Babel, nang pe adong na deba na tarbuang tu Mesir. Habuangan na masa tu bangso Israel sada sangkap haluaon na pinatupa Jahowa. Habungan na masa tu bangso na pinarhamaol ni Jahowa on ima uhuman hinorhon ni dosa ni bangso i. Nang pe di status habuangan bangso i, alai ndang na gabe sude halak Israel hansit manang bernit panghilalaanna hinorhon ni i. ndang na sude halak Israel gabe songon hatoban di habuangan, nang pe ndang boi diparsoadahonta na adong halak Israel na hansit jala bernit panghilalaanna hinorhon na masa di ngoluna, isarana haraparon na songgop di bangso i. sitoanonon na mansai dokdok dihilala bangso Israel ima hamagoan hadirion gabe sada bangso (kehilangan ideologi dan eksistensi sebagai suatu bangsa). Nunga tarulang tembok Jerusalem dohot bagas Joro ni Jahowa, inganan na badia, jala parmianan ni Jahowa di bangso i pe nunga marongso jala sega. Jala masa do pangantusion na somal (tradisi) molo talu sada bangso maralohon bangso na monang, marlapatan do i dohot do talu debata bangso na talu i maralohon debata ni na monang. Molo diadophon pangantusion on tu na masa tu bangso Israel, boi do do dilapati Jahowa, Debata ni Israel talu maralohon Marduk, debata ni Babel.
            Marhite turpuk on, tangkas do ro Jahowa, Debata ni Israel i mangalehon bagabaga haluaon tu bangso i, jala patuduhon tung so boi do dibatasi huaso dohot gogo ni Jahowa, Debata ni Israel marhitehite pangantusion ni jolma manang hapistaran ni portibi on dohot hasomalan; ndang na boi dibatasi di sada inganan (dibatasi tempat); jala ndang boi dibatasi di partingkian (dibatasi waktu). Turpuk jamita on ima sada bagabaga haluaon na disangkapi Jahowa tu bangso i, hata apulapul na laho mangapuli bangso i di tonga sitaonon na dokdok na diadopi bangso i. Angka ulaoan na disangkapi manang na pinatupa ni Jahowa ndada alani pambahenan ni bangso i, alai ala asi ni roha ni Jahowa sambing tu bangso na niasianna, ima Israel. Ndang adong na boi dipangasahon bangso Israel asa malua sian habuangon di babel. Holan mangido asi ni roha ni Jahowa sambing sian toruk ni roha. Marhite panurirangon taringot haluaon na binaritahon panurirang ni Jahowa on lam patar do huaso ni Jahowa. Nang pe talu bangso Israel maralohon bangso Babel, alai tung na so jadi talu Jahowa, Debata ni Israel maralohon Marduk, debata ni Babel. Na ringkot antusanta na masa tu bangso Israel ima sada bagian sian sangkap haluaon na binahen ni Jahowa tu bangso i. asa ingot bangso i sian hasalaan na binahen nasida. Hasalaan ala ni na marhaposan tu angka hagogoon sinjata porang manang bangso na gogo na marpardomuan tu panombaon tu debata bangso na gogo i. Habuangan na masa tu Israel ima sada paruhuman ni Jahowa, alai ndada na mansohot di paruhuman ngolu ni bangso i, alai haluaon na pinatupa ni Jahowa asa sude bangso na di portibi on marnida jala mananda huaso dohot hamuliaon ni Jahowa marhite bangso Israel.
            Molo itajaha mula ni turpuk bindu 40 on (ay. 1) tangkas do idaonta panuruon ni Jahowa tu naposoNa laho mangapuli bangso na niasian ni Jahowa, ima bangso Israel. Pangapulion na pinasahat panurirang ni Jahowa di ayat 21 on boi idaonta sungkunsungkun panurirang i na boi paingothon sude angka pambahenan ni Jahowa di portibi on. Jala marhitehite sungkunsungkun on martudutudu do taringot huaso ni Jahowa. Jala di ayat 22 on dipaboa do tu bangso i huaso ni Jahowa na mangatasi jala Raja ni portibi on jala angka jolma manang na mian di portibi on di toru pat huaso ni Jahowa. Jahowa na pahembang angka langit songon dagangan na halus, dipahire langit i songon abit undungundung bahen inganan. Ayat on tangkas do dibaritahon hamuliaon ni Jahowa, Jahowa na so tinompa angka tangan manang pingkiran ni jolma. Hamuliaon ni Jahowa ndada songon hamuliaon ni Marduk, debata ni Babel. Ayat 22 on menentang pangantusion eneuma ellis ima pangantusion panompaon ni portibi on na pinatupa Marduk. Ayat 22 on paingothon hita tu ende ni raja Daud taringot hamuliaon ni Jahowa manompa langit dohot tano on (Psalmen 19).
            Molo idaonta ayat 23 – 24 tangkas ma berengonta guru tu Jahowa do angka na masa di portibi on nang sude angka na marhuaso di portibi on. Angka raja di portibi on nang angka panguhum di portibi on saluhutna i di toru huaso ni Jahowa. Jala saguru tu Jahowa do ngolunasida nang saluhutna di portibi on. Angka raja dohot panguhum na didok dison martudutudu tu raja babel dohot nang angka panguhumna, paboahon na so hot do huaso manang harajaonnasida. Boi do satongkin dibahen Jahowa saluhutna i gabe songon orbuk, na so adong lapatanna. Parsatongkinan do huaso dohot harajaon ni angka raja dohot panguhum ni portibi on, alai ro di saleleng ni lelengna do harajaon dohot huaso ni Jahowa.
            Antong tu ise do boi doshononta Jahowa? Jahowa, Debata ni Israel, Pargogo na so hatudosan, jala tung na so adong gogo ni debata na asing na boi patudoshon tu Jahowa (ay. 25). Sude angka debata adong di toru huaso ni Jahowa (pat. Jesaya 41: 21 – 29; 46). Laos di ayat 26 lam dipapatar muse taringot huaso ni Jahowa tu angka na di langit, jala sude na di langit unduk tu hata ni Jahowa, ala Jahowa do na manompa saluhutna, jala guru tu Ibana do saluhutna. Ayat 26 on mangaalo konsep pardebataon ni sileban. Adong do bangso na mardebatahon mataniari, mardebatahon bintang, jala adong na mardebatahon bulan, dohot mardebatahon na asing na sian langit. Bangso babel dohot bangso humaliang Kanaan patupaon panombaon tu angka na di langit (ida 2 Raja 17: 16; 21: 3). Angka malim ni ugama sileban sai mambahen goar ni angka sinombaonnasida marhite angka haporluonna, alai Jahowa sandiri mambahen goar ni angka bintang di langit marguru tu lomo ni rohaNa. Angka ugama sileban mardebatahon angka na di langit ala ndang boi etongan ni saluhutna. Alai Jahowa, Debata ni Israel mamboto saluhutna, ai Ibana do na manompa.
            Marhite ayat 26 turpuk jamita on, dipaandaphon naposo ni Jahowa ma tu halak Israel taringot Jahowa, na so sian na tinompa, jala ndang adong manompa Ibana (Ia tidak bagian ciptaan dan tidak diciptakan). Jala mamboan pangantusion dohot panandaion taringot huaso ni Jahowa na so boi diujunghon di parrupaon (dibatasi wujud), jala huaso na so marhaujungan jala na manompa saluhutna nasa na denggan. Laos dipaandaphon do tu bangso i na dibagasan habuangan Babel, Jahowa, Debata ni Israel molo naung manghuling do Jahowa, manjadi do saluhutna hombar tu hata jala lomo ni rohaNa. Tung na so hea do dipaloas Jahowa bangso Israel, bangso na niasianNa manang na pinarhamaolNa punjung mangadopi ragam angka sitaonon. Gariada bintang na di langit diboto Jahowa do bilanganna nang goarna lam ma hita na niasianNa diboto jala ditatap do saluhutna.
            Antong boasa marganggu ni roha be angka napinarhamaol ni Jahowa mangadopi ragam angka na masa di ngolu on? Panurianga manang naposo ni Jahowa di ayat 27 on mangapuli bangso i na mangido uhum (menuntut hak) sian Jahowa, jala na ganggu ni roha di pangaramotion ni Jahowa. Hata Jakob di ayat 27 on ima martudutudu tu panjouan bangso parpadanan (sian si Jakob) jala Israel martudutudu saluhut marga manang bangso Israel (ndang adong be Israel Selatan (Jehuda) dohot Israel Utara (Efraim)). Bangso Israel (sude marga Israel) bangso na pinarhamaol ni Jahowa. Gok asi ni roha ni Jahowa ma ma bangso i.
            Di ayat 28 dipangot naposo manang panurirang ni Jahowa ma muse bangso i taringot Jahowa, Debata Israel i. andorang ayat on nunga dipaandaphon panurirnag manang naposos ni Jahowa tu bangso i taringot huaso-Na marhite angka na tinompaNa dohot guru tu Ibana do saluhutna. Jahowa, Debata na manongtong, jala ro di saleleng ni lelengna do huaso dohot harajaonNa, jala tung so tardodo do angka sangkap dohot pingkiranNa tarlumobi tu bangso na pinarhamaolna. Jahowa, Debata na so boi diungkur (dibatasi) marhitehite tingki, inganan, dohot pingkiran.
            Jahowa, Debata na mangalehon gogo tu na loja, jala dipargogoi situtu angka na so margellok (ay. 29). Ayat on bagabaga taringot pandaonion ni Jahowa tu bangso i. lapatanna, ndang na marujung di sitaonon na dokdok sejarah parngoluan ni bangso Israel, alai adong pandaoinon marhite gogo na imbaru, tu bangso i. Tung ndang adong na boi tarpatupa jolma i molo ndang adong gogo di ibana, halak nampuna gogo ido na boi mangulahon ulaonna. Gogo na dilehon ni Jahowa, ndada gogo na sian portibi on (gogo na sian portibi on ima gogo na olo suda di tingkina) alai gogo na nilehon ni Jahowa ima gogo na sian Ibana (gogo na manongtong jala na so olo suda).
            Molo marnida hita di ayat 30 – 31 tangkas do adong haimbaruon na pinatupa ni Jahowa. Molo pangantusion ni jolma molo dolidoli sai dihirim do gogona, alai molo na matua poda do dihirim sian ibana. Alai nuaeng nunga so margogo be dolidoli hinorhon na masa i. Ndang margogo marlapatan tung ndang adong be na boi dipatupa di tonga na masa di bangso Israel uju dihabuangan. Ndang na boi be dipangasahon gogo na adong didirina. Nuaeng Jahowa ma Silehon gogo jala Jahowa ma gabe gogo di ngoluna. Ndang gogo na di diri ni jolma i be dipangasahon alai Jahowa ma naa boi dipangasahon.
            Jala halak na marhaposan tu Jahowa maruli hagogoon na mardapotdapot, gabe marhabong lali laho manaek. Marlojongi alai ndang olo loja, mardalani alai ndang olo loja (ay.31). Ise do halak na marhaposan tu Jahowa? Halak na marhaposan tu Jahowa ima halak hibul ngoluna asa mian di panggomgomion ni Jahowa, halak na manghasiholi hata manang patik ni Jahowa, jala halak na mangalehon hibul dirina mangoloi angka na dihalomohon ni Jahowa. Gogo na mardapotdapot ima gogo na so ra suda jala gogo na manongtong. Ayat 31 on ndang na mandok halak na marhaposan tu Jahowa gabe marhabong jala gabe lali dirina. Alai dipatudos do halak na marhaposan tu Jahowa songon lali. Lali ima pidong lali (elang dalam terjemahan LAI: rajawali. Elang dan Rajawali dua burung yang berbeda, tetapi firman TUHAN mengatakan sifat dan karakter kedua burung tersebut) ditanda do pidong na gogo, jala bidang habongna. Bidang ni habongna boi mambahen pidong i habang tung mansai timbo, jala parnidaanna na mansai tajom, jala na mangondihon angka na gale (isarana: anakna), jala ise na ditoru habong i taruli hadameon. Sisongon i ma bagabaga ni Jahowa tu angka na marhaposan tu Jahowa.

Hahonaan ni Turpuk
            Boha do nuaeng dirinta mangadopi ragam angka na masa di ngolunta be. Torop do nuaeng halak manjou TUHAN (Jahowa), manang mangalului TUHAN (Jahowa) di ngoluna, alai deba sian na torop i manjou manang mangalului TUHAN (Jahowa) holan laho patulushon manang papuashon hagiot ni daging laos adong do na mangalului TUHAN (Jahowa) holan laho patulushon sangkap manang na nihirimna. Boha do hita na manjaha turpuk manang na naeng manjamitahon hata on? Aut sugari disungkun tu hita andorang so tapasahat jamita on, aha do alana manang dia do tujuanna hita manjou TUHAN (Jahowa) di ngoluta?
            Unang be sai itadok sarupa do ugama manang debata di portibi on, holan dalan panombaon do na marasing. Halak na otik haporseaon do na mandok i manang halak na oto manang na so mananda Jahowa, Debatana marhite Jesus Kristus. Ndang boi itapatudos Jahowa, Debata ni Israel dohot Debatanta marhite Jesus Kristus dohot angka debata ni ugamo di portibi on. Molo Jahowa, Debata ni Israel do Debata ni sude ugamo di portibi on boi ma didok sada do Debatanta dohot ugamo na asing. Holan Jahowa do Debata na mangatasi sude angka debata di portibi on, jala tung na so margogo do angka debata ni ugamo dohot debata ni portibi on maradophon Jahowa, Debatanta marhite Jesus Kristus.
Molo songon i do haporseaonta dohot panandaionta tu Jahowa, Debata ni Israel dohot Debatanta marhite Jesus Kristus, boasa sai na marhaposan be hita tu gogota dohot gogo ni portibi manang angka debata na di portibi on? Tutu do na so boi diparsoadahon sipata adong do siatononta na mansai bernit manang hansit. Adong ma i sitaonon alani parhepengon (ekonomi), parsahiton, status sosial (pangkat, hapogoson manang hamoraon, pendidikan, ras, agama), keluarga, dohot hinorhon ni parsirangan ni na itahaholongi. Molo songgop sitaonon na dokdok di ngolunta torop do angka jolma marsoarahon “didia do TUHAN i?” “o TUHAN, didia do Ho?”, jala laos adong do na mandele di haporseaonna di TUHAN i. halak na mandele ima halak na mangungkur huaso dohot pambahenan ni TUHAN i marhite pingkiranna. Isarana, naeng dipangido gabe na niulana di hauma godang ma gotilonna sian gogo ni haumana i, hape na masa ndang boi manggotil godang songon na dihirimna hian. Pintor didok di rohana, nunga dang didongani TUHAN i be ngolungku. Laos adong muse ma na manadinghon haporseaonna asa taruli ibana hasonangan dohot hasangapon ni portibi on boi marhite hepeng, arta, pangkat, dohot lan na asing. Antong unang be hita adong si songon i, tarlumobi angka na naeng manjamitahon jamita on. Gari bintang diboto TUHAN i do piga bilanganna jala aha goarna, lam ma hita na tinompaNa dohot na pinarhamaolNa marhite Jesus Kristus. Molo itaida bintang di langit, itahilala panondang ni mataniari, alogo, dohot lan na asing tung ise do na manompa i saluhutna? Nda holan Jahowa, Debata ni Israel marhite Jesus Kristus.
            Marhite turpuk jamita on boi do idaonta hatuaon do na didapot angka jolma na olo marhaposan tu Jahowa. Halak na so olo mandele manang mandate, halak na so  olo loja mangadopi angka sitaonon di portibi on. Tudoshon lali, habang mansai timbo na patuduhon kegagahan dan ketabahan yang kuat mangadopi angka parsorion i. alai ingot ma hita, halak na marhaposan tu Jahowa ndadaa halak na so (pasif, atau tidak berbuat apa-apa), alai halak na marhaposan tu Jahowa sai tongtong manghirim angka sangkap ni Jahowa tu bagasan dirina. Halak na paimahon manang manghirim sangkap haluaon na pinatupa ni Jahowa ima halak na mangulahon nasa na denggan di ngoluna di bagasan haundukhonna tu Jahowa. Dipatudos pe nangkin songon lali asa ingot do halak na marhaposan tu Jahowa asa boi mangondihon dohot manjaga angka dongan na gale (gale di pardagingon dohot di haporseaon), alai sude na i ingkon diulahon dibagasan pamelehon diri dohot haolohon di hata ni Jahowa.
Di minggu sexagesima, na marlapatan 60 ari dung ari haheheon manang ari Paskah. Lapatan na mansai ringkot di minggu sexagesima on, ima taringot harajaon ni Jahowa dohot huasoNa na manaluhon saluhut harajaon di banua toru (hamatean, dosa) dohot banua tonga (portibi) marhite Jesus Kristus. Asa marhite i hita dipaingot jala dipaandap taringot harajaon ni Jahowa, harajaon na so ra marujung, harajaon na manongtong. Jala apulapul tu ngolunta na mangadopi ragam sitaonon di portibi on, asa dohot hita gabe panean di harajaon ni Jahowa dung dapot tingkina. Sai dipargogoi Jahowa ma hita mangulahon hataNa. Amen.

Pinatomutomu: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
HKI Resort Khusus Hutasoit Pardomuan

(HP. 08126563572, email: sitorusbonardo@yahoo.com)

Bahan Jamita/ Khotbah Minggu Septuagesima, 01 Februari 2015

BAHAN JAMITA
MINGGU SEPTUAGESIMA
Minggu, 01 Februari 2015
MARKUS 1: 21 – 28
Topik Minggu: Jesus Mangajari Natorop Jala Paruarhon Tondi Na Hodar

PANGAJARION DOHOT TANDA HALONGANGAN
DALAN PAANDAPHON HOLONG DOHOT HALUAON
Patujolo
            Manang didia mian Jesus, disi ma tarbarita harajaon ni Debata, jala mambaritahon harajaon ni Debata ima mambaritahon jala paadaphon holong dohot haluaon na diulahon Debata Jahowa marhite Jesus Kristus. Sadalan do pangajarion ni Jesus dohot papatarhon Harajaon ni Debata manang didia pe Ibana mangajari. Pangajarion ni Jesus ndada asa lam torop jolma mananda Ibana hinorhon hamaloonna taringot tu pangajarionna (songon torop angka pangajari, na mangajari asa diboto jala ditanda ibana halak na malo), alai pangajarion ni Jesus paandaphon panandaion ni torop halak taringot Harajaon ni Debata, Jahowa jala marhite i andap ma panandaionnasida taringot Jahowa marhite holong dohot haluaon na pinatupaNa marhite AnakNa, Jesus Kristus. Mansai dihalungonhon torop halak Jahudi do angka pangajarion ni Jesus. Hinorhon ni i, torop ma halak na ro naeng manangihon pangajarion ni Jesus, nang pe marasing be panandaion nasida taringot Jesus. Diadophon angka na masa di huta i na digosagosa angka pamerenta Rom marhite panggomgomi na mian di luat i.
            Turpuk Jamita on ima ulaon panghobasion ni Jesus dung dipillit Ibana sampuludua siseanNa. Mangajari do Ibana dohot patupahon sada tanda halongangan. Patupahon tanda halongangan ima patuduhon jala papatarhon huaso ni Jahowa Debata marhite Jesus Kristus maradophon angka gogo manang saluhut na di portibi on. Dipatupa Jesus angka tanda halongangan ndada asa torop halak na mananda Ibana jala marhite i, taruli pansamotan tu dirina sandiri sian tanda halongangan i. Alai na rumingkot asa torop halak mananda Ibana songon hapapatar ni holong dohot huaso ni Jahowa, jala asa unang be mangasahon jala mamelehon diri be tu gogo ni portibi on. Molo diadophon tu tingki sadari on, dia do pangajarion manang tanda halongangan na boi idaon ni angka na porsea di tingki on, jala marhapatean tudia do pangajarion manang tanda halongangan na naung torop dipamasa nang marhite huria dohot na sian gogo ni portibi on? Itapaihutihut ma hatorangan ni turpuk on asa boi itaputik alus ni sungkunsungkun i hombar pangantusionta be dung manjaha hatorangan ni turpuk on.

Hatorangan ni Turpuk
            Barita na uli (Injil) ni Markus ima sada barita na uli na marimpola “tutu do Jesus Anak ni Debata”. Torop do na bisuk mandok manurat Barita na uli ni Markus on, disurathon ni si Markus. Markus ima dongan sapanghobasion ni si Paulus mambaritahon barita Harjaon ni Debata (Kol. 4: 10 – 11), jala sisean ni si Simon Petrus, (1 Petrus 5: 13). Jala sude barita taringot Tuhan Jesus, langsung do didapot si Markus sian si Simon Petrus, ai Simon Petrus do sada sian angka sisean na apala sitindangi langsung taringot ngolu ni Jesus.
Ragam do pangajarion dohot tanda halongangan disurathon di barita na uli (Injil) on na paboahon na tutu do Jesus, Anak ni Debata , na marlaapatan na tutu do Jesus na pinillit ni Debata na manggomgomi bangso Israel (patudos: pandohan anak ni Debata, na patuduhon huaso na dilehon Debata jala na pinillit ni Debata manggomgomi angka niasianna manang Israel, bangso na pinillitna (Psalmen 2: 6 – 8). Barita na uli ni Markus on disurathon do laho patoguhon jala pahothon haporseaon ni halak Kristen manang na porsea di mulana i (Kristen mula-mula) tarlumobi halak Kristen na so sian Jahudi, ima halak Kristen Junani (Gorik), dohot tu halak Kristen na mian di panggomgoion harajaon ni Rom, jala paadaphon panandaionnasida taringot Jesus Kristus, na tutu do Anak ni Debata. Jala hinorhon i, boi do nasida manahan di bagasan haporseaon nang pe ragam parsorion na ro sian pamarenta Rom, tarlumobi sian kaesar Nero (hirahia taon 60-an Masehi).
Songon naung dipatorang di patujolo, manang didia Jesus mian disi ma barita Harajaon ni Debata marsaringar marhitehite pangajarion manang angka tanda halongangan. Turpuk jamita on dipabotohon do na bongot Jesus dohot angka siseanna tu huta Kapernaum. Kapernaum ima sada sian huta na mansai ringkot di Israel, tungkan Utara tao Galilea. Marhite turpuk on dipatorang taringot pangajarion ni Jesus di bagas joro toho ma i di ari sabat. Sada hasomalan do di halak Jahudi marpungungu di bagas joro molo di ari sabat, jala disi ma ma dipatupa pangajarion taringot patik dohot hata ni Jahowa (ay. 21). Ndang apala dipaboahon aha do pangajarion na diajarhon Jesus di bagas joro i, alai pola do dipaboa boha do respon ni angka natorop tumangihon pangajarion ni Jesus. Longang do angka na manangihon pangjarion i ai na marsahala do pangajarion ni Jesus i (ay. 22). Pangajarion na boi pasombuhon sihol dohot uas ni angka jolma taringot harajaon dohot hata ni Debata, jala pangajarion na marhuaso. Jala didok do marasing do pangajarion ni Jesus sian pangajarion angka sibotosurat. Molo itajaha Mateus 23 : 13 – 32 tangkas do ditorui Jesus do angka sibotosurat hinorhon pangjarion dohot parange ni angka sibotosurat na dohot mambahen susah parngoluon ni angka jolma jala ndang na mangulahon angka ulaon na hombar tu tohonanna. Diboto nasida do hata ni Debata alai ndang diulahon di ngoluna.
Di tingki na mangajari i Jesus, ro ma halak partondi na hodar (kesurupan/ kerasukan) mangangguhi (ay. 23). Halak partondi na hodar ima halak na songgop sibolis tu bagasan dirina. Ganup halak partondi na hodar ima halak na mian sibolis dibagasan dirina. Sibolis na mambahen jolma i ndang adong be mabiar mangulahon dosa; halak na disonggopi tondi na hodar ima halak na mangoloi angka hagiothagiot ni sibolis na adong di diirina, na boi i marhite pingkiran, hata dohot parulonna. Pamatang on ima inganan ni tondi, jala pamatang on mangulahon angka na diaturhon ni tondi. Molo Tondi na sian Debata do na mian di pamatang ni jolma, pasti do pamatang on mangulahon lomo ni roha ni Debata. Alai molo tondi ni sibolis (tondi na hodar) mian di pamatang, pasti do lomo ni roha ni sibolis i do dibahen pamatang. Marhite turpuk di ayat 23 on tarida do na so dihalomohon sibolis i marhite halak na sinonggopanna i tu haroro ni Jesus.
Mangangguhi do sibolis i marhite halak na sinonggopanna: “O Jesus, na sian Nasaret; marhua Ho tu hami! Na ro do Ho hape mangago hami! Hutanda do Ho; na badia ni Debata do Ho!” (ay. 24). Turpuk on pabotohon tu na manjaha ayat on, apala sibolis pe ditanda do ise do Jesus dohot huasoNa, jala dison ma hataridaan biar ni sibolis i maradophon huaso ni Jesus. Ayat on huhut patandahon huaso ni Jesus Kristus na boi manaluhon  huaso ni sibolis. Sibolis sandiri marhatopothon panandaionna tu Jesus Kristus, alai ndang na olo manghalomohon dohot mangulahon hata ni Debata. Torop do halak naung mananda Jesus. Aut sugari disungkun tu halak Kristen (tarlumobi halak Kristen batak), boha do panandaionta tu Jesus Kristus? Ragam do angka alus na pinasahat. Alai boi do holan panandaion holan di parbinotoan alai ndada gabe jaminan olo mangulahon manang manghalomohon Jesus Kristus mian di bagasan ngoluna, jala ndang adong parange na olo mangulahon hata ni Debata di ngoluna.
Alai ndang dihalomohon Jesus sude angka hata na dihatahon ni si sibolis i. Nang pe diparhatopot sibolis taringot hadirion ni Jesus, alai ndang suman parhatopotonna tu ulaonna. Didok Jesus do tu sibolis i “Sip ho! Ruar ma ho sian ibana!” (ay. 25). Dihagigihon Jesus angka hata na dihatahon sibolis i, nang pe naung dihatindanghon sibolis i taringot hadirionna, alai ndang na gabe i mambahen Jesus toleran tu hajahaton dohot dosa. Molo itajaha di Jesaya 1: 11 – 15 dohot Amos 5: 21 - 27 mansai dihagigihon Jahowa do hadaulaton ni halak Israel, dohot angka ende pujipujian ni halak Israel hinorhon ni parange ni bangso i na so dos dohot hadaulatonna (ibadah yang semu). Hata parenta na dihatahon Jesus ima hata haluaon tu halak na sinonggopan ni sibolis i. Dipalua halak i sian huaso ni sibolis asa unang be dirajai manang digomgomi halak na gale i (inganan parmianan ni sibolis i).
Ndang tarbahen sibolis i laho mangalo parenta manang hata ni Jesus i. Andorang so haluar sibolis i sian halak na ginomgomanna gabe disarati sibolis i do halak na sinonggopanna huhut gogo soarana laho haluar (ay. 26). Mansai bangkol do sibolis i manadinghon manang haluar sian halak na sinonggopanna. Pola do muse dibahen sibolis i susah manang hansit pamatang ni na sinonggopanna asa unang haluar ibana sian i. disarati sibolis i pe na sinonggopanna laho spekulasi asa marasi ni roha Jesus, jala asa sundat ibana haluar sian halak i. alai tung so adong do na boi manundati angka hata ni Jesus. Molo Tuhan mandok hata, ingkon saut do saluhut na nihatahonNa. Dungi haluar ma sibolis i, malua ma halak i sian gomgoman ni sibolis. Marhuaso do hata ni Jesus laho paluarhon jala paluahon jolma i sian huaso ni sibolis, alai molo nunga dipalua hita sian gomgoman huaso ni sibolis, so tung itapaloas muse sibolis i manggomgomi hita muse.
Longang ma angka natorop marnida angka na masa i, jala marsisungkunan nasida: na beha do on? (ay. 27). Masa do angka na so hea diida nasida andorang so na masa i. Tanda halongangan mangungkaphon huaso ni Jahowa, Debata marhite Jesus Kristus na manaluhon huaso ni sibolis. Ndang na boi mangalo sibolis manang manundati angka hata ni Jahowa marhite Jesus Kristus. Marhamonangan do huaso ni Jahowa Debata marhite Jesus Kristus manaluhon huaso ni sibolis. Dung i pintor sar ma baritaNa tu sandok luat Galilea (ay. 28) taringot tanda halongangan naung diida angka natorop i.

Aplikasi – Teologi (Hahonaan ni Turpuk)
            Boha do hadirionta boi paandaphon harajaon ni Debata di keluarga, di humaliangta, di hutanta, manang didia pe hita mian. Paandaphon harajaon ni Debata marhite pangajarion di hata ni Debata? Nuaeng torop do halak manghasiholi manang mauas di hasintongan hata ni Jahowa, jala ndang boi parsoadaonta torop do halak na manulak haroro ni parbarita na uli (ndang manghalomohon ro hata ni Debata) ro tu luatna manang di dirina. Tutu do naung torop do angka parbarita na uli naung marserak di portibi on, alai songon angka sibotosurat do parulaonna jala ndang mangulahon ulaonna hombar tu tohonan na jinalona. Ringkot do sipahusorhusoron turpuk jamita on tu angka parbarita na uli. Tutu do parbarita na uli jolma dope di portibi on, alai ndang na boi gabe hagaleon i gabe alusta (alasan) humurang parbarita na ulionta. Naeng ma nian marsahala angka jamita na binoan angka parbarita na uli, jala ingkon sahala sian Jahowa Debata do. Unang pangasahahon parbinotoan, hasomalan, manang gogo dohot siadongan laho marbarita na uli, alai pangasahon ma sahala ni Debata Jahowa di na laho marbarita na uli. Parbarita na uli na marsahala ima parbarita na uli na mangasahon Jahowa, Debata marhite Jesus Kristus dohot parsaoran ni Tondi Parbadia mangulahon ganup ulaonn dohot pangajarionna.
            Halak na mansogohon manang manhosomi parbarita na uli (parbarita na uli na marsahala) ima halak na sinonggopan ni sibolis (tondi na hodar). Molo manaringoiti halak na sinonggopan tondi na hodar, adong do sada siaran ni tv (ndang pola didok goar ni siaran ni tv na) na paloashon ro tondi na hodar di pamatangna, na somalna disiarhon do di tonga borngin. Boi do dohonon halak na loak manang na oto do na olo sinonggopan ni tondi na hodar i. jala boi do muse idaonta di humaliangta na adong halak na sinonggopan tondi na hodar, na dirimpu masuk tondi ni ompuna, hape sasintongna tondi ni sibolis do na masuk i, na manegai haporseaonta. Antar dipangke do hata ni Debata hape asa porsea do hita tu ibana. Halak Kristen ingkon manat do marnida angka dalan ni sibolis laho paliluhon manang manegai halak na porsea, jala asa unang taruli di hangoluan salelengna.
            Dilehon Jesus do tu hita (angka naposoNa nang angka na porsea) marhitehite goarNa laho paluahon angka dongan jolma sian gomgoman ni sibolis. Unang ma gabe dohot angka na porsea manang naposoNa gabe dohot sibolison. Ndang na boi sibolis maralo manang mangusir donganna sibolis. Boi do halak porsea manang na mandok dirina naposo ni Debata, alai sai haulion dohot hamoraon dohot hasangapon portibi on do dipangasahonna, ima halak na porsea dohot naposo ni Debata na gabe sibolison. Ingkon boi do hadirionta songon halak na porsea manang naposo ni Debata na sintong na mangasahon sahala ni Debata di ngoluna. Paluarhon jolma i sian gomgoman huaso ni sibolis marhitehite goar ni Tuhan Jesus nang marhitehite marbarita na uli di bagaasn panghataion dohot parange. Itaingot ma, halak na sinonggopan tondi na hodar ima halak na sai naeng manundati manang manghosomi jala manulak angka parbarita na uli na marsahala. Unang ma talu hita maralohon angka gogo ni sibolis, alai mardonganhon hata ni Debata dohot goar ni Tuhan Jesus Kristus ingkon taluhononta do angka huaso dohot gogo ni sibolis.
Di ari minggu on, masuk ma hita minggu Septuagesima na marlapatan minggu parningotan 70 ari andorang so Paskah, na boi antusai minggu 70 ari andorang hapapataran hamonangan ni Jesus manaluhon dosa dohot hamatean. Asa marhite i monang ma angka na porsea manuluhon hagogoon ni sibolis, na sai jotjot mangelaela na porsea dohot sude jolma laho mangalo hata ni Debata. Antong hita naung porsea di Debata Jahowa marhite Jesus Kristus dohot Tondi Parbadia, naeng ma manang tudia hita mian boi ma paandaphon harajaon ni Debata marhite dirinta, ndang na gabe pasamarhon harajaon ni Debata.

                                                                                                 
Pinatomutomu: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
HKI Resort Khusus Hutasoit Pardomuan

(HP. 08126563572, email: sitorusbonardo@yahoo.com)