DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Kamis, 13 Juni 2019

Bahan Jamita Minggu, 16 Juni 2019: 1 Musa / Kejadian 22: 1 - 12

BAHAN JAMITA MINGGU TRINITATIS
Minggu, 16 Juni 2019
1 Musa 22: 1 – 12

MARPARBUE DO HAPORSEAON NA SINTONG I
Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
Sibonsiri
            Abraham, ima halak naung dijou jala dipillit Jahowa Debata sian ragam, torop jolma di tano on. Dijou jala disuru Jahowa do si Abraham bungkas sian bona pasogitna, Ur-kasdim tu sada tano na naeng dilehon Jahowa tu ibana, rap dohot jolmana ima si Sara nang songon i si Lot rap dohot angka naposona (ida 1 Musa 12). Sian na dipillit jala dijou Jahowa si Abraham, sai idaonta do parsaoran ni si Abraham tu Jahowa marhite hadaulatonna (peribadahannya) jala marhite parsaoran i digombarhon do tarsongon Jahowa sandiri na manghatai dohot si Abraham songon jolma manghatai dohot donganna jolma. Jala parsaoran i, ima asi ni roha ni Jahowa sandiri na gabe patubuhon haporseaon di ngolu ni si Abraham, sahat na jumpang ma tingkina Jahowa sandiri manguji haporseaon ni si Abraham.
Ragam do dalan ni Jahowa Debata laho manguji haporseaon ni angka na porsea. Na so pos do roha ni Jahowa tu na porsea di Ibana umbahen na ingkon diuji haporseaon ni na porsea i? boha do hita angka na porsea i molo tung jumpang ujian i di ngolunta, adong do tubu sungkunsungkun songon na husungkuhon i di bagasan rohanta be? Songon i do nang di turpuk jamita sadari on, na ro Jahowa laho manguji haporseaon ni si Abraham nang pe ujian i songon na mangunjuni ibana. Ujian na ro tu si Abraham on, ima sada ujian na so hea dipingkiri jala na so hea tagamon ingkon masa.
Ianggo turpuk jamita epistel di minggu sadari on, ima gabe sada alus di na masa tu angka naposo ni Jahowa na mangadopi ragam hamaolon jala hinahansit hinorhon ni pambahenan ni jolma na so unduk di aturan ni Jahowa hirahira angka na masa di taon 850 andorang so Kristus. Lam deak do angka dosa dibahen jolma dohot raja na disi hatiha i, jala ndang adong be rohanasida laho mangalului Jahowa sian nasa ngolunasida. Digoari do bangso i Bangso na pinillit, bangso hasian jala bangso hasian ni Jahowa (Israel Utara adalah bagian dari Kerajaan Israel yang terpecah menjadi dua, yakni Israel Utara dan Israel Selatan) hape ndang suman pangalahonasida songon na hinalomohon ni Jahowa.
Marpungu ma angka malim (orang-orang teolog) rap dohot angka na marningot dohot na mangantusi pardalanan ni ngolu bangso i (sejarahwan Israel) na mian di Israel Utara  hatiha i marningot sada haholongan ni Jahowa, na pinillit ni Jahowa na satia jala jumpang haporseaon na pita di ibana di adopan ni Jahowa. Sahalak na pinillit ni Jahowa sandiri na gabe sitiruon angka naposo dohot angka panurirang ni Jahowa na mangadopi ragam na hansit dohot sitaonon sian angka na so olo unduk di aturan ni Jahowa. Angka malim on dohot sejarahwan i digoari ma nasida ELOHIST (E). Diingot nasida ma taringot si Abraham, ama ni saluhut na porsea i, na mangodopi ujian sian Jahowa sandiri, jala panghilalan ni si Abraham mangadopi ujian i tung mansai dokdok do alai marhite hasatiaonna mangoloi parsuruon ni Jahowa nang pe alo tu roha dohot ngoluna, marparbue do i dibahen Jahowa. Aha do harua ujian na binahen ni Jahowa i sandiri tu si Abraham? Jala dia do na naeng siputikhononta marhite ujian na niadopan ni si Abraham i? tangkas ma itapaihutihut hatorangan ni turpuk jamita on asa jumpang alus ni sungkunsungkun i.

Hatorangan ni Turpuk
            Nunga mansai leleng dipaima si Abraham anak bagabaga i hombar tu naung dibagabagahon Jahowa hian tu ibana. Anak buhabaju na ditubuhon si Sara na hol i hian, alai dapotan asi ni roha si sara dohot si Abraham marhite naung tubu si Isak. Sataon andorang so tubu dope si Isak, di na ro Jahowa marhite suruanNa na laho pagomoshon bagabaga i, nang pe naung tubu si Ismael anak ni si Abraham sian si Hagar naposona i, nda tung ditagam si Abraham be na gabe tubu anak si Abraham, jala mengkel do ibana di dipagomos Jahowa bagabagaNa i (boi idaonta di 1 Musa 17: 15 – 27). Laos ala na mengkel i si Abraham umbahen di bahen goar ni anak na ditubuhon si Sara ima si Isak. Songon na paimaimahon mutiha na umarga nama si Abraham dohot jolmana i tu si Isak on. Goarna pe songon mutiha na umarga, tontu na mansai arga hian ma si Isak on tu si Abraham dohot si Sara, anak sasadasa, buhabajuna, anak bagabaga i. Di turpuk jamita sadari on, songgot do roha ni si Abraham, jala ganup natoras pe songgot do molo jumpang songon na masa tu si Abraham on.
            Ay. 1 – 4
Dung sidung angka jamita ondeng (ima taringot si Abraham dohot si Abimelek na marpadan di Berseba), diujuni Debata ma si Abraham. Hata na mandok “diujuni Debata ma si Abraham”, tontu maralo do i tu na disurathon si Jakobus di Jakobus 1: 13: “unang ma didok manang ise, jumpa tarunjun ibana: na tarunjun do ahu sian Debata! Ai ndang masa di Debata pangunjunan tu hajahaton; ndang diujuni Ibana manang ise”. Hata “diujuni” (di hata Heber didok: nissa dengan kata kerja: nāsa), marlapatan do i tu “menguji, membuktikan dalam arti terjamin, melakukan pengujian terhadap sesuatu hal yang murni dan bernilai tinggi”. Alai sian hata Heber on, boi do dilapati hata  Nissa tu mangunjuni (mencobai), ima sada ulaon na manghorhon tu pangalaho na so unduk, parange na mangalo tu na denggan, jala mambahen sega molo talu di pangunjunan i. boi do idaonta, sibolis marhite ulok na di porlak Eden, diunjuni do jolma i na manghorhon tu paraloan laho mangoloi hata ni Jahowa manang mangoloi hisaphisa ni daging dohot elaela ni sibolis. Alai ndang na gabe songon na binahen ni sibolis binahen ni Jahowa tu si Abraham, alai na manguji do Ibana tu si Abraham, nang pe songon pangunjunan na masa, ala mansai maralo do na piningkiran ni si Abraham di rohana tu na hinirimna taringot bagabaga ni Jahowa tu Ibana, ima taringot tu ianakhonna. Ditanda Jahowa do na pinillitna, jala diboto do kualitas parange ngolu na pinillitna i, balga manang toru do kualitas-na. na binahen ni Jahowa tu si Abraham, ima laho patuduhon jala papatarhon kualitas hasatiaon dohot haporseaon ni si Abraham di sude na disuruhon Jahowa tu ibana; manang boi do didok, patuduhon na mansa arga ni hasatiaon manang haporseaon ni si Abraham, songon sada sere manang mutiha na pita, na andul umarga sian angka sere manang mutiha na so hona pitaan.
Dung i, joujou ma Jahowa tu si Abraham mandok: “Abraham!”, jala alusi si Abraham ma panjouon i mandok: “dison do ahu”. Hata mandok “dison do ahu”, ima haradeon ni si Abraham laho manangihon, jala mangulahon angka hata na naeng sihataan ni Jahowa tu ibana. Laos hata na ditangihononna ima parsuruon ni Jahowa tu dirina, jala on ma na gabe ujian na pinatupa ni Jahowa tu ibana. On ma ujian na masa tu si Abraham: “buat ma anakmu na sasada i, haholongan ni roham, si Isak i, togihon ibana tu tano Moria, jala pelehon ibana disi bahen pelean situtungon tu sada dolok, sipaboaonku tu ho”. Tutu do na ndang na holan si Isak na gabe anak ni si Abraham, dohot do si Ismael na tinubuhon ni si Hagar. Alai ndang na gabe parsidohot si Ismael dibagabaga ni Jahowa songon naung dibagabagahon i tu si Abraham (ida 1 Musa 17: 20 – 21). Alai si Isak do na tinubuhon ni si Sara i. Molo di parngoluan halak semit (orang – orang Kanaan atau Israel kuno dan kerajaan yang ada di sekitar Timur Tengah pada abad-abad sebelum Kristus), ndang na gabe dos jambar ni na tinubuhon ni raja/ na sangap sian ripena dohot sian naposona (hambanya/ budaknya/ pembantu). Na tinubuhon ripena i do na dapotan teanteanan sian amana i, alai molo na tinubuhon ni naposo (hamba/ budak/ pembantu), adong do deba taruli alai ndang na gabe dos sian na tinubuhon ripe ni raja/ na sangap i.
Disuru ma tu tano Moria, ima sada inganan halak Pilistin. Tano Moria on ima 80 km sian Pilistin tungkan dangsina (selatan) ima tano Berseba (1 Musa 21: 32) jala ingkon sidalanan tolu ari lelengna. Jala di inganan i, ima dolok inganan na gabe pameleon situtungon si Isak tu Jahowa, hombar tu na tinonahon Jahowa tu si Abraham. Dolok inganan pameleonon i ma na gabe hajongjongan Bagas Joro Na Badia (Bait Suci) na dipajongjong Raja Salomo (ida. 2 Kronika 3: 1). Jala borhat ma si Abraham rap dohot angka naposona dohot si Isak manogotna i tu Moria, hombar tu parsuruon ni Jahowa tu ibana laos diboan ma halodena.
Ayat 5 – 8
Dung sahat nasida di tano Moria, didok si Abraham ma tu angka dua naposona na rap dohot ibana asa disi ma nasida nadua mangulon rap dohot halodena i. dipangke do halode i laho pardalanannasida (alat transportasi). Rap ma si Abraham dohot si Isak laho nangkok tu dolok hombar tu dolok na sipatuduhonon ni Jahowa tu ibana. Si Isak ma mamboan soban tu pelean situtungon i, jala si Abraham maniop api dohot raut. Somal do do di halak semit, dolok inganan parsombaon tu debata songon na binahen ni si Abraham. Di tonga pardalanannasida, disungkun si Isak ma taringot didia do birubiru na naeng sipelehononnasida i? ndang diboto si Isak na dirina do singkat birubiru na laho sipelehonon i, ido umbahen na disungkun si Isak tu amana songon i. mansai buni dope di roha ni si Abraham paboahon na si Isak do birubiru. Boi do hita manghilala songon na dihilala si Abraham on, anak haholongonna, anak naung leleng dipaima, anak mutiha na mansai arga, hape ingkon sipelehonon muse tu Jahowa. Ndang na gabe mangalo si Abraham di parsuruon ni Jahowa nang pe di rohana mansai lungun.
Ayat 9 – 12
Sahat ma nasida tu dolok i, dipauli si Abraham ma sada langgatan, disusun ma soban na diboan si Isak i. laos ditali dohot si Isak anakna i, jala diampehon ma tu atas soban i. mansai borat situtu do nian roha ni si Abraham di parsuruon ni Jahowa i tu ibana. Boha roha ni natoras tu ianakhonna sandiri laho bunuon jala bahenon gabe pelean tu Debatana. Boi do ra idaonta roha ni si Jefta, sahalak panguhum Israel laho mamelehon boruna, boru haholongan ni rohana alai ingkon pelehononna hombar tu bagabagana tu Jahowa uju marporang ibana maralohon halak Amon (ida Panguhum 11: 30 – 40). Lungun jala marsak situtu roha si Abraham, nang pe ndang disurathon di turpuk on na marsak jala lungun panghilalaan ni si Abraham.
Pelean situtungon di halak Semit tarlumobi di halak Israel, ima sada pelean hataridaan pardamean, jala parsaoran na mansai jonok. Pelean situtungon on, suda do diallang api jala na so tupa api i mintop sahat tu na suda pelean i. dibahen do partordingna marhite na mambahen tangan tu atas ni ulu na naeng sipelehon andorang so diseat pelean i, ima na marlapatan laho mamasumasu pelean i asa gabe pelean na hushus i di Jahowa. Jala di halak Semit, angka malim do na maneat pelean i. uju si Abraham, ndang adong dope malim songon na adong di ugamo Israel i (Harun adalah imam besar (malim) yang pertama dipilih Allah di bangsa Israel, ketika mereka masih di tanah perbudakan Mesir). Ndang pola gabe persoalan uju i laho mamelehon jolma gabe pelean tu debatana, ala masa do pangantusion sisongon i ima haradeon dirina mangoloi debatana marhite mamelehon na di ibana nang songon i anakna manang naposona. Molo dipatupa sisongon i, tontu lam holong ma debatanasida i, jala dipamonang ma bangso i sian parporangan (songon na masa di bangso Moab, na mardebatahon Khemosy, dipelehon bangso moab i do anak buhabajuna laho gabe pelean tu debatanasida i laos sian i, monang ma bangso i sian parporangan na masa tu nasida). Alai na binahen ni si Abraham di turpuk jamita on, ndada na laho mangulahon songon hasomalan ni halak Moab i, alai holan ala laho mangoloi parsuruon ni Jahowa Debatana do ibana. Mansai maol situtu do dapot haundukhon songon haundukhon ni si Abraham tu Jahowa Debata. Jala laos ala ni i do umbahen digoari Jahowa si Abram gabe Abraham, na marlapatan “Ama ni saluhut na porsea”.
Dipatoltol si Abraham ma tangganna mambuat raut i laho maneat anakna i, ro ma soara suruan ni Jahowa manjou si Abraham, songon panjouon ni Jahowa tu ibana di na laho marsuru si Abraham mamelehon si Isak, anakna i. songon parsuruon di ay. 1 i do parsuruon ni naposo ni Jahowa marhite naposoNa di ay. 12 on. Dia do parsuruonNa? Ima pasahathon pelean. Alai ndada na gabe si Isak be na laho sipeleon songon parsuru ni Jahowa di ay. 2 turpuk jamita on. Jala dimolo itauduti di ay. 13 boi do idaonta dibahen Jahowa do birubiru tunggal sada di pudi ni si Abraham, rais tandukna di dangka dupang ni hau metmet gabe singkat ni si Isak, anak ni si Abraham. Laos dibahen si Abraham do goar ni inganan pamelean i ima “Jahowa Jireh” na marlapatan “Jahowa do na manatap”. Jahowa do na manatap pergumulon haporseaon ni si Abraham laho mamelehon ianakhonna i; Jahowa do na manatap haundukhon dohot pangoloion ni si Abraham laho mangulahon manang dia na ditonahon Jahowa na ingkon ulahonon ni si Abraham; Jahowa do na manatap sude angka na adong di roha ni si Abraham nang songon i pe di roha ni si Isak na naeng sipelehonon i. mangkorhon pasupasu do hape na masa tu si Abraham, nang pe di mulana i mansai bergumul situtu do ibana laho mamelehon anakna sasadasa na tinubuhon si Sara, jolmana i. molo lam itauduti turpuk jamita on di ayat 15 – 19, idaonta ma angka pasupasu na naeng silehonon ni Jahowa tu si Abraham hinorhon ni pangoloion nang haundukhonon ni si Abraham i mangulahon na tinonahon ni Jahowa i tu ibana.

Hahonaan (Aplikasi)
            Di pardalanan ni haporseaonta di parngoluonta, tontu sai ro do angka panosak manang sitaonon na patubuhon partontangan ni haporseaon tu pardagingon, songon partontangon roha tu pingkiran. Tubu sungkunsungkun tu roha, na ditadinghon Jahowa do hita di sitaonon i? manang na so manatap be Jahowa di angka na masa di na joujou tu Ibana jala na marhaposan tu Ibana? Boasa ma tung diunjuni Jahowa ngolu on? Dohot lan angka sungkunsungkun na asing di roha nang di pingkiran. Adong ma na laho mangapuli manang margogoihon donganna na marsitaonon alai sala manang ndang sintong hata apulapul na pinasahatna i, isarana “pos ma roham ale dongan, ndang hea Debata mangunjuni lobi sian na tolap gogonta”. Boto ma angka dongan, na so hea do Jahowa mangunjuni na marhaporseaon manang na satia di Ibana, alai Jahowa manguji do (bdk. Jakobus 1: 13). Nang pe sipata ujian i borat situtu dituhuk manang na masa di ngolunta songon na diunjuni nama hinilala. Antong boasa ma diuji Jahowa ngolunta songon na masa tu si Abraham? Na so yakin do Jahowa di haundukhonon manang di hasatiaonta na mar-Debata-hon Ibana?
            Itapatudos ma jolo haporseaonta tu sere, alai ndang na gabe dos haporseaon ni tu sere. Ndang na gabe dos arga ni sere na baru dihali (ditambang) tu sere naung pinitaan. Laho papitahon sere sahat tu na pita godang do proses sidalanonna. Adong ma i dibangkar tu api, dung i dipungkul manang diantuk holan laho mambahen bentukna. Dibahen do tu api na mansai gara, jala dipungkul manang diantuk mansai gogo. Di mohop ni api i, disornophon dope tu aek. Sude na i, marhapatean do laho mandapot sere na pinta i. lam pita, lam arga ma anggo argana.  Alai anggo haporseaonta i, ingkon lobi sian sere na pita i. lapatanna, arga ni haporseaonta i pe ingkon andul umarga sian sere naung pinitaan i.
            Martua ma hita molo pe songgop angka parsorion dohot sitaonon i, alai ndada ala ni hajahaton na diulahon (isarana: mamunu, korupsi dohot ulaon na jahat na asingna). Aha do umbahen hudok gabe martua hita molo pe ro sitaonon manang parsorion i di ngolunta? Umbahen na dihaholongi Jahowa dope hita marhite na laho papitahon haporseaonta i, jala lam satia hape jala benget hita unduk mangulahon sude hata ni Jahowa lam ro do jala lam saut do pasupasu na naeng lehonon ni Jahowa tu ngolunta. Songon si Abraham, marhite habengetonna, dapotan pasupasu ibana sian Jahowa. Sada haporseaon na ingkon ingotonta, ima na so jadi pasombuon ni Jahowa hita punjung mamereng hita manaon saluhutna, alai sai manatap do Jahowa di saluhutna angka ragam na masa di ngolunta be. Jahowa jireh: Jahowa Manatap. Amen.

1 komentar:

  1. Your Affiliate Money Printing Machine is waiting -

    Plus, getting it running is as easy as 1--2--3!

    Here is how it all works...

    STEP 1. Input into the system which affiliate products the system will advertise
    STEP 2. Add push button traffic (it ONLY takes 2 minutes)
    STEP 3. See how the affiliate system explode your list and sell your affiliate products all on it's own!

    Are you ready???

    Click here to make money with the system

    BalasHapus