DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Sabtu, 28 April 2018

Bahan Jamita Minggu Kantate, 29 April 2018; 1 Kronika / 1 Tawarikh 16: 7 - 13



BAHAN JAMITA
MINGGU KANTATE
Minggu, 29 April 2018
Ev.: 1 Kronika 16: 7 – 13; Ep.: Mateus 11: 25 – 30; S. Patik: Psalmen 97: 10 – 12

ENDEHON HAMU MA HAMULIAON NI JAHOWA ALE ANGKA NA NIASIAN NI JAHOWA!
Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
Patujolo
            Molo adong 100 sidalian ni jolma boasa ma jolma i marungkil manang marsitaonon, pasti do adong 1.000 sidalian boasa jolma i marlas ni roha jala marolopolop molo na tutu do Ibana marhaposan tu Jahowa, Debatanta marhite Jesus Kristus. Sian pandohan i boi do botoonta 1/10 olopolop manang las ni roha do ianggo sitaonon manang parungkilon. Molo songon i, nang pe ro sitaonon manang parungkilon na mansai dokdok hian pe di ngolunta na so jadi jumpa pandelean manang na gabe mandate ala manghirim do hita di las ni roha dohot olopolop na sian Jahowa Debata. Alai ingkon tangkas ma jumolo hita mangantusi, aha do boi mambahen jolma i marlas ni roha jala aha do suhatsuhat ni las ni roha? Boi do jolma i marlas ni roha ala ni: (1). Godang donganna na mora, sangap jala na malo na boi panungkunan jala boi panghusandean uju adong sitaonon; (2) mammon: ima arta, sangap, hagabeon na niula, pangomoan, hapistaran, molo jumpang jolma na na mambahen mammon suhatsuhat las ni rohana, ima halak na sai mangoloi hisaphisap ni dagingna jala marguru tu gogo ni portibi on dohot madabu tu ulaon hasipelebeguon asa dapot mammon on. Jala halak songon on ima gombaran na olo ma ibana mamparhatobanhon jolma na humurang sian ibana, jala molo adong jolma na mangalo ibana pintor sogo do rohana jala dianggap do gabe musu na umbalga di dirina. (3) marhamonangan, ima halak na marhamonangan maralohon musuna, jala molo diida musuna susah pintor mansai marolopolop ma ibana disi; marhamonangan di ujian, marhamonangan sian angka penjajah; marhamonangan mampartahanton hadirionna dohot bangsona. (4) marhasonangan rap dohot Tuhan i: ndang ala ni hamoraon manang hapogoson na suhatsuhatna, alai molo boi dope sonang ibana rap martangiang dohot keluargana, adong roha na marpanarihon di angka na humurang, roha na boi manganjuanju angka na hurang lobi, sai dapotan pasupasu do ganup halak na ro tu na jolma na marhasonangan rap dohot Tuhan i; denggan jala jamot diulahon ulaonna dohot angka paraloan ni haporseaon i, dohot lan na asing. Las ni roha i do na boi manubuhon sada semangat dohot na boi mangendehon hamuliaon ni Jahowa, Debata na hinaporseahonna i. antong boha do pardomuan saluhutna i di turpuk jamita on? Tangkas ma itapaihutihut hatorangn ni turpuk on.

Hatorangan ni Turpuk

            Buku 1 dohot 2 Kronika ima sada buku sian Padan na robi (PL) na marisihon taringot jujur ngolu (sejarah kronologis) ni harajaon ni Israel andorang Daud gabe raja gumomgom harajaon Israel sahat tu na mulak bangso Israel malua sian partingkan habuangan.  Adong do 3 bagian na boi putikhononta taringot  Buku Kronika (1 Kronika dohot 2 Kronika) on, ima
  1. Pangaramotion Jahowa di bangso na pinillitNa dohot hapataron hamuliaon ni Jahowa di bangso i. Ragam do na masa di parngoluan ni harajaon ni Israel, jala ragam do angka pangalaho ni Israel songon bangso na pinillit ni Jahowa na hombar manang na maralo tu hata manang patik ni Jahowa. Songon bangso hasian ni Jahowa, ragam do angka pangaramotion ni bangso i nang marhite angka marhamonangan sian bangso Pilistin. Dipasupasu do angka na niula ni bangso i asa boi bohal parngoluanna. Jala di sada tingki dipaloas Jahowa do bangso Israel i talu maralohon bangso Babel, alai ndang na gabe Jahowa talu maralohon debata Babel. Jahowa do na paloashon Israel mangadopi ragam hasusaan dohot sitaonon ala ni dosa ni bangso i marhite bangso Babel, jala Jahowa sandiri do na paluahon bangso Israel i sian saluhut na masa i. marhite i asa marnida do angka bangso sipelebegu (bangso na so mardebatahon Jahowa) angka pambahenan dohot pangaramotion ni Jahowa tu bangso na niasianNa. Jala sian i ro ma nasida jala parsidohot mar-Debatahon Jahowa.
  2. Ingot ma angka sundut naposo taringot partording ngolu ni angka ompunasida na marsundutsundut. Diantusi angka naposo ma dia do angka ulaon na dihalomohon ni Jahowa dohot na so dihalomohon Jahowa naung diula angka ompunasida uju i. gabe parsiajaran ma i tu angka sundut naposo asa marbinoto jala mangatusi nasida taringot pasupasu dohot panarihonon ni Jahowa tu jolma na marhaposan tu Jahowa jala na manghalomohon patik manang hata ni Jahowa; jala unang be masa rimas ni Jahowa songon na masa di angka ompunasida na sai mangalaosi patik manang hata ni Jahowa  
  3. Sai tongtong ma angka halak manang bangso na ni asian ni Jahowa marolopolop jala mangendehon angka pambahenan ni Jahowa di ngoluna. Tubu ma panghirimon di angka na so adong be panghirimonna, tubu ma las ni roha tu angka na marsak roha.
Turpuk jamita on ima sada las ni roha ni si raja Daud dung marhamonangan ibana maralohon musu ni bangsona ima bangso Pilistin. Adong do 2 bagian na mansai ringkot idaonta taringot porang na masa uju di padan na robi:
  1. Identitas bangsa, ganup bangso adong do identitasna, jala identitas on boi do marhitehite lambang/ icon, boi do marhitehite ibukota manang sada bangunan na gabe identias ni bangso i. ido alana molo marporang bangso ingkon dohot do identitas ni bangso i diboan. Molo na monang do bangso i, marlapatan bangso na gogo do bangso na monang i jala gabe bangso sihabiaran di humaliangna. Alai molo bangso na talu i gabe mago ma identitasna gabe sada bangso jala gabe hatoban di bangso na monang i.
  2. Perang ilahi (divine war), na marlapatan ndang holan raja manang pasukan na marporang molo masa parporangan. Alai dohot do debata ni bangso i marporang. Ido gabe tubu pangantusion molo talu do bangso i maralapatan do i na dohot do debatana talu, jala bangso na monang marlapatan do debatana pe monang.
Jala parporangan na diadopi raja Daud ima maralohon bangso Pilistin laho paulakhon identitas ni bangso i do asa unang mago hadidirion ni bangso Israel gabe sada bangso di humaliangna. Aha do identitas ni bangso i? ima poti parpadanan/ poti na badia/ poti ni Jahowa (tabut perjanjian). Poti parpadanan, ima poti na marasihon 2 salinan ni patik ni Jahowa na tarsurat di 2 lei (loh batu) (ida 2 Musa 25: 10 – 22). Alai 2 lei na di poti parpadanan on ndang be 2 lei na digurithon Jahowa sandiri, ala nunga ditimpalhon si Musa uju na mardebata sileban marhite patung anak ni lombu na dibahen sian sere (2 Musa 32: 19). Disuru Jahowa ma muse si Musa mandakdak 2 lei batu suman tu 2 lei na parjolo i (ida 2 Musa 34) jala 2 lei batu na didakdak si Musa on ma isi ni poti parpadanan i songon sada tanda haroro ni Jahowa tu bangso Israel jala mian Jahowa di tongatonganasida. Ido umbahen mansai ringkot do poti parpadanan di bangso Israel ala Jahowa mian di tongatonga ni bangso i molo disi do poti parpadanan i. jala mansai badia do poti parpadanan on na so boi sembarangan jolma laho manghunti manang maniop poti parpadanan on
Andorang so sahat hita di turpuk jamita on, molo poti parpadanan dirampas bangso Pilistin do sian halak Israel (1 Samuel 4) uju raja Saul dope raja di Israel, ido umbahen ro ma rimas ni Jahowa tu bangso Pilistin (1 Samuel 5). Dung i talu ma bangso Pilistin maralohon Israel na nirajaan ni si Daud. Jala poti parpadanan i pe diboan ma mulak tu Israel dung maradi di bagas ni Obed Edom (1 Kronika 15 patudos tu 2 Samuel 6: 12 – 23). Mansai las do roha ni bangso Israel  jala marolopolop do nasida tarlumobi raja Daud dung dipaloas Jahowa poti parpadanan i mulak muse tu bangso Israel, jala na ingkon halak Lepi (para imam) do na boi mamboan poti parpadanan i. Hamumulak ni poti parpadanan i ima naung mulak ma muse identitas ni bangso Israel gabe bangso jala na mian Jahowa di tongatonga ni bangso i. jala turpuk jamita on ima udut ni las ni roha manang olopolop ni bangso i dohot raja Daud uju mamboan poti parpadanan i tu Jerusalem.
            Di olopolop manang di na masa las ni roha i, disuru si Daud ma si Asap dohot angka hahaanggina laho mangendehon ende pujipujian taringot hamuliaon ni Jahowa (ay. 7). Asap ima anak ni Berekhya jala pahompu ni si Simea na sian marga Lepi na mangula gabe parmusik di ganup ulaon parsombaon (peribadahan) ni bangso Israel di undungundung (uju partingkian ni si Musa dung manjalo patik sahat tu si Daud undungundung dope goar ni inganan parsombaon ni bangso i laho mamuji jala manangihon patik ni Jahowa. Alai dung raja Salomo gabe raja gumomgom Israel manggantihon si Daud, amana dipajongjong ma Bagas Joro). Disuru si Daud ma si Asap laho mangendehon ende pujipujian marhite si Asap dohot hahaanggina i. adong do na boi idaonta 3 bagian na ringkot marhite ende pujipujian dohot ende olopolop na ni endehon ni si Daud marhite si Asap, ima:
  1. Puji ma Jahowa ala hagogoon dohot hamuliaonNa jala marhite GoarNa tarida gogo dohot hamuliaon ni Jahowa (ay. 8 -10). Dipanghilalahon si Daud do nang songon i bangso Israel taringot gogo dohot huaso ni Jahowa Debata na sai mangaramoti jala mamparmudumudu parngoluan ni bangso i, jala na so jadi di unsat Jahowa padan hangoluanNa i di tongatonga bangso Israel, songon bangso hasian ni Jahowa. Marhite Goar ni Jahowa do tarida hatongtongonNa jala na olo salpu manang na olo buruk do saluhut na adong di hasiangan on. Marhitehite GoarNa do tarida angka pambahenanNa jala angka halonganan na binahenNa na so siat di pingkiran dohot di pangantusion ni saluhut jolma. Marhitehite GoarNa tarida do taringot tu gogo dohot hamuliaonNa na so hatudosan. Ndang adong nasa gogo na boi dipatudos tu gogoNa di ganup inangan dohot di ganup tingki. Gogo, hasangapon, hapistaran ni jolma dohot na adong di hasiangan on dohot sude angka debata di tano on ndang adong na boi dipatudos tu Jahowa, Debata ni Israel i. hamuliaonNa mangatasi saluhut angka na tinompaNa, jala sude angka debata na dipardebatahon portibi on tunduk do di adopan ni Jahowa (patudos Psalmen 96). Ala ni i, ndang adong na boi paginjanghon rohana jala na so jadi adong na patimbulhon hadirionna di adopan ni Jahowa.
  2. Sisiri hamu ma Jahowa dohot hagoonNa i, tongtong ma lului hamu bohiNa (ay. 11). Ayat 11 on mangajarhon hita asa sai olo ma hita angka na marDebatahon Jahowa mangalului jala marnida saluhut angka gogo dohot tanda halongagan na binahenNa di ngolunta be. Sian dia jala boha do hita mangulahon i? ima: (1) manghasiholi parsaoranna rap dohot Jahowa Debatanta marhite Jesus Kristus marhite tangiang dohot parsombaonna (peribadahan); (2) manghasiholi jala manghalomohon parsaoran na denggan rap dohot donganna jolma; (3) manghasiholi jala manghalomohon parsaoran na denggan tu angka saluhut na ditompa (berdamai dengan alam); (4) sai tongtong mauas di hata ni Jahowa na gabe tungkotna di dalan na landit jala sulusulu di dalan na golap; (5) mangulahon ulaonna di bagasan hadengganon dohot hatiuron sondang ni Jahowa, disi ma adong semangat jala jumpang ma las ni roha mangulahon ulaonna i.
  3. Joujou asa dohot manghalashon dohot mangolophon Jahowa dohot hamuliaonNa (ay. 12 – 13). Marningot ma hita di sude pardalanan ni ngolunta sian na tubu hita tu hasiangan on sahat tu partingkian sisaonari. Ragam do naung itabolus di hasiangan on, itabolus do arsak dohot las ni roha, habot ni roha dohot hiras ni roha, hahipason dohot parsahiton, jala di ujungna boluhononta ma hamatean ni pamatangta. Boi hian do mate hita di ariari na salpu molo tung i sangkap ni Jahowa, manang boi hian do hita jumolo marujung ngolu sian donganta naung marujung ngoluna molo tung i sangkap ni Jahowa. Alai dipaloas Jahowa dope hita mangolu sahat tu tingki on ala adong do na naeng siulahononta jala adong dope siuduthononta di paraloan dohot diparlojonganta di hasiangan on. Molo dipaloas hape hita mangolu sahat tu tingki on, na so jadi dipaloas hita hurangan di ragam parngoluanta. Disarihon do ragam pasupasu parngoluon di pardagingon dohot di partondion, disarihon di mataniari, las ni ari, udan di tingki na be asa boi taruli sipanganon saluhut angka na tinompa i nang tu hita jolma. Ndang tarhabilangan tahe sude angka panarihonon ni Jahowa di ngolunta be, na so pola itapingkiri taringot na denggan di ngolunta alai disarihon ni Jahowa do saluhutna. Molo jolma sai dipingkiri do holan tu sonang ni pamatangna alai martingki be do saluhutna, jala na olo suda do saluhutna. Pardenggan basa jala silehon ragam pasupasu do Jahowa pasupasu nasa na mauliutus na laho parngoluonta. Ingot ma hita saluhutna di patik dohot hataNa, ai hata hangoluan do na haruar sian Ibana, jala pasupasu do na ro sian Ibana.

Hahonaan ni Turpuk
            Molo sisongon i jumpang di parngoluanta, aha do na boi sidalianta be laho mandele, mandate manang gale hita mangulahon ulaonta di tongatonga parngoluon nang di tongatonga ni huria? Ragam angka pasupasu na mauliutus naung itajalo be sian Jahowa nang sian parbinotoanta manang na so sian parbinotoanta. Dilehon do gabe na niula sinur na pinahan, dilehon do marhagabeon angka na marhagabeon, dilehon do hapistaran tu ianakhonta adong ma na marsingkola di negeri nang di swasta, dilehon do parkarejoan na denggan tu ianakhonta, natuatua boi pasingkolahon ianakhonna sahat tu na tolap ibana pasingkolahon ianakhonna i. Ragam tahe angka pasupasu naung itajalo be sian TUHAN i. Boi do sahat tu sadari on itabilangi pasupasu naung itajalo sian TUHAN i saluhutna? Jala molo pe itabandinghon pasupasu i sian sitaonon manang parungkilon na sahat tu hita, dia do gumodang naung itajalo sian TUHAN i? ndang adong dalanna umgodang sitaonon manang parungkilon i naung masa di ngolunta sian pasupasu na mauliutus i di parngoluanta. Ala ni i tama do hita manghalashon jala mangolophon dohot mangendehon hamuliaon ni Jahowa di ngolunta.
            Alai unang ma itasuhat pasupasu ni TUHAN tu hita hombar tu hagiot ni dagingta dohot hisaphisap hadirionta be, isarana: hamoraon, pangkat, hagabeon, hapistaran; jala unang pola loja hita mangetong pasupasu ni Jahowa tu jolma sian tu ibana sandiri; mambandinghon ampunana tu ampuna ni jolma na boi patubuhon pangapianan. Mangolophon dohot manghalashon hamuliaon ni Jahowa ima:
  1. Manghasabamhon aha na adong di ibana.
  2. Mangharinggashon angka ulaon na denggan hombar tu angka na talup diulana angka na denggan i.
  3. Gabe pasupasu tu humaliangna marhite gabe tiruan na denggan, parholong, dohot roha na marpanarihon, asa boi halak na di humaliangna parsidohot mangolophon jala mangendehon gogo dohot hamuliaon ni Jahowa.

Marolopolop ma hita angka hasian ni Jahowa. Ai olopolop i do na gabe gogonta molo madabu hita di parungkilon, gabe semangatta uju marsahit hita, jala mangapuli hita uju tumatangis hita. Mangolophon manang mangendehon hamuliaon ni Jahowa patubuhon sada panghirimon na mangolu do di ragam gulmit ni ngolu on. Mangajari hita molo marsitaonon manang mangadopi parungkilan na mansai dokdok pe ndang sadia i molo naung patar di hita las ni rohata di hasonangan i, di hasonanganta i. olopolop dohot las ni roha i do gabe identitasta mangahamauliateon saluhut panarihonon ni Jahowa di ngolunta, Amen.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar