DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Jumat, 16 April 2021

Bahan Jamita Minggu Miserikordias Domini, 18 April 2021: Mazmur/ Psalmen 106: 1 - 5

BAHAN JAMITA

MISERIKORDIAS DOMINI

Minggu, 18 April 2021

Ev.: Psalmen 106: 1 – 5; Ep.: Ulaon Ni Apostel 3: 12 – 19; S. Patik:  1 Johannes 3: 23

PUJI MA JAHOWA, JALA DOK MA MAULIATE TU JAHOWA

Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.

Patujolo

            Horas.... tama do hita mamuji jala mandok mauliate tu Jahowa di siala saluhuit ai ro di saleleng ni lelengna do asi ni rohaNa. Ibana do na pabinsarhon mataniari di manogot ni ari, jala na mangalehon angka pasupasu angka parsaulian dohot parhorasan tu hita saluhutna marsundutsundut. Molo pe bonom mataniari di hasundutan alai tongtong diramoti jala disarihon Debata do saluhut angka na tinompaNa marsundutsundut. Tutu do Ibana ma Jahowa, Debatanta! Debata ni sude angka debata na adong di portibi on, Raja di saluhut angka raja, jala HasangaponNa mangatasi saluhut hasangapon ni angka na sangap di tano on. di Ibana ma saluhut hata pujian, mauliate jala sude nasa ulu ni tot marsomba ma tu Ibana nang di sude inganan, di sude tingki jala di saluhut anakg na masa Ibana do Debata na hot jala manongtong ro di saleleng ni lelengna. Laos marhite turpuk jamitata sadari on, disosoi do hita asa parsidohot hita mangendehon ende pujipujian, pasahathon pamujion tu Jahowa Debatanta hinorhon ni habasaonNa na manggohi sandok tano on. Antong asa lam antus hita mangantusi dia do dalanna parpsalmen on manurathon ende pamujion tu Jahowa, masuk ma hita tu hatorangan ni turpuk jamita.

 

Hatorangan ni Turpuk

            Ndang pola disurathon ise do panurat turpuk jamita di Psalmen 106 on songon ende Psalmen na asing. Molo dijaha Psalmen 106: 1 – 48 boi do idaonta songon dia pamujion ni bangsa Israel di na masa parungkilon dohot panaritaan tu bangso Israel. Dipajojor bangso Israel do hasatiaon ni Jahowa nang pe ragam angka ulaon ni bangso Israel na mangalaosi hata ni Jahowa. Bangso Israel na sai marungutungut jala ndang jumpang roha na benget jala na satia maradophon Jahowa, Debata. Nang pe nunga pola ragam angka pambahenan ni Jahowa mangaramoti, manarihon dohot mangondihon bangso i, alai tong dope bangso i hatophatop mangulahon hajahaton jala marsomba tu angka debata ganaganaan dohot angka ajiajian na asing. Parsidohot marsomba tu debata sileban na disomba angka bangso na so marDebatahon Jahowa. Holan na digohi hisaphisap ni daging dohot marguru tu lomo ni rohana sandiri bangso i. Marhite ende pamujion on, ingot do halak Israel di angka pangalaosionnasida dohot angka hajahatonnasida sian na mian dope nasida di halongonan dung haluar sian tano Misir sahat tu Kanaan. alai na so jadi tarmbat asi ni roha ni Jahowa dohot habasaon ni Jahowa tu bangsao i ala ni i. Turpuk jamita on boi ma dohonon ima ende pangaramingon diri (meditasi, refleksi) taringot hadirionna maradophon pambahenan ni Jahowa di ngoluna. Pangarimangon i patubuhon pamujion tu Jahowa jala panopotion hadirionna jala tubu ma roha mangido habason ni Jahowa marhite asi ni rohaNa laho patupahon hasesaan ni dosa dohot pemulihan parngoluan ni bangso i.

            Turpuk jamita on dibuka sian hata Halleluya! Hata Haleluya marharoroan sian hata Heber: ima Halelu na marlapatan “pujima/ pujilah” dohot hata Yah ima marhahonaan tu hata Yahweh na marlapatan Jahowa. Sian pangantusion on boi ma niantusian hata Haleluya marlapatan: Puji ma Jahowa/ Pujilah Yahweh. Hata haleluya on ndang mandok mamuji debata Ba’al, debata Marduk, debata Ra, dohot angka debata na disomba angka bangso na so marDebatahon Jahowa. Sipujion ima Jahowa, Debata ni Israel. Boasa ma ingkon Jahowa sipujion? Ganup bangso na manghilala adong hagogoon na umgogo sian na dirina jala boi manggohi na ringkot di bangso i, na piningkiranna dohot pinarhagiotna, pintor i do dipardebatahon jala dibahen ma rupana marhite angka ganaganaan jala nasida do mambahen goar ni debata nasida i. Isarana: halak bangso na ringkot sondang manang mataniari, dibahen ma mataniari i gabe debatanasida, molo halak Misir digoarima debata “Ra” molo halak Jepang mandok Dewi Amaterasu, halak Junani mandok debata Appolo; bangso na ringkot di aek dibahen ma sunge, laut manang na marpardomuan tu aek gabe debatanasida, Bangso Junani digoari debata Poseidon, halak India digoari Gangga; ringkot di gabe na niula (kesuburan) dibahen ma debatanasida asa boi manjadi angka na disuan: halak Palistin digoarima debata Dagon, bangso Junani digoari debata Demeter, halak Misir mandok debata Hathor, dohot na asing.

            Alai anggo Jahowa, Debata ni Israel ima Debata na mangatasi saluhut angka debata na disomba sude angka bangso. Ndada bangso Israel na mamillit Jahowa gabe Debatanasida, alai Jahowa sandiri do mamillit bangso Israel gabe bangsoNa jala Ibana gabe debata ni Israel. Goar ni Jahowa pe ndada sian halak manang bangso Israel, jala ndada sian si Musa. Jahowa sandiri do na patandahon jala paboahon GoarNa na badia i (2 Musa 3 dohot 2 Musa 6). Jala marhite GoarNa i dipatuduhon do taringot hadirion, huaso dohot hatongtongonNa jala Ibana ma na dijouhon Debata Sebaoth, Debata ni sandok tano on dohot sude angka na tinompa. Turpuk Jamita on dipungka hata Halleluya! Puji ma Jahowa. Ndang mandok puji dirim, ndang mandok puji ma marduk, ndang mandok puji halak na mangurupi ho, ndang mandok puji ma ulaonmu. Alai puji ma Jahowa! Di bagasan hata mandok Puji ma, ndada holan hata puji na ditangihon jala dipangiarhon, alai diuduti di pambahenan di haundukhon, parsombaon dohot pangoloion tu Jahowa. Disi adong panghatindanghon di huaso, asi dohot pambahenan ni Jahowa di ngoluna, disi ma masa pangoloion di hata ni Jahowa jala pambahenan na sintong tu saluhut halak.

            Mamuji marlapatan manghatindanghon angka pamabahenan manang ulaon na mansai balga jala marhalongangan. Ulaon manang pambahenan i tontu manghorhon hasonangan, pos ni roha, dohot hiras ni roha di na manghilala angka ulaon manang pambahenan i. Molo di turpuk on ima ulaon manang angka na binahen ni Jahowa. Ganup dipapatar Jahowa, Debata ni Israel ima goarNa, disi ma adong haluaon, jala patar ma huasoNa. Jahowa, ima Ibana naung adong, jala Ibana na mambahen nasa na adong sian na so adong, jala na sai manontong adong. Jahowa, Na so tinompa manang aha na adong di portibi on, ndang ditompa ala ni hinaringkot ni ngolu (songon konsep pardebataon di partikian na robi ima partingkian ni Timur Dekat Kuno (Ancient Near East); ndada ditompa marhite angka pande manang ditompa ala ni pardalanan ni ngoluna (pengalaman hidup). Di Goar ni JAHOWA (YHWH) i tarida habadiaonna sian angka debata na asing na adong di portibi on. Habadiaon na nidokna dison ima hatandian manang parasinganna na mansai tangkas sian angka debata na asing manang sian angka na dipardebatahon jolma. hatandionNa i ima taringot dohot asi ni rohaNa na ro saleleng ni lelengNa. Asi ni roha (khesed) molo di hata Indonesia didok: kebaikan, kasih setia, belaskasihan. Asi ni roha (hata heber: khesed) ni Jahowa ndada ala pangidoan ni jolma, manang angka pambahenan ni jolma songon na binahen ni angka bangso na so mardebatahon Jahowa na mangalehon pamelean (sesajen) laho mangido jala asa jumpang asi ni roha i. Alai asi ni roha tubu jala marharoroan do i sian Jahowa, Debata sandiri (hak preogatif/ hak personal) ni Jahowa sandiri. Jahowa do na patupahon jala mangalehon asi ni roha tu sude jolma dohot tu sude na tinompa, ndada holan bangso Israel. Marhite asi ni roha i do adong panobusion, adong haluaon, adong hapintoran.

            Mandok mauliate ma hamu! Hata mandok mauliate ima manghatindanghon pangurupion dohot angka na binahaen ni Jahowa tu ngolunta angka na denggan basa dohot asi ni rohaNa. Disi ma adong panghatindanghon ndang ala ni gogonta, ndanda ala ni hadironta alai holan ala ni holong dohot asi ni roha ni Jahowa sambing do hita umbahen dapotta angka pasupasu, angka silasniroha, hagabeon dohot saluhut angka na denggan tarlumbi na patupahon haluaon hasesaan ni dosa tu hita. Tarida ma disi hagaleonta i. Nang pe ragam angka ulaon na mansai maralo tu lomo ni roha ni Jahowa diulahon jolma alai ndang marparsohotan asi dohot denggan ni basa ni Jahowa tu ngolunta.          

Mandok maulite jala mamuji Jahowa alani hagogoonNa na so hasuhaton. Aut sugari disuru hita manjujuri angka pambahenan ni Jahowa sian na tubu hita tu portibi on sahat tu tingki on ndang tarpajojor jala tarhabilangan alani godangna jala ndang tardodo ala ni bagasna. Tung ise ma na tuk manghatahon jala mambaritahon sude angka gogo jala huaso ni Jahowa? Ima halak na daulat, halak na mamboto mandok mauliate, halak na tutu manghilala pangaramotion dohot panarihonon ni Jahowa di ngoluna. Jolma na sisongon i do na tuk marhatopothon jala manghatindanghon angka pambahenan ni Jahowa di ngoluna, alai aut sugari pe dihatahon jala dihatindanghon tung na so tarpajojor do saluhut angka hagogoon dohot pambahenan nang songon i angka na denggan na sahat tu dirina ala ni toropna jala ndang tardodo ala bagasna. Di IBANA ma sude hasangapon dohot hamuliaon ni Jahowa saleleng ni lelengna.

Tutu mansai godang jala ragam do angka na masa jala na ingkon siadopan di ngolu ni bangso Israel. Jala na masa i boi do mambahen halak Israel ndang satia be mangulahon jala manghangoluhon patik/ hata manang uhum ni Jahowa. Di ayat 3 on didok: “martua ma jolma na mangaradoti patik manang uhum ni Jahowa” jala na tongtong mangulahon hatigoran. Hata “martua” (hata gorik: makarios) marlapatan: marhasonangan, dang adong hatahuton, dao sian na holsoan jala dao sian ngolu sibusisaon. Mula ulaon pe ibana sonang jala marhabengeton, gok hiras ni roha (semangat hidup) jala dang muramura mandele. Adong panghirimon na tontu, adong pangantusion na tontu di laho manirang angka ulaon na denggan, na hombar tu lomo ni roha ni Jahowa sian angka ulaon ma jat, na so hombar tu lomo ni roha ni Jahowa.  Halak na mangaradoti uhum jala na patupahon hatigoran ima halak na tutu manghasiholi jala manghalomohon hata ni Jahowa manggohi ngoluna jala patupahon na denggan tu angka na nirupa, mangurupi na gale jala manghatindanghon hasintongan.

Sai ingot ma au ale Jahowa hombar tu halolomo ni rohaM (ay. 4). Sarupa ma i tu hata na mandok: “sai asi rohaM ale TUHAN”. Hata ni tangiang on ima tangiang mangido haluaon jala mangido pemulihan sian Jahowa. Ndang adong be na boi sipangasahon, ndang adong be na boi paluahon alai gogo dohot asi ni roha ni Jahowa margogo ma hita bangso i di pardalanan ni sitaonon na masa di bangso i sahat tu jumpang songon na nihirim bangso i, ima mulak tu bona pasogitnasida ima Jerusalem. Huta na gok dame. Di bagasan hasatiaon jala tongtong mian di panghirimon na mangolu sahat ma nasida tu sihirimon i. Marsuraksurak jala tubu ma disi las ni roha (ay. 5). Hagogoon ni Jahowa do na patupahon haluaon dohot hangoluan jala marhite asi ni rohaNa do jumpang hita angka parolopolopon. Haleluya.

 

Refleksi Teologi

            Boi dope hita patubeghon soara olopolopta di ragam angka na masa sahat tu tingki on? tarlumobi na so sidung dope pangontak ni sahit covid 19 on, jala na so pala singkop dope pemulihan ekonomi dohot na ringkot di ngolu on. boi dope hita mansoarahon parolopolopon nang pe torop jolma na sai mambahen angka na jat dohot na roa dompak hita? Boi dope hita patubegehon jala pangiarhon soara parolopolopon di ragam hasusaan dohot ragam sitaonon tarlumobi di mangodopi parungkiolon hinorhon ni hamatean na nihaholongan? Tutu mansai maol do, tarlumobi mandok mauliate di siala saluhut na masa di ngolunta.

            Marhite turpuk jamita on disuru do hita laho mamuji jala mandok mauliate tu adopan ni Jahowa. Mamuji jala mandok mauliate tu adopan ni Jahowa ima ala naung manghilala do hita di asi dohot holong ni roha nang mandapot angka na denggan na dilehon Jahowa di ngolunta. Aut sugari marbilangbilang hita di pasupasu, di las ni roha, di panarihonon ni Debata di ngolunta jala diadophon di angka sitaonon na masa, dia do na umgodang hita manghilala? Tudia do fokus ni ngolunta? Di sitaonon manang di parungkilon i do manang di angka pambahenan ni Jahowa di ngolunta? Molo ingot do htia di pambahenan ni Jahowa di ngolunta disi ma tubu panghirimon di angka na denggan, pasupasu dohot angka silasniroha di Debata sahat tu dapot sihirimonta ima maringanan di Jerusalem na imbaru. Jerusalem, Huta na gok dame, Huta na gok olopolop dohot las ni roha. Antong itapuji ma Jahowa marhite hata, ende, dohot parangenta marhitehite na manghangoluhon hata ni Jahowa di ngolunta. Amen.


 


Tidak ada komentar:

Posting Komentar