DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Rabu, 04 April 2018

Bahan Jamita Epistel Minggu Quasimonogeniti, 08 April 2018; Mazmur / Psalmen 23: 1 - 6



BAHAN JAMITA EPISTEL
MINGGU QUASIMONOGENITI
Minggu, 08 April 2018
Psalmen 23 : 1 – 6

DAPOTAN LAS NI ROHA MA GANUP NA MAMBAHEN JAHOWA GABE PARMAHANNA!
Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
Patujolo
            Horas ma hita angka naung ditobus jala naung dipamonang Jahowa sian dosa dohot hamatean sisaleleng ni lelengna marhite hamamate dohot haheheon ni Jesus Kristus. Masuk ma hita di mingguminggu Paskah, ima mingguminggu na marsihon komitmen dohot las ni roha manang olopolop angka naung ditobus jala dipamonang Jahowa marhitehite Jesus Kristus Sipalua ngolunta. Di mingguminggu Paskah on ma ingkon tangkas do hita mangantusi jala andap mananda sude angka haluaon naung dipatupa Jahowa tu hita ganup, jala boha do komitmenta songon naung mandapot haluaon i di na mandalani ngolunta na gok haragamon na masa. Di minggu Quasimonogeniti on, ro do ende ni parpsalmen taringot las ni rohaNa jala panghatindanghon haporseaonna taringot Jahowa, Debata na nihaporseaonna i. pola do digombarhon songon sada parmahan tu na pinarmahanna, ima parsaoranna dohot Jahowa, Debatana. Asa lam tu tangkas pangantusionta taringot tu turpuk jamita on jala boi itadapot hadomuanna tu minggu Quasimonogeniti on itapaihutihut ma hatorangan ni turpuk jamita epistel on.

Hatorangan ni Turpuk
            Jotjot do hita manjaha turpuk on, jala adong do halak naung manghapal sude isi ni turpuk Psalmen 23 on. Alai ndang na gabe puas hita molo holan manjaha manang manghapal turpuk on alai ndang boi hita manghangoluhon songon panghatindanghon ni si Daud taringot Jahowa, Debata na hinaporseaonna i.  Psalmen 23 on ima sada sian ende ni si Daud na marisihon panarihonon ni Jahowa jala pangaramotion ni Jahowa di ngoluna, jala digombarhon do parsaoranna dohot Jahowa songon sada Parmahan maradophon na pinarmahanNa. Marhite Psalmen 23 on boi do tangkas idaonta songon dia las ni roha ni si Daud di ngolu di tingki na niendehonna endena on sahat tu panghirimonna pe dihatahon do di endena on.
            Daud, ima anak siampunan ni si Isai pardaging na metmet jala marniang. Sahalak na parmahan do ibana na marmahani birubiru ni amana (ida 1 Samuel 17:34-35). Sai borhat do ibana mamboan angka birubiru ni amana i tu jampalan, asa marjampal birubiru i jala ditogu do tu aek na tio asa unang mauas angka birubiru i. sai dijagai do birubiru i sian angka babiat na naeng paserakhon jala bonduthonna (patudos ma 1 Petrus 5: 8). Sai dihabengethon si Daud dirina gabe sada parmahan, na olo do ibana sabar mamparateatehon na pinarmahanna so tung adong na mambuat manang na mao sada birubiru i sian punguanna. huhut do ibana marende mardonganhon hasapina.
Di ayat 1 turpuk jamita on disurathon do di hata Indonesia turpuk on ima sada sian Mazmur Daud (ende ni si Daud). Hombar tu hatorangan naung disurathon sai padot jala jamot do si Daud marmahani birubiru na pinarmahanna huhut do ibana marende mardonganhon hasapina. Di ayat 1 on dipaboa do: “Jahowa do Siparmahan ahu ndang tagamon hurangan ahu.” Konsep parmahan ima konsep sada uluan di na laho manguluhon na niuluhonna. Ayat 1 on digombarhon si Daud do hadirion ni Jahowa gabe sada parmahan na marlapatan sada uluan na manguluhon ngoluna. Udut ni i, Hata “Jahowa Siparmaha ahu” martudutudu do i tu nampunasa (kepemilikan) molo Jahowa do Siparmahan ahu marlapatan do i tu Jahowa do nampuna ahu. Hadirion ni uluan na burju marroha jala nampunasa ima na mangondihon na niuluanna, na so jadi tagamon hurangan manang aha. Hata “ndang tagamon hurangan ahu” ndang boi dilapati songon:
1.     Ngolu halak na mian di panggomgomion ni Jahowa na gabe marlobilobi ngoluna, gok sinamotna, gok haulionna, gok hasangaponna.
2.     Aha na dipingkiranna ingkon jadi, jala ingkon dapot do hombar jala guru tu dirina.
3.     Holan hagiotna di dirina disarihon Jahowa, jala dibahen Jahowa gabe hapuason daging dohot hagiot manang hahisaponna.
Unang ma sai itabatasi panarihonon ni Jahowa di ngolunta holan di parartaon, pangkat, hasangapon, manang sai hombar tu na itapingkiri jala na itasangkapi na ingkon saut. Ndang na maol Jahowa mambahen jolma i mamora, marpangkat jala manggohi sangkap dohot na sininta jolma. Alai ndang guru tu pangidoan ni jolma i Jahowa mangula. Ido parasingan ni uluan sian na niuluhon. Molo Jahowa do gabe uluan, marlapatan ndang guru tu na niuluhon angka ulaonna alai guru tu uluan i do tu hangoluan na ni na niuluhonna. Alai dia do na didok “ndang tagamon hurangan ahu”? on do:
a.     Dipatongon do ahu tu jampalan angka na lomak, ditogutogu do ahu di lambung aek hasonangan (ay. 2). Hata jampalan na lomak jala inganan aek hasonangan ima na marlapatan inganan parkarejoan na mansai denggan, inganan hadameon, inganan hademakhon, inganan na gok pasupasu na naeng diparsaulihon, adong jumpang hasadaon ni roha, sonang ni roha jala pingkiran. Ndang masa disi parsalisian, ulaon teroris, parbolatbolaton, parporangan dohot ragam angka panusai dohot hajahaton. Inganan jampalan na lomak dohot ake hasonangan ndang boi dilapati holan taringot tu sipanganon manang siinumon. Alai 2 inganan i ima inganan pangalapan gogo, hahipason, jala inganan paulak hosa loja. Songon i ma panarihonon ni Jahowa songon sada parmahan di angka jolma na pinarmahanNa. Ndang tagamon gabe gale haporseaon, jala tubu panaritaon marnida na masa alai jumpang do di jolma i angka las ni roha, gogo, dohot semangat ngolu.
b.    Dipasabam do rohangku, ditogu do ahu di dalan hatigoran,  ala ni goarNa i. (ay. 3). Adong do istilah di hata Indonesia mandok: “segar rumput kita, tapi rumput tetangga lebih segar”. Aha do na naeng didokna disi molo diparadophon tu turpuk jamita on. Nang pe dipatongon Jahowa hita tu jampalan na lomak, jala ditogutogu di lambung aek hasonangan alai molo ndang adong hapuason di ngolu ni jolma i pintor dilului do na umlomak dohot na umsonang lobi sian na dilehon Jahowa tu jolma i. dibereng di humaliangna di siamun dohot di hambirang, di jolo dohot di pudi torop angka elaela haulion dohot ragam na boi mangalehon lobi songon na dilehon Jahowa. Ditadinghon ma punguan ni birubiru na di inganan na pinatongon Jahowa i, didapothon ma songon na naeng dilehon sibolis i marhite haulion ni portibi on, jala ujungna mago ma ibana sian punguan i laos hamatean ma jambarna. Alai anggo si Daud dihatindanghon do na dapot do di ibana roha na sabam ima roha na gok hatoguon ni roha, jala ndang adong disi roha na alangalang. Nang pe torop angka elaela ni sibolis marhitehite haulion dohot hasangapon ni portibi on alai na so jadi ibana manadinghon inganan naung dipatongon Jahowa tu ibana ala ni i saluhutna. Alai lam tu toguna, lam sonang ibana di inganan parjampalan na dipatongon Jahowa i diibana sian ragam na naeng dilehon sibolis i marhite angka elaelana. Porsea do ibana na so adong inganan na umsonang jala umlomak sian na nilehon Jahowa Debata tu ibana. Molo nunga jumpang roha na sabam i, boi ma idaonta hatigoran i ala ni GoarNa, ima Goar ni Jahowa. Marhite Goar ni Jahowa do tarida hadironNa dohot huaso dohot gogona na so adong boi dipatudos di saluhut inganan dohot partingkian; marhite Goar ni Jahowa do dapotan haluaon jala hangoluan ganup na manjou GoarNa di roha na sintong jala tigor. Ala Goar ni Jahowa do pataluhon jala manggotap angka ulaon ni sibolis na naeng mangula di ngolunta.
c.     Ai nang pe mardalan ahu di * rura linggoman ni hamatean, ndang huhabiari parmaraan, ai Ho do mandongani ahu * tungkotmu dohot batahim mangapuli ahu. (ay. 4). Sai marsak do sibolis molo marsihohot hita di panggomgomion ni Jahowa, Debata. Sai dilului sibolis do ragam dalan asa malua jolma i sian punguan ni birubiru ni Jahowa. Tudia do hapatean ni jolma i molo dioloi jolma i hagiot dohot elaela ni sibolis? Ima tu hamatean. Sai marhaliang jala maotaot do sibolis laho mangalului dia do birubiru na gale, jala na olo sai hatophatop diela marhite haulion ni portibi on jala boi bonduthon ni sibolis pangago i. Alai ala nunga dipasabam Jahowa roha ni si Daud dohot hita di angka jampalan dohot aek hasonangan i ndang adong be sihabiaran di ngolu hasiangan on. Molo diparhatopot Jahowa do Siparmahanta, marlapatan Jahowa do donganta laho mangadopi jala mandalani rura linggoman hamatean jala na ragam parmaraan na naeng dipamasa sibolis. “tungkot dohot batahi” ima gombaran panguluhonon ni Jahowa jala angka patik dohot hataNa na naeng itahongoluhon di ngolunta. Ndang na gabe boban hata manang patik ni Jahowa di angka na olo unduk di hataNa, alai gabe gogo dohot apulapul jala gabe sinjatana laho mandalani ragam parngoluan na masa di hasiangan on. (Patudos ma di Psalmen 119). Marhite tungkot do parmahan mangalele jala mangalo angka babiat na naeng manegai punguan birubiru i, jala tungkot do hataridaan sada uluan na naeng sioloan.

Na tolu i ma na gabe lapatan ni “ndang tagamon hurangan ahu”. Nunga rade be sude jala ndang adong be siholsohon jala sihabiaran di tingki sinuaeng dohot di ari na naeng ro. Jumpang ma partingkian na gok las ni roha dohot olopolop. Pola do digombarhon si Daud songon sada partingkian pesta hamonangan parporangan las ni rohana di panarihonon ni Jahowa di ngoluna (ay. 5). Molo mulak do angka parporang (Raja dohot sude pasukanna) na marporang mamboan hamonangan tu bangso manang harajaonna, ditomutomu bangso i do nasida jala dipatupa do sada pesta bolon, pesta olopolop, jala sai diboan do angka jolma na sian bangso na talu i gabe hatoban di harajaon na monang i. di pesta bolon i dipatupa do ragam sipanganon na mansai tabo. “Dimiahi Ho do ulungku, suksuk do panginumanki”, ima na marlapatan las ni roha manang olopolop na manggohi ngolu ni si Daud naung godang do angka denggan basa dohot asi roha naung jinalo si Daud sian Jahowa. Ndang tarhabilangan jala ndang tarhasuhatan sude angka pasupasu dohot denggan basa ni Jahowa tu si Daud. Hata “dimiahi” dilapati do i tu patotophon (penetapan) sasahalak na dipillit gabe sada raja, manang gabe sada panggomgom si sada luat manang bangso, boi do muse dilapati ima halak naung diparbadiai (dikhususkan dengan tugas tertentu). Laos hata i. di halak Israel boi do i dilapati songon tanda las ni roha, jala hataridaan gok denggan basa dohot pasupasu naung dijalo sian Jahowa (Bdk. Psalmen 133).
Turpuk jamita epistel on ditutup di ay. 6 ima komitmen  ni si Daud asa mian bagas ni Jahowa salelengna. Nunga ragam angka na denggan dohot pasupasu naung jinalo si Daud sian Jahowa, Parmahan i, jala mansai las situtu do rohana sialani i saluhutna. Jala di las ni rohaNa, sai dihalunguhon do masuhanna bagas ni Jahowa. Mansai ringkot do hajongjongan ni bagas joro di halak Israel, ima sada tanda hatardiaan (identitas) bangso i gabe sada bangso. Uju si Daud gabe raja, dihasiholi rohana do naeng pajongjonghon bagas joro ni Jahowa, alai ndang dipaloas Jahowa ibana mangulahon i (1 Kronika 28: 1 – 3). Alai ndada bagas joro na marhite godung na didok si Daud di turpuk jamita on. Jala unang pintor italapati bagas ni Jahowa songon na didok si Daud tu Surgo i. Alai digombarhon si Daud do di ay. 6 on ianggo Jahowa na gabe suhut bolon manang bolahan amak di ulaon las ni roha manang olopolop songon naung dihatindanghon si Daud di ay. 5 turpuk jamita on. Parsaoranna dohot Jahowa Debata, ima na sai tongtong dihalungunhonNa. Mian di bagas ni Jahowa, ima mian di pangaondihonon jala di pangaramotion ni Jahowa. Disi ma tarida parsaoran ni Parmahan dohot na pinarmahanNa. Tarida do i sian na dihalungunhon si Daud do patik dohot hata ni Jahowa na binegena sian angka malim na marhobas di undungundung na badia i (tabernakel = kemah suci).

Hahonaan ni Turpuk
            Turpuk Jamita on ndang na mandok molo halak na porsea na so jadi be mangadopi sitaonon, parungkilon dohot ragam angaka pangarupaon ni portibi on di ngoluna. Dung tarpillit si Daud gabe raja, jala sahat tu si Saul barita i mabiar situtu do si Daud di pangaleleion ni si Saul tu ibana, pola do ingkon marutang hosa si Daud. Ragam do haulion na dipatuduhon sibolis tu si Daud marhite si Betseba na mambahen si Daud lupa ise do dirina jala ise do Jahowa didirina (ida Psalmen 51 songon dia panolsolion ni si Daud di saluhutna i). Ragam angka na masa naung dibolus si Daud di parngoluanna na boi mambahen ibana ganggu tu Jahowa Debata na niendehonna i. alai talu do saluhutna i marhite hagogoon di sipanganon partondion dohot panarihonon ni Jahowa di ngolua. Sahat ro di na laho mate pe ibana ndang na gabe marsirang jala mandao ibana sian punguan birubiru ni Jahowa, Debata.
            Boha do ngulunta si saonari angka dongan sahaporseaon. Nunga itaida jala itabege di ari na salpu i taringot hamamate dohot haheheon ni Jesus Kristus Tuhan i. Olo dope hita manghajotjothon mangulahon jala manggohi angka elaela dohot hisaphisap ni sibolis marhite portibi on? Ndang hea birubiru umbotoan taringot jampalan sian parmahanna, jala na gabe Parmahan mangoloi hagiot ni na pinarmahanna. Songon i do nang ngolunta, na so boi jala na so adong hita umbotoanta taringot dia do hinaringkot di ngolunta be sian Jahowa na Manompa jala na manarihon hita, jala na so jadi saguru tu sangkap manang hisap ni jolma Jahowa mangula. Molo Jahowa do Parmahanta, na marlapatan na gabe hita do unduk jala mardalan dompak tudia Parmahan i mardalan manang mangalangka. Adong ma disi ketergantunganta tu Jahowa na gabe Parmahanta. Jesus Kristus sandiri mandok na Ibana do Parmahan na denggan (patudos tu Johannes 10: 11) na gabe sihangoluhononta di parngoluoanta be. Jumpang ma di hita angka ragam habasaon dohot asi ni roha ni Jahowa di ngolunta na gabe gogo di hita mangadopi ragam na masa di portibi on.. Songon dia pe panosak ni portibi on dohot haulion na dipatuduhon portibi on tu hita, unang ma gabe itatadinghon parsaoranta dohot Jahowa Debatanta i marhite Jesus Kristus, naung mate jala hehe muse jala marhite i, masukhanta ma inganan hasonangan i.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar