DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Sabtu, 24 Januari 2015

Bahan Jamita/ Khotbah Minggu Sexagesima, Minggu 08 Februari 2015

BAHAN JAMITA
MINGGU SEXAGESIMA
Minggu, 08 Februari 2015
Jesaya 40 : 21 – 31
Topik Minggu: Debata mangalehon gogo tu na gale

HOLAN JAHOWA, DEBATA DO NA PATUPAHON HALUAON TU NA NIASIAN-NA
Patujolo
            Boha do hita mangalapati pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa molo songgop sitaonon manang parungkilon di ngolunta. Ragam pangalapatan ni jolma taringot i. adong do muse jolma molo adong donganna manaon parungkilon manang sitaonon malo do ibana pasingothon manang manogarnogar donganna i, laos malo do ibana mambahen panorangion taringot pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa. Alai molo songgop sitaononon manang parungkilon tu dirina ndang ingot jala gabe marasing do pangalapationna taringot pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa, jala andul sian hata na nihatahonna uju manogarnogar i donganna. Halak na sisongon i do na didok malo dipanghataion alai oto di pambahenan. Jumolo do hita mananda songon dia do pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa di ganup ragam na masa di ngolunta. Molo mangalapati pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa unang ungkur jala batasi hombar tu pangantusion manang pingkiranta. Torop do halak membatasi manang mangalapati pandonganion dohot pangaramotion ni Jahowa hombar manang dos tu pingkiran manang parbinotoanna. Naeng ma Jahowa i patupahon haluaon songon pingkiranna manang pangantusionna. Alai italapati ma saluhutna i marhite angka na binahen ni Jahowa di ngolunta.
            Bangso Israel di turpuk jamita on ima bangso na pinillit ni Jahowa jala mian di tonga sitaonon na mansai hansit dihilala nasida Jala ro do hata bagabaga dohot apulapul sian Jahowa marhite naposo-Na taringot tu haluaon na binahen ni Jahowa, Debata ni Israel. On ma jamita di hita di minggu sexagesima on:

Hatorangan ni turpuk
            Jesaya na marlapatan Jahowa do na paluahon. Marhite goar ni si Jesaya on dipaandaphon do taringot huaso dohot hamuliaon ni Jahowa jala angka ulaon na pinatupa ni Jahowa tu bangso na niasianna. Turpuk jamita on ima buku ni Jesaya na masuk tu horong Deutro Yesaya (buku Jesaya na paduahon, bindu 40 - 55) ima na marisihon taringot bagabaga haluaon na pinatupa ni Jahowa tu bangso Israel marhite naposoNa. Uju i bangso Israel talu manaluhon bangso Babel, jala torop do halak Israel na tarbuang tu Babel, nang pe adong na deba na tarbuang tu Mesir. Habuangan na masa tu bangso Israel sada sangkap haluaon na pinatupa Jahowa. Habungan na masa tu bangso na pinarhamaol ni Jahowa on ima uhuman hinorhon ni dosa ni bangso i. Nang pe di status habuangan bangso i, alai ndang na gabe sude halak Israel hansit manang bernit panghilalaanna hinorhon ni i. ndang na sude halak Israel gabe songon hatoban di habuangan, nang pe ndang boi diparsoadahonta na adong halak Israel na hansit jala bernit panghilalaanna hinorhon na masa di ngoluna, isarana haraparon na songgop di bangso i. sitoanonon na mansai dokdok dihilala bangso Israel ima hamagoan hadirion gabe sada bangso (kehilangan ideologi dan eksistensi sebagai suatu bangsa). Nunga tarulang tembok Jerusalem dohot bagas Joro ni Jahowa, inganan na badia, jala parmianan ni Jahowa di bangso i pe nunga marongso jala sega. Jala masa do pangantusion na somal (tradisi) molo talu sada bangso maralohon bangso na monang, marlapatan do i dohot do talu debata bangso na talu i maralohon debata ni na monang. Molo diadophon pangantusion on tu na masa tu bangso Israel, boi do do dilapati Jahowa, Debata ni Israel talu maralohon Marduk, debata ni Babel.
            Marhite turpuk on, tangkas do ro Jahowa, Debata ni Israel i mangalehon bagabaga haluaon tu bangso i, jala patuduhon tung so boi do dibatasi huaso dohot gogo ni Jahowa, Debata ni Israel marhitehite pangantusion ni jolma manang hapistaran ni portibi on dohot hasomalan; ndang na boi dibatasi di sada inganan (dibatasi tempat); jala ndang boi dibatasi di partingkian (dibatasi waktu). Turpuk jamita on ima sada bagabaga haluaon na disangkapi Jahowa tu bangso i, hata apulapul na laho mangapuli bangso i di tonga sitaonon na dokdok na diadopi bangso i. Angka ulaoan na disangkapi manang na pinatupa ni Jahowa ndada alani pambahenan ni bangso i, alai ala asi ni roha ni Jahowa sambing tu bangso na niasianna, ima Israel. Ndang adong na boi dipangasahon bangso Israel asa malua sian habuangon di babel. Holan mangido asi ni roha ni Jahowa sambing sian toruk ni roha. Marhite panurirangon taringot haluaon na binaritahon panurirang ni Jahowa on lam patar do huaso ni Jahowa. Nang pe talu bangso Israel maralohon bangso Babel, alai tung na so jadi talu Jahowa, Debata ni Israel maralohon Marduk, debata ni Babel. Na ringkot antusanta na masa tu bangso Israel ima sada bagian sian sangkap haluaon na binahen ni Jahowa tu bangso i. asa ingot bangso i sian hasalaan na binahen nasida. Hasalaan ala ni na marhaposan tu angka hagogoon sinjata porang manang bangso na gogo na marpardomuan tu panombaon tu debata bangso na gogo i. Habuangan na masa tu Israel ima sada paruhuman ni Jahowa, alai ndada na mansohot di paruhuman ngolu ni bangso i, alai haluaon na pinatupa ni Jahowa asa sude bangso na di portibi on marnida jala mananda huaso dohot hamuliaon ni Jahowa marhite bangso Israel.
            Molo itajaha mula ni turpuk bindu 40 on (ay. 1) tangkas do idaonta panuruon ni Jahowa tu naposoNa laho mangapuli bangso na niasian ni Jahowa, ima bangso Israel. Pangapulion na pinasahat panurirang ni Jahowa di ayat 21 on boi idaonta sungkunsungkun panurirang i na boi paingothon sude angka pambahenan ni Jahowa di portibi on. Jala marhitehite sungkunsungkun on martudutudu do taringot huaso ni Jahowa. Jala di ayat 22 on dipaboa do tu bangso i huaso ni Jahowa na mangatasi jala Raja ni portibi on jala angka jolma manang na mian di portibi on di toru pat huaso ni Jahowa. Jahowa na pahembang angka langit songon dagangan na halus, dipahire langit i songon abit undungundung bahen inganan. Ayat on tangkas do dibaritahon hamuliaon ni Jahowa, Jahowa na so tinompa angka tangan manang pingkiran ni jolma. Hamuliaon ni Jahowa ndada songon hamuliaon ni Marduk, debata ni Babel. Ayat 22 on menentang pangantusion eneuma ellis ima pangantusion panompaon ni portibi on na pinatupa Marduk. Ayat 22 on paingothon hita tu ende ni raja Daud taringot hamuliaon ni Jahowa manompa langit dohot tano on (Psalmen 19).
            Molo idaonta ayat 23 – 24 tangkas ma berengonta guru tu Jahowa do angka na masa di portibi on nang sude angka na marhuaso di portibi on. Angka raja di portibi on nang angka panguhum di portibi on saluhutna i di toru huaso ni Jahowa. Jala saguru tu Jahowa do ngolunasida nang saluhutna di portibi on. Angka raja dohot panguhum na didok dison martudutudu tu raja babel dohot nang angka panguhumna, paboahon na so hot do huaso manang harajaonnasida. Boi do satongkin dibahen Jahowa saluhutna i gabe songon orbuk, na so adong lapatanna. Parsatongkinan do huaso dohot harajaon ni angka raja dohot panguhum ni portibi on, alai ro di saleleng ni lelengna do harajaon dohot huaso ni Jahowa.
            Antong tu ise do boi doshononta Jahowa? Jahowa, Debata ni Israel, Pargogo na so hatudosan, jala tung na so adong gogo ni debata na asing na boi patudoshon tu Jahowa (ay. 25). Sude angka debata adong di toru huaso ni Jahowa (pat. Jesaya 41: 21 – 29; 46). Laos di ayat 26 lam dipapatar muse taringot huaso ni Jahowa tu angka na di langit, jala sude na di langit unduk tu hata ni Jahowa, ala Jahowa do na manompa saluhutna, jala guru tu Ibana do saluhutna. Ayat 26 on mangaalo konsep pardebataon ni sileban. Adong do bangso na mardebatahon mataniari, mardebatahon bintang, jala adong na mardebatahon bulan, dohot mardebatahon na asing na sian langit. Bangso babel dohot bangso humaliang Kanaan patupaon panombaon tu angka na di langit (ida 2 Raja 17: 16; 21: 3). Angka malim ni ugama sileban sai mambahen goar ni angka sinombaonnasida marhite angka haporluonna, alai Jahowa sandiri mambahen goar ni angka bintang di langit marguru tu lomo ni rohaNa. Angka ugama sileban mardebatahon angka na di langit ala ndang boi etongan ni saluhutna. Alai Jahowa, Debata ni Israel mamboto saluhutna, ai Ibana do na manompa.
            Marhite ayat 26 turpuk jamita on, dipaandaphon naposo ni Jahowa ma tu halak Israel taringot Jahowa, na so sian na tinompa, jala ndang adong manompa Ibana (Ia tidak bagian ciptaan dan tidak diciptakan). Jala mamboan pangantusion dohot panandaion taringot huaso ni Jahowa na so boi diujunghon di parrupaon (dibatasi wujud), jala huaso na so marhaujungan jala na manompa saluhutna nasa na denggan. Laos dipaandaphon do tu bangso i na dibagasan habuangan Babel, Jahowa, Debata ni Israel molo naung manghuling do Jahowa, manjadi do saluhutna hombar tu hata jala lomo ni rohaNa. Tung na so hea do dipaloas Jahowa bangso Israel, bangso na niasianNa manang na pinarhamaolNa punjung mangadopi ragam angka sitaonon. Gariada bintang na di langit diboto Jahowa do bilanganna nang goarna lam ma hita na niasianNa diboto jala ditatap do saluhutna.
            Antong boasa marganggu ni roha be angka napinarhamaol ni Jahowa mangadopi ragam angka na masa di ngolu on? Panurianga manang naposo ni Jahowa di ayat 27 on mangapuli bangso i na mangido uhum (menuntut hak) sian Jahowa, jala na ganggu ni roha di pangaramotion ni Jahowa. Hata Jakob di ayat 27 on ima martudutudu tu panjouan bangso parpadanan (sian si Jakob) jala Israel martudutudu saluhut marga manang bangso Israel (ndang adong be Israel Selatan (Jehuda) dohot Israel Utara (Efraim)). Bangso Israel (sude marga Israel) bangso na pinarhamaol ni Jahowa. Gok asi ni roha ni Jahowa ma ma bangso i.
            Di ayat 28 dipangot naposo manang panurirang ni Jahowa ma muse bangso i taringot Jahowa, Debata Israel i. andorang ayat on nunga dipaandaphon panurirnag manang naposos ni Jahowa tu bangso i taringot huaso-Na marhite angka na tinompaNa dohot guru tu Ibana do saluhutna. Jahowa, Debata na manongtong, jala ro di saleleng ni lelengna do huaso dohot harajaonNa, jala tung so tardodo do angka sangkap dohot pingkiranNa tarlumobi tu bangso na pinarhamaolna. Jahowa, Debata na so boi diungkur (dibatasi) marhitehite tingki, inganan, dohot pingkiran.
            Jahowa, Debata na mangalehon gogo tu na loja, jala dipargogoi situtu angka na so margellok (ay. 29). Ayat on bagabaga taringot pandaonion ni Jahowa tu bangso i. lapatanna, ndang na marujung di sitaonon na dokdok sejarah parngoluan ni bangso Israel, alai adong pandaoinon marhite gogo na imbaru, tu bangso i. Tung ndang adong na boi tarpatupa jolma i molo ndang adong gogo di ibana, halak nampuna gogo ido na boi mangulahon ulaonna. Gogo na dilehon ni Jahowa, ndada gogo na sian portibi on (gogo na sian portibi on ima gogo na olo suda di tingkina) alai gogo na nilehon ni Jahowa ima gogo na sian Ibana (gogo na manongtong jala na so olo suda).
            Molo marnida hita di ayat 30 – 31 tangkas do adong haimbaruon na pinatupa ni Jahowa. Molo pangantusion ni jolma molo dolidoli sai dihirim do gogona, alai molo na matua poda do dihirim sian ibana. Alai nuaeng nunga so margogo be dolidoli hinorhon na masa i. Ndang margogo marlapatan tung ndang adong be na boi dipatupa di tonga na masa di bangso Israel uju dihabuangan. Ndang na boi be dipangasahon gogo na adong didirina. Nuaeng Jahowa ma Silehon gogo jala Jahowa ma gabe gogo di ngoluna. Ndang gogo na di diri ni jolma i be dipangasahon alai Jahowa ma naa boi dipangasahon.
            Jala halak na marhaposan tu Jahowa maruli hagogoon na mardapotdapot, gabe marhabong lali laho manaek. Marlojongi alai ndang olo loja, mardalani alai ndang olo loja (ay.31). Ise do halak na marhaposan tu Jahowa? Halak na marhaposan tu Jahowa ima halak hibul ngoluna asa mian di panggomgomion ni Jahowa, halak na manghasiholi hata manang patik ni Jahowa, jala halak na mangalehon hibul dirina mangoloi angka na dihalomohon ni Jahowa. Gogo na mardapotdapot ima gogo na so ra suda jala gogo na manongtong. Ayat 31 on ndang na mandok halak na marhaposan tu Jahowa gabe marhabong jala gabe lali dirina. Alai dipatudos do halak na marhaposan tu Jahowa songon lali. Lali ima pidong lali (elang dalam terjemahan LAI: rajawali. Elang dan Rajawali dua burung yang berbeda, tetapi firman TUHAN mengatakan sifat dan karakter kedua burung tersebut) ditanda do pidong na gogo, jala bidang habongna. Bidang ni habongna boi mambahen pidong i habang tung mansai timbo, jala parnidaanna na mansai tajom, jala na mangondihon angka na gale (isarana: anakna), jala ise na ditoru habong i taruli hadameon. Sisongon i ma bagabaga ni Jahowa tu angka na marhaposan tu Jahowa.

Hahonaan ni Turpuk
            Boha do nuaeng dirinta mangadopi ragam angka na masa di ngolunta be. Torop do nuaeng halak manjou TUHAN (Jahowa), manang mangalului TUHAN (Jahowa) di ngoluna, alai deba sian na torop i manjou manang mangalului TUHAN (Jahowa) holan laho patulushon manang papuashon hagiot ni daging laos adong do na mangalului TUHAN (Jahowa) holan laho patulushon sangkap manang na nihirimna. Boha do hita na manjaha turpuk manang na naeng manjamitahon hata on? Aut sugari disungkun tu hita andorang so tapasahat jamita on, aha do alana manang dia do tujuanna hita manjou TUHAN (Jahowa) di ngoluta?
            Unang be sai itadok sarupa do ugama manang debata di portibi on, holan dalan panombaon do na marasing. Halak na otik haporseaon do na mandok i manang halak na oto manang na so mananda Jahowa, Debatana marhite Jesus Kristus. Ndang boi itapatudos Jahowa, Debata ni Israel dohot Debatanta marhite Jesus Kristus dohot angka debata ni ugamo di portibi on. Molo Jahowa, Debata ni Israel do Debata ni sude ugamo di portibi on boi ma didok sada do Debatanta dohot ugamo na asing. Holan Jahowa do Debata na mangatasi sude angka debata di portibi on, jala tung na so margogo do angka debata ni ugamo dohot debata ni portibi on maradophon Jahowa, Debatanta marhite Jesus Kristus.
Molo songon i do haporseaonta dohot panandaionta tu Jahowa, Debata ni Israel dohot Debatanta marhite Jesus Kristus, boasa sai na marhaposan be hita tu gogota dohot gogo ni portibi manang angka debata na di portibi on? Tutu do na so boi diparsoadahon sipata adong do siatononta na mansai bernit manang hansit. Adong ma i sitaonon alani parhepengon (ekonomi), parsahiton, status sosial (pangkat, hapogoson manang hamoraon, pendidikan, ras, agama), keluarga, dohot hinorhon ni parsirangan ni na itahaholongi. Molo songgop sitaonon na dokdok di ngolunta torop do angka jolma marsoarahon “didia do TUHAN i?” “o TUHAN, didia do Ho?”, jala laos adong do na mandele di haporseaonna di TUHAN i. halak na mandele ima halak na mangungkur huaso dohot pambahenan ni TUHAN i marhite pingkiranna. Isarana, naeng dipangido gabe na niulana di hauma godang ma gotilonna sian gogo ni haumana i, hape na masa ndang boi manggotil godang songon na dihirimna hian. Pintor didok di rohana, nunga dang didongani TUHAN i be ngolungku. Laos adong muse ma na manadinghon haporseaonna asa taruli ibana hasonangan dohot hasangapon ni portibi on boi marhite hepeng, arta, pangkat, dohot lan na asing. Antong unang be hita adong si songon i, tarlumobi angka na naeng manjamitahon jamita on. Gari bintang diboto TUHAN i do piga bilanganna jala aha goarna, lam ma hita na tinompaNa dohot na pinarhamaolNa marhite Jesus Kristus. Molo itaida bintang di langit, itahilala panondang ni mataniari, alogo, dohot lan na asing tung ise do na manompa i saluhutna? Nda holan Jahowa, Debata ni Israel marhite Jesus Kristus.
            Marhite turpuk jamita on boi do idaonta hatuaon do na didapot angka jolma na olo marhaposan tu Jahowa. Halak na so olo mandele manang mandate, halak na so  olo loja mangadopi angka sitaonon di portibi on. Tudoshon lali, habang mansai timbo na patuduhon kegagahan dan ketabahan yang kuat mangadopi angka parsorion i. alai ingot ma hita, halak na marhaposan tu Jahowa ndadaa halak na so (pasif, atau tidak berbuat apa-apa), alai halak na marhaposan tu Jahowa sai tongtong manghirim angka sangkap ni Jahowa tu bagasan dirina. Halak na paimahon manang manghirim sangkap haluaon na pinatupa ni Jahowa ima halak na mangulahon nasa na denggan di ngoluna di bagasan haundukhonna tu Jahowa. Dipatudos pe nangkin songon lali asa ingot do halak na marhaposan tu Jahowa asa boi mangondihon dohot manjaga angka dongan na gale (gale di pardagingon dohot di haporseaon), alai sude na i ingkon diulahon dibagasan pamelehon diri dohot haolohon di hata ni Jahowa.
Di minggu sexagesima, na marlapatan 60 ari dung ari haheheon manang ari Paskah. Lapatan na mansai ringkot di minggu sexagesima on, ima taringot harajaon ni Jahowa dohot huasoNa na manaluhon saluhut harajaon di banua toru (hamatean, dosa) dohot banua tonga (portibi) marhite Jesus Kristus. Asa marhite i hita dipaingot jala dipaandap taringot harajaon ni Jahowa, harajaon na so ra marujung, harajaon na manongtong. Jala apulapul tu ngolunta na mangadopi ragam sitaonon di portibi on, asa dohot hita gabe panean di harajaon ni Jahowa dung dapot tingkina. Sai dipargogoi Jahowa ma hita mangulahon hataNa. Amen.

Pinatomutomu: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
HKI Resort Khusus Hutasoit Pardomuan

(HP. 08126563572, email: sitorusbonardo@yahoo.com)

2 komentar:

  1. Mauliate amang Pendeta, lam tamba parbinotoan nami; sai lam diparsahalai Debatama hamu mangula di portibi on. Salam Bahagia....

    BalasHapus