DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Kamis, 13 Juni 2019

Bahan Jamita Minggu, 16 Juni 2019: 1 Musa / Kejadian 22: 1 - 12

BAHAN JAMITA MINGGU TRINITATIS
Minggu, 16 Juni 2019
1 Musa 22: 1 – 12

MARPARBUE DO HAPORSEAON NA SINTONG I
Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
Sibonsiri
            Abraham, ima halak naung dijou jala dipillit Jahowa Debata sian ragam, torop jolma di tano on. Dijou jala disuru Jahowa do si Abraham bungkas sian bona pasogitna, Ur-kasdim tu sada tano na naeng dilehon Jahowa tu ibana, rap dohot jolmana ima si Sara nang songon i si Lot rap dohot angka naposona (ida 1 Musa 12). Sian na dipillit jala dijou Jahowa si Abraham, sai idaonta do parsaoran ni si Abraham tu Jahowa marhite hadaulatonna (peribadahannya) jala marhite parsaoran i digombarhon do tarsongon Jahowa sandiri na manghatai dohot si Abraham songon jolma manghatai dohot donganna jolma. Jala parsaoran i, ima asi ni roha ni Jahowa sandiri na gabe patubuhon haporseaon di ngolu ni si Abraham, sahat na jumpang ma tingkina Jahowa sandiri manguji haporseaon ni si Abraham.
Ragam do dalan ni Jahowa Debata laho manguji haporseaon ni angka na porsea. Na so pos do roha ni Jahowa tu na porsea di Ibana umbahen na ingkon diuji haporseaon ni na porsea i? boha do hita angka na porsea i molo tung jumpang ujian i di ngolunta, adong do tubu sungkunsungkun songon na husungkuhon i di bagasan rohanta be? Songon i do nang di turpuk jamita sadari on, na ro Jahowa laho manguji haporseaon ni si Abraham nang pe ujian i songon na mangunjuni ibana. Ujian na ro tu si Abraham on, ima sada ujian na so hea dipingkiri jala na so hea tagamon ingkon masa.
Ianggo turpuk jamita epistel di minggu sadari on, ima gabe sada alus di na masa tu angka naposo ni Jahowa na mangadopi ragam hamaolon jala hinahansit hinorhon ni pambahenan ni jolma na so unduk di aturan ni Jahowa hirahira angka na masa di taon 850 andorang so Kristus. Lam deak do angka dosa dibahen jolma dohot raja na disi hatiha i, jala ndang adong be rohanasida laho mangalului Jahowa sian nasa ngolunasida. Digoari do bangso i Bangso na pinillit, bangso hasian jala bangso hasian ni Jahowa (Israel Utara adalah bagian dari Kerajaan Israel yang terpecah menjadi dua, yakni Israel Utara dan Israel Selatan) hape ndang suman pangalahonasida songon na hinalomohon ni Jahowa.
Marpungu ma angka malim (orang-orang teolog) rap dohot angka na marningot dohot na mangantusi pardalanan ni ngolu bangso i (sejarahwan Israel) na mian di Israel Utara  hatiha i marningot sada haholongan ni Jahowa, na pinillit ni Jahowa na satia jala jumpang haporseaon na pita di ibana di adopan ni Jahowa. Sahalak na pinillit ni Jahowa sandiri na gabe sitiruon angka naposo dohot angka panurirang ni Jahowa na mangadopi ragam na hansit dohot sitaonon sian angka na so olo unduk di aturan ni Jahowa. Angka malim on dohot sejarahwan i digoari ma nasida ELOHIST (E). Diingot nasida ma taringot si Abraham, ama ni saluhut na porsea i, na mangodopi ujian sian Jahowa sandiri, jala panghilalan ni si Abraham mangadopi ujian i tung mansai dokdok do alai marhite hasatiaonna mangoloi parsuruon ni Jahowa nang pe alo tu roha dohot ngoluna, marparbue do i dibahen Jahowa. Aha do harua ujian na binahen ni Jahowa i sandiri tu si Abraham? Jala dia do na naeng siputikhononta marhite ujian na niadopan ni si Abraham i? tangkas ma itapaihutihut hatorangan ni turpuk jamita on asa jumpang alus ni sungkunsungkun i.

Hatorangan ni Turpuk
            Nunga mansai leleng dipaima si Abraham anak bagabaga i hombar tu naung dibagabagahon Jahowa hian tu ibana. Anak buhabaju na ditubuhon si Sara na hol i hian, alai dapotan asi ni roha si sara dohot si Abraham marhite naung tubu si Isak. Sataon andorang so tubu dope si Isak, di na ro Jahowa marhite suruanNa na laho pagomoshon bagabaga i, nang pe naung tubu si Ismael anak ni si Abraham sian si Hagar naposona i, nda tung ditagam si Abraham be na gabe tubu anak si Abraham, jala mengkel do ibana di dipagomos Jahowa bagabagaNa i (boi idaonta di 1 Musa 17: 15 – 27). Laos ala na mengkel i si Abraham umbahen di bahen goar ni anak na ditubuhon si Sara ima si Isak. Songon na paimaimahon mutiha na umarga nama si Abraham dohot jolmana i tu si Isak on. Goarna pe songon mutiha na umarga, tontu na mansai arga hian ma si Isak on tu si Abraham dohot si Sara, anak sasadasa, buhabajuna, anak bagabaga i. Di turpuk jamita sadari on, songgot do roha ni si Abraham, jala ganup natoras pe songgot do molo jumpang songon na masa tu si Abraham on.
            Ay. 1 – 4
Dung sidung angka jamita ondeng (ima taringot si Abraham dohot si Abimelek na marpadan di Berseba), diujuni Debata ma si Abraham. Hata na mandok “diujuni Debata ma si Abraham”, tontu maralo do i tu na disurathon si Jakobus di Jakobus 1: 13: “unang ma didok manang ise, jumpa tarunjun ibana: na tarunjun do ahu sian Debata! Ai ndang masa di Debata pangunjunan tu hajahaton; ndang diujuni Ibana manang ise”. Hata “diujuni” (di hata Heber didok: nissa dengan kata kerja: nāsa), marlapatan do i tu “menguji, membuktikan dalam arti terjamin, melakukan pengujian terhadap sesuatu hal yang murni dan bernilai tinggi”. Alai sian hata Heber on, boi do dilapati hata  Nissa tu mangunjuni (mencobai), ima sada ulaon na manghorhon tu pangalaho na so unduk, parange na mangalo tu na denggan, jala mambahen sega molo talu di pangunjunan i. boi do idaonta, sibolis marhite ulok na di porlak Eden, diunjuni do jolma i na manghorhon tu paraloan laho mangoloi hata ni Jahowa manang mangoloi hisaphisa ni daging dohot elaela ni sibolis. Alai ndang na gabe songon na binahen ni sibolis binahen ni Jahowa tu si Abraham, alai na manguji do Ibana tu si Abraham, nang pe songon pangunjunan na masa, ala mansai maralo do na piningkiran ni si Abraham di rohana tu na hinirimna taringot bagabaga ni Jahowa tu Ibana, ima taringot tu ianakhonna. Ditanda Jahowa do na pinillitna, jala diboto do kualitas parange ngolu na pinillitna i, balga manang toru do kualitas-na. na binahen ni Jahowa tu si Abraham, ima laho patuduhon jala papatarhon kualitas hasatiaon dohot haporseaon ni si Abraham di sude na disuruhon Jahowa tu ibana; manang boi do didok, patuduhon na mansa arga ni hasatiaon manang haporseaon ni si Abraham, songon sada sere manang mutiha na pita, na andul umarga sian angka sere manang mutiha na so hona pitaan.
Dung i, joujou ma Jahowa tu si Abraham mandok: “Abraham!”, jala alusi si Abraham ma panjouon i mandok: “dison do ahu”. Hata mandok “dison do ahu”, ima haradeon ni si Abraham laho manangihon, jala mangulahon angka hata na naeng sihataan ni Jahowa tu ibana. Laos hata na ditangihononna ima parsuruon ni Jahowa tu dirina, jala on ma na gabe ujian na pinatupa ni Jahowa tu ibana. On ma ujian na masa tu si Abraham: “buat ma anakmu na sasada i, haholongan ni roham, si Isak i, togihon ibana tu tano Moria, jala pelehon ibana disi bahen pelean situtungon tu sada dolok, sipaboaonku tu ho”. Tutu do na ndang na holan si Isak na gabe anak ni si Abraham, dohot do si Ismael na tinubuhon ni si Hagar. Alai ndang na gabe parsidohot si Ismael dibagabaga ni Jahowa songon naung dibagabagahon i tu si Abraham (ida 1 Musa 17: 20 – 21). Alai si Isak do na tinubuhon ni si Sara i. Molo di parngoluan halak semit (orang – orang Kanaan atau Israel kuno dan kerajaan yang ada di sekitar Timur Tengah pada abad-abad sebelum Kristus), ndang na gabe dos jambar ni na tinubuhon ni raja/ na sangap sian ripena dohot sian naposona (hambanya/ budaknya/ pembantu). Na tinubuhon ripena i do na dapotan teanteanan sian amana i, alai molo na tinubuhon ni naposo (hamba/ budak/ pembantu), adong do deba taruli alai ndang na gabe dos sian na tinubuhon ripe ni raja/ na sangap i.
Disuru ma tu tano Moria, ima sada inganan halak Pilistin. Tano Moria on ima 80 km sian Pilistin tungkan dangsina (selatan) ima tano Berseba (1 Musa 21: 32) jala ingkon sidalanan tolu ari lelengna. Jala di inganan i, ima dolok inganan na gabe pameleon situtungon si Isak tu Jahowa, hombar tu na tinonahon Jahowa tu si Abraham. Dolok inganan pameleonon i ma na gabe hajongjongan Bagas Joro Na Badia (Bait Suci) na dipajongjong Raja Salomo (ida. 2 Kronika 3: 1). Jala borhat ma si Abraham rap dohot angka naposona dohot si Isak manogotna i tu Moria, hombar tu parsuruon ni Jahowa tu ibana laos diboan ma halodena.
Ayat 5 – 8
Dung sahat nasida di tano Moria, didok si Abraham ma tu angka dua naposona na rap dohot ibana asa disi ma nasida nadua mangulon rap dohot halodena i. dipangke do halode i laho pardalanannasida (alat transportasi). Rap ma si Abraham dohot si Isak laho nangkok tu dolok hombar tu dolok na sipatuduhonon ni Jahowa tu ibana. Si Isak ma mamboan soban tu pelean situtungon i, jala si Abraham maniop api dohot raut. Somal do do di halak semit, dolok inganan parsombaon tu debata songon na binahen ni si Abraham. Di tonga pardalanannasida, disungkun si Isak ma taringot didia do birubiru na naeng sipelehononnasida i? ndang diboto si Isak na dirina do singkat birubiru na laho sipelehonon i, ido umbahen na disungkun si Isak tu amana songon i. mansai buni dope di roha ni si Abraham paboahon na si Isak do birubiru. Boi do hita manghilala songon na dihilala si Abraham on, anak haholongonna, anak naung leleng dipaima, anak mutiha na mansai arga, hape ingkon sipelehonon muse tu Jahowa. Ndang na gabe mangalo si Abraham di parsuruon ni Jahowa nang pe di rohana mansai lungun.
Ayat 9 – 12
Sahat ma nasida tu dolok i, dipauli si Abraham ma sada langgatan, disusun ma soban na diboan si Isak i. laos ditali dohot si Isak anakna i, jala diampehon ma tu atas soban i. mansai borat situtu do nian roha ni si Abraham di parsuruon ni Jahowa i tu ibana. Boha roha ni natoras tu ianakhonna sandiri laho bunuon jala bahenon gabe pelean tu Debatana. Boi do ra idaonta roha ni si Jefta, sahalak panguhum Israel laho mamelehon boruna, boru haholongan ni rohana alai ingkon pelehononna hombar tu bagabagana tu Jahowa uju marporang ibana maralohon halak Amon (ida Panguhum 11: 30 – 40). Lungun jala marsak situtu roha si Abraham, nang pe ndang disurathon di turpuk on na marsak jala lungun panghilalaan ni si Abraham.
Pelean situtungon di halak Semit tarlumobi di halak Israel, ima sada pelean hataridaan pardamean, jala parsaoran na mansai jonok. Pelean situtungon on, suda do diallang api jala na so tupa api i mintop sahat tu na suda pelean i. dibahen do partordingna marhite na mambahen tangan tu atas ni ulu na naeng sipelehon andorang so diseat pelean i, ima na marlapatan laho mamasumasu pelean i asa gabe pelean na hushus i di Jahowa. Jala di halak Semit, angka malim do na maneat pelean i. uju si Abraham, ndang adong dope malim songon na adong di ugamo Israel i (Harun adalah imam besar (malim) yang pertama dipilih Allah di bangsa Israel, ketika mereka masih di tanah perbudakan Mesir). Ndang pola gabe persoalan uju i laho mamelehon jolma gabe pelean tu debatana, ala masa do pangantusion sisongon i ima haradeon dirina mangoloi debatana marhite mamelehon na di ibana nang songon i anakna manang naposona. Molo dipatupa sisongon i, tontu lam holong ma debatanasida i, jala dipamonang ma bangso i sian parporangan (songon na masa di bangso Moab, na mardebatahon Khemosy, dipelehon bangso moab i do anak buhabajuna laho gabe pelean tu debatanasida i laos sian i, monang ma bangso i sian parporangan na masa tu nasida). Alai na binahen ni si Abraham di turpuk jamita on, ndada na laho mangulahon songon hasomalan ni halak Moab i, alai holan ala laho mangoloi parsuruon ni Jahowa Debatana do ibana. Mansai maol situtu do dapot haundukhon songon haundukhon ni si Abraham tu Jahowa Debata. Jala laos ala ni i do umbahen digoari Jahowa si Abram gabe Abraham, na marlapatan “Ama ni saluhut na porsea”.
Dipatoltol si Abraham ma tangganna mambuat raut i laho maneat anakna i, ro ma soara suruan ni Jahowa manjou si Abraham, songon panjouon ni Jahowa tu ibana di na laho marsuru si Abraham mamelehon si Isak, anakna i. songon parsuruon di ay. 1 i do parsuruon ni naposo ni Jahowa marhite naposoNa di ay. 12 on. Dia do parsuruonNa? Ima pasahathon pelean. Alai ndada na gabe si Isak be na laho sipeleon songon parsuru ni Jahowa di ay. 2 turpuk jamita on. Jala dimolo itauduti di ay. 13 boi do idaonta dibahen Jahowa do birubiru tunggal sada di pudi ni si Abraham, rais tandukna di dangka dupang ni hau metmet gabe singkat ni si Isak, anak ni si Abraham. Laos dibahen si Abraham do goar ni inganan pamelean i ima “Jahowa Jireh” na marlapatan “Jahowa do na manatap”. Jahowa do na manatap pergumulon haporseaon ni si Abraham laho mamelehon ianakhonna i; Jahowa do na manatap haundukhon dohot pangoloion ni si Abraham laho mangulahon manang dia na ditonahon Jahowa na ingkon ulahonon ni si Abraham; Jahowa do na manatap sude angka na adong di roha ni si Abraham nang songon i pe di roha ni si Isak na naeng sipelehonon i. mangkorhon pasupasu do hape na masa tu si Abraham, nang pe di mulana i mansai bergumul situtu do ibana laho mamelehon anakna sasadasa na tinubuhon si Sara, jolmana i. molo lam itauduti turpuk jamita on di ayat 15 – 19, idaonta ma angka pasupasu na naeng silehonon ni Jahowa tu si Abraham hinorhon ni pangoloion nang haundukhonon ni si Abraham i mangulahon na tinonahon ni Jahowa i tu ibana.

Hahonaan (Aplikasi)
            Di pardalanan ni haporseaonta di parngoluonta, tontu sai ro do angka panosak manang sitaonon na patubuhon partontangan ni haporseaon tu pardagingon, songon partontangon roha tu pingkiran. Tubu sungkunsungkun tu roha, na ditadinghon Jahowa do hita di sitaonon i? manang na so manatap be Jahowa di angka na masa di na joujou tu Ibana jala na marhaposan tu Ibana? Boasa ma tung diunjuni Jahowa ngolu on? Dohot lan angka sungkunsungkun na asing di roha nang di pingkiran. Adong ma na laho mangapuli manang margogoihon donganna na marsitaonon alai sala manang ndang sintong hata apulapul na pinasahatna i, isarana “pos ma roham ale dongan, ndang hea Debata mangunjuni lobi sian na tolap gogonta”. Boto ma angka dongan, na so hea do Jahowa mangunjuni na marhaporseaon manang na satia di Ibana, alai Jahowa manguji do (bdk. Jakobus 1: 13). Nang pe sipata ujian i borat situtu dituhuk manang na masa di ngolunta songon na diunjuni nama hinilala. Antong boasa ma diuji Jahowa ngolunta songon na masa tu si Abraham? Na so yakin do Jahowa di haundukhonon manang di hasatiaonta na mar-Debata-hon Ibana?
            Itapatudos ma jolo haporseaonta tu sere, alai ndang na gabe dos haporseaon ni tu sere. Ndang na gabe dos arga ni sere na baru dihali (ditambang) tu sere naung pinitaan. Laho papitahon sere sahat tu na pita godang do proses sidalanonna. Adong ma i dibangkar tu api, dung i dipungkul manang diantuk holan laho mambahen bentukna. Dibahen do tu api na mansai gara, jala dipungkul manang diantuk mansai gogo. Di mohop ni api i, disornophon dope tu aek. Sude na i, marhapatean do laho mandapot sere na pinta i. lam pita, lam arga ma anggo argana.  Alai anggo haporseaonta i, ingkon lobi sian sere na pita i. lapatanna, arga ni haporseaonta i pe ingkon andul umarga sian sere naung pinitaan i.
            Martua ma hita molo pe songgop angka parsorion dohot sitaonon i, alai ndada ala ni hajahaton na diulahon (isarana: mamunu, korupsi dohot ulaon na jahat na asingna). Aha do umbahen hudok gabe martua hita molo pe ro sitaonon manang parsorion i di ngolunta? Umbahen na dihaholongi Jahowa dope hita marhite na laho papitahon haporseaonta i, jala lam satia hape jala benget hita unduk mangulahon sude hata ni Jahowa lam ro do jala lam saut do pasupasu na naeng lehonon ni Jahowa tu ngolunta. Songon si Abraham, marhite habengetonna, dapotan pasupasu ibana sian Jahowa. Sada haporseaon na ingkon ingotonta, ima na so jadi pasombuon ni Jahowa hita punjung mamereng hita manaon saluhutna, alai sai manatap do Jahowa di saluhutna angka ragam na masa di ngolunta be. Jahowa jireh: Jahowa Manatap. Amen.

Bahan Jamita Epistel Minggu Trinitatis, Heber/ Ibrani 11: 7 - 12

BAHAN JAMITA EPISTEL MINGGU TRINITATIS
Minggu, 16 Juni 2018
Heber 11: 7 – 12

MARHITE HAPORSEAON DO HITA MANANDA HALUAON I
Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.

Sibonsiri
            Ise do na boi manontuhon godang manang otik haporseaon ni ganup jolma? Halak na jotjot pe ro tu parmingguon nda tung sada hasintongan umgodang haporseaonna sian na so hea marminggu, alai halak na godang haporseaonna ima halak na sai ingot mamuji TUHAN i di parsaoran ni halak Kristen nang di ganup minggu, manang parsaoran partangiangan na dipatupa di ganup jabu angka na manjabui. Tung ise do na mamboto godang manang otik haporseaon ni ganup jolma? Holan Jahowa, Debatanta dohot Amanta di bagasan Jesus Kristus do mamboto i saluhunta. Alai molo haporseaon i ingkon do marparbue, jala parbuena pe ima parbue na tonggi, unang ma na asom. Alai jumolo ma hita antus mangantusi, aha do haporseaon i? Haporseaon i ima: pos ni roha do i di angka sihirimon, jala pamotoan na tontu taringot tu na so niida. Jala hinorhon ni haporseaon do taantusi, naung marhitehite pandok ni Debata dipaojak angka hasiangan, asa sian na so tarida manjadi na tarida i (Heber 11: 1, 3).
            Alai tung aha ma na masa umbahen pola disurathon panurat buku Heber on taringot haporseaon i? pola dibaritahon taringot haporseaon ni angka natuatua na robi di Padan na Robi i, jala aha do na naeng didok panurat on tu na manjaha manang na manangihon jamita on? Asa dapot alusna, ringkot do nian botoonta taringot aha do na masa hatiha disurathon panurat Heber on.
            Ndang pola adong na tontu na mandok ise do panurat ni buku Heber on. Adong do deba mandok, si Paulus na manurathon buku Heber on, alai molo marnida hata ni turpuk buku Heber on, nda tung songon hata ni si Paulus di angka surat na sinurathonna. Adong muse na mandok si Barnabas, ima sahalak parbarita na uli (missionaris) dongan ni angka apostel ni Jesus laho mambarita na uli. Barnabas, sahalak Jahudi jala sian pomparan si Lepi (Ul. Apostel 4: 36). Ala anak ni sian marga Lepi ibana, tontu diboto si Barnabas do taringot parngoluon ni halak Israel uju andorang so habuangon, uju habuangon, jala uju malua sian habuaon. Jala laos adong do muse na mandok na si Lukas do panurat ni buku Heber on, ala hira sarupa do parhataonna di surat na dua i ima (Evangelium Lukas dohot Ulaon ni Apostel) tu surat ni Heber on. Alai tung na so adong na mamboto, na tangkas do diboto jala ditanda si Lukas taringot angka ompu ni halak Israel, ala si Lukas pe nda tung halak Jahudi ibana, alai halak Rom do. Jala adong muse ma na mandok si Apolos, ima sahalak Jahudi na tinggal di Alexandria jala naung gabe Kristen. Jala mansai malo do si Apolos on taringot Barita na Uli di Padan na Robi, jala diantusi do barita na uli i (ida Ulaon ni Apostel 18: 24). Mansai jonok do parsaoran ni si Apolos on tu si Timoteus (ida Heber 13: 23). Alai ndang adong na boi mambahen sada haputuson na tangkas ise do na manurathon surat tu halak Heber naung gabe Kristen hombar tu surat naung adong sinuaeng.
            Torop do angka na bisuk mandok, ia buku Heber on disurathon hirahira taon 60 – 62 M. Molo hatiha i, mansai torop do angka hamaolon na niadopan ni halak Kristen na parjolo i. Angka pangaleleion dohot ingkon marutang hosa angka jolma na satia i ala ni hasatiaonna di haporseaonna. Gok hinsakhinsak; dohot lan sitaonon na masa. Jala di partingkian i torop do halak Jahudi jala na marugamohon Jahudi gabe halak Kristen; jala ndang na gabe so ragam angka hata na so tutu dipasahat angka na mansogohon Jesus Kristus na sian horong Jahudi i sandiri tu halak Jahudi naung gabe Kristen i. Dipatubu ma pangajarion na lipe taringot hasomalon hajahudion i, boha asa mulak muse naung Kristen i gabe marugamo Jahudi muse. Marnida na masa i, torop do angka na mandele, jala ndang jumpang habengeton dohot haserepon mangadopi na hansit dohot parungkilon manang sitaonon i saluhutna. Laos torop do halak Jahudi naung gabe Kristen, alai sai diulahon dope hasomalan hajahudion na patubuhon: “hasomalan haJahudion do dohot angka na masa tu ompunasida uju di Padan na robi i do paandaphon hasintongan dohot hapintoran ni jolma i. Laos posisi ni si Musa, angka surusuruan dohot Tuhan Jesus mansai tangkas do dipabotohon panurat ni turpuk jamita on.” Nda tung umtimbo si Musa, sahalak uluan na mansai ringkot di pardalanan ngolu halak Israel uju mardalan dope di halongonan sian Tuhan Jesus Kristus sandiri, Anak ni Jahowa na Badia i.

Hatorangan ni Turpuk
            Nda tung adong gunana haporseaon molo so adong pangulahonhon. Di Jakobus 2: 17 didok: “Haporseaon i pe songon i do: Anggo so adong pangulaonna, naung mate do hadirionna.” Turpuk jamita sadari on, dibaritahon do angka na masa uju di angka ngolu ni na angka na porsea di padan na robi. Marparbue do haporseaon ni angka na porsea di padan na robi i, marhite haundukhon dohot pangoloion na polin sian hadirion ni angka na porsea i.
            Ayat 7
Dipabotohon do taringot si Noak (boi lam tangkas hita mangantusi ngolu ni si Noak di 1 Musa 6 – 9). Dung adong lumbalumba taringot rimas ni Jahowa na naeng masa tu portibi on, pintor dipauli si Noak do sada parau hombar tu naung niaturhon Debata Jahowa tu ibana. Torop do jolma uju i di humaliang huta ni si Noak mangengkeli si Noak dohot pangisi bagas ala ndang tarjalo pingkiran boha do jadina patupahon sada parao di sada dolok, dao sian laut, jala boha parjadina ro aek na sumar laos mangarimpashon angka jolma ala dao do tu ginjang inganannasida. Alai dibagasan habengeton do dohot haoloon na mansai polin do si Noak rap dohot ripena nang songon i 3 anak dohot 3 parumaenna laho mambahen parao hombar tu naung diaturhon Jahowa sibahenon ni si Noak. Marparbue do hape habengetonnasida i. Jala hangoluan do parbue ni habengetonna i. Aut sugari gabe mandele si Noak rap dohot ianakhonna nang sude pangisi ni bagasna laho patupahon parao i, tontu ndang adong nanggo sahalak na boi malua sian rimas ni Debata marhite aek na sumar i. Ido tutu, dapotan ngolu do hape ganup jolma na mangolu di bagasan habengeton dohot haserepon i. Nang pe torop jolma laho mambahen gale semangat haporseaonta, so tung gabe i mambahen hita ndang parsidohot di hangoluan na gok las ni roha i. 
            ayat 8 – 10,
Ima taringot si Abraham (boi do idaonta taringot na masa di parngoluan ni si Abraham di 1 Musa 12 – 25). Dijou Debata do ibana bungkas sian tano hatubuan dohot tano hagodanganna ima Ur-kasdim tumopot sada tano na so hea di dapothonna ima Kanaan. Ndang na so mamora si Abraham umbahen na olo ibana bungkas sian tano bona pasogitna dohot tano hagodanganna. Alai adong do 3 bagabaga ni Debata tu si Abraham na paposhon rohana bungkas sian tanona i. Aha do 3 bagabaga i? Boi do idaonta di 1 Musa 12: 2 – 3, ima:
·         Hubahen do pe ho gabe bangso na bolon
·         PasupasuonKu angka na mamasumasu ho, jala toruonKu angka na mamurai ho
·         Dapotan pasupasu marhitehite ho saluhut angka bangso ni tano on.

Nda tung songon bagabaga ni sasahalak caleg manang angka calon kepala daerah na sai adong mambagabagahon na denggan, hape dung dapot songon na niluluanna i, gabe lupa do ibana di bagabaga i jala patubuhon panolsolion di angka na porsea hian di bagabagana i.
Alai anggo Debata Jahowa, na manjou si Abraham i asa bungkas sian Ur-kasdim, ima Debata na marningot sude angka bagabaga naung dibagabagahon i. Dilehon Jahowa pe bagabaga i, ima gabe hangoluan do tu si Abraham. Jala marhite si Abraham i dapotan ngolu angka bangso di tano on. Boi do sasintongna si Abraham manulak panjouonna i alani hamoraonna di Ur-kasdim; boi do ibana manulak panjouonna i ala ndang diboto ibana songon dia parngoluanna dohot keluargana di tano na naeng sidapotonna i. Alai haporseaon ni si Abraham, paposhon rohana jala na so jadi jumpang ganggu ni roha di ibana laho mangulahon songon panjouon ni Debata tu ibana. Andorang so sahat ibana tu tano na dibagabagahon i, torop do angka na masa diadopi. Parporangan, dohot angka ancaman sian bangso na asing diadopi ibana do saluhutna. Dibagasan habengeton dohot hasereponna i songon hataridaan haporseaon i ndang na gabe mandele ibana mandapothon tano naung dibagabagahon Jahowa hian tu ibana. Lam pos muse ma rohana di 3 bagabaga ni Debata i tu ibana. Marparbue do habengeton dohot hasereponna ni si Abraham i, ima di na sahat ibana di tano na dibagabagahon Jahowa i di ibana.
Sahat ma si Abraham dohot ripena, si Sara nang songon i angka naposona tu tano i. Nda tung didapot ibana jabu na balga, jala na gabe uluan ibana di inganan i alai songon di tano ni na leban do ibana disi. Undungundung  do diingani. Undungundung ima inganan parmianan na mamangke tenda. Boi do dipapinda hombar tudia lomo ni nampunasa undungundung. Ndang na gabe istana manang jabu na sian batu undungundung i, alai holan na bermodalkan tenda dohot amak di bagas ni undungundung i. Alai idaonta ma, di Ur-kasdim mansai bagak do jabu ni si Abraham jala mamora, ditadinghon do sudena i tumopot tano na dibagabagahon Jahowa, Debata i tu ibana, songon halak naleban jala undungundung do inganan parmiananna rap dohot sude keluargana sude. Alai tung marbenget ni roha do si Abraham dohot sude keluargana di saluhutna, nang songon i si Isak anakna i dohot si Jakob, pahompuna i. Gabe gabe dohot do si Isak dohot si Jakob manean bagabaga ni Jahowa songon bagabaga ni Jahowa tu si Abraham. Disarihon Jahowa do parngoluannasida, na so jadi hurangan sipanganon dohot parabitonnasida di tano i.
Dipaimaima do huta na marojahan na hot, na pinandean jala na pinauli ni Debata. Nda tung mandok na di hasiangan on huta na didokna di ayat 10 on. Alai sada inganan na so boi diida mata, dijama tangan. Penulis kemungkinan dipengerahui oleh filsuf Plato (seorang Filsuf terkenal pada abad IV – III Sebelum Masehi) mengenai dunia ide, yang mengatakan bahwa apa yang kita lihat, apa yang kita sentuh, dan apa yang kita rasakan di dunia adalah tidak kekal, dan fana dan hanya gambaran kepada suatu situasi kekekalan. Namun ada satu situasi yang tidak bisa dilihat oleh mata dan tidak bisa disentuh oleh tangan dan tidak bisa dirasakan ketika kita masih di dunia ini. Tetapi ketika kita masuk ke situasi kekekalan itu, barulah itulah yang kekal dan yang bertahan dan dapat kita merasakan bagaimana kekekalan itu. Jala ido na naeng sipaimaon angka na porsea i. Nda tung na diportibi on hapatean ngolu ni angka jolma tarlumobi angka na porsea i. Alai marhapatean do ngolu ni angka na porsea i di hatongtongon, inganan na manongtong, inganan ni angka na badia dohot na satia ro di ujung ni ngoluna, jala dapotan hangoluan saleleng ni lelengna i. Alai anggo portibi on, na laho salpu jala ndang adong na boi boanon sian portibi on asing ni haporseaon i sandiri.
Ayat 11 – 12
Ima taringot habengeton dohot hasatiaon ni si Abraham rap dohot ripena si Sara na managam hagabean anak songon na dibagabagahon Jahowa tu nasida. Nunga mansai masihol nasida marnida parsaut ni bagabaga ni Jahowa i tu nasida. Ndang disi dibagabagahon pintor jumpa bagabaga i. Alai leleng do tingkina saut ma tubuan anak si Sara dung matua umur nasida. Tontu di parleleng ni tingki i, nunga naeng mandele jala nunga so adong be panghirimon di si Abraham dohot si Sara na boi tubuan anak si Sara, marnida umurnasida naung matua. Sai diparatarata Jahowa do bagabaga i marhite angka suruan ni Jahowa laho manopot nasida. Di na parataratahon i, gabe paposhon roha ni nasida na ingkon jumpang i saluhutna. Tutu do, jumpa ma songon na dibagabagahon ni Jahowa i. Di luar pamingkirion ni jolma dohot parbinotoan ni portibi on tubuan anak ma si Sara naung marumur siapuluh taon jala si Abraham saratus taon.
Mangula do Debata Jahowa pasauthon angka bagabagaNa i di luar pamingkiran ni jolma dohot parbinotoan manang hapistaran ni portibi on. Na marlapatan, ndang mangula Debata hombar tu pamingkiran ni jolma jala disuhat parbintoan ni portibi on. Di luar pingkiran ni jolma na sompit i, jala hapistaran manang parbinotoan ni portibi na otik i, saut do bagabaga i, jala dapotan las ni roha nama si Abraham dohot si Sara, lobian las ni roha ni jolma na gotilon dohot dapotan sere manang sinamot. Jala marhite habengeton dohot haserepon ni si Abraham dohot si Sara diganti Debata do goar ni Abram gabe si Abraham na marlapatan Ompu ni torop angka bangso jala si Sarai gabe si Sara na marlapatan Parompuan na tarpasupasu manang dapotan hamonangan.

Hahonaan (aplikasi)
            Boha do pardalanan ni haporseaonta si nuaeng angka sundut sisaonari? Sai hatophatop do hita mandate manang mandele molo songgop angka hasusaan manang parungkilon di ngolunta. Hatophatop menuntut tu Debata ala ni angka na denggan naung binahenna i. Marhite hatorangan ni turpuk jamita evangelium on adong do 5 poin siputikhononta, ima:
  1. So tung olo hita mambahen haporseaonta i marsigantu tu angka hata ni jolma. Sai torop do hata ni jolma na patubuhon hansit ni roha tarlumobi mangulahon songon parbue ni haporseaon i. Isarana na masa tu si Noak. Sipata molo ringgas hita marminggu, sai didok: “pantang sai na badia hian do”, ringgas jala sian burju ni rohanta mangulahon na denggan sai didok : “na adong do na binuatna i umbahen dibahen sisongon i” laos adong muse ma tubu hata: “pantang so burju do i, hape na laho mangaup do”. Tontu molo marguru tu hata ni jolma do hita mangulahon ulaon parbue ni haporseaonta, na marlapatan do i na tu jolma i do itabahen debatanta, ndada Jahowa. Alai molo Jahowa do Debatanta, tontu ingkon marsigantu tu hataNa do hita di saluhut pardalanan ni ngolunta on. Marguru tu hataNa dohot lomo ni RohaNa, jala molo jumpang tingkina dapotan hangoluan do hita sian Debata Jahowa.
  2. Berengonta ma si Abraham, na barani mangihuthon hata dohot lomo ni roha ni Debata Jahowa. Ndang adong dapot biar ni roha tu si Abraham laho mangulahon i; ndang adong ganggu ni roha. Alai jumpang ma pos ni roha. Pos ni roha on ima hataridaan haporseaon na tontu tu Debata Jahowa. Di pardalanan ngolu ni si Abraham ndang na gabe sonang sude, alai sai ro do angka na masa na so dihalomohonna. Sai ro do parungkilon na masa tu dirina. Alai nang pe songon i, idaonta do hasatiaon ni si Abraham i sahat tu ujung ni ngoluna. Boha do hita angka na porsea di partingkian sinuaeng? Gabe umbiar do hita tu na olo salpu on, jala alani i marsigantung hita tu na olo salpu on (ima portibi dohot hagiotna). Umbiar ma hita tu Debata Jahowa, ada parsidohot hita di bagabaga naung dibagabagahon ni Debata hian tu si Abraham.
  3. Marparbue do panghirimon i. Mansai leleng si Abraham dohot si Sara paimahon asa jumpang tubuan anak si Sara. Sanga do naeng gale panghirimonnasida i, songon na mandok: ndang na hea masa be i. Alai marhite habengeton dohot haburjuon ni si Abraham dohot si Sara taringot tu bagabaga i, dapot ma songon na dihirim i, ima tubuan anak. Jala marhite haporseaon ni si Abraham dohot si Sara, gabe songon torop ni bintang dohot rihit ni laut torop ni pinompar ni si Abraham dohot si Sara. Molo parsidohot do hita di pinompar ni si Abraham dohot si Sara marhite haporseaonta dohot hasatiaonta tontu parsidohot do hita di bagabaga i.
  4. Ndang mangula Debata hombar tu na piningkiran ni jolma jala hombar tu suhatsuhat na binahen ni parbinotoan ni portibi on. Sai mangula do Debata patupahon angka na denggan di ngolu ni torop jolma na satia tu ibana. Disarihon jala dilehon do angka na ringkot i di ngolu partondion dohot pardagingon ni jolma i. Marhapatean tu na denggan do saluhut angka pambahenan ni jolma di hasiangan on. 
  5. Ndang na gabe si Noak, si Abraham, dohot si Sara tujuan jala ujung ni haporseaonta. Alai 3 tokoh di padan na robi on ima sada tiruan na ingkon sitirion ni angka na porsea. Tudia do tujuan jala ujung ni haporseaonta? Ima tu Jahowa Debata, dohot di AnakNa Tuhan Jesus Kristus dohot Tondi Parbadia. Jahowa, na singkop mian TondiNa na badia di hadirion ni Jesus Kristus dohot di Tondi Parbadia. Debata Na badia, Trinitatis: tolu rupa di bagasan sada Tondi, ima JAHOWA DEBATA. Ima tujuan ni haporseaonta dohot ujung ni haporseaon i. Sai porsea ma hita di Ibana, jala molo jumpa tingkina, jaloonta ma parbue ni haporseaon ni ima olopolop dohot hasonangan di inganan na manongtong i, na so pinauli tangan manang na dipandei ni jolma. Alai Jahowa sandiri do na mamandei. Amen.