DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Selasa, 16 November 2021

Jamita Minggu Ujung Taon Huria (Memento Mori) Minggu, 21 Nopember 2021: Psalmen/ Mazmur/ Psalm 90: 1 - 12

BAHAN JAMITA

MINGGU UJUNG TAON HURIA

Minggu, 21 Nopember 2021

Ev. Psalmen 90: 1 – 12; Ep.: Pangungkapon 1: 4 – 8; S. Patik: Johannes 11: 25 – 26

SAI PARROHAI MA HAMI MAMILANGI ANGKA ARIARINAMI

Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.

Patujolo

            Horas! Nuaeng masuhanta ma ulaon ujung taon huria. Di minggu ujung taon huria on somal do dijahahon goar ni ruas ni huria naung monding di sataon bolon taon huria (taon huria dimulaima sian minggu Advent sahat tu ujung taon huria). Ndang na paribakribak bulung pasigatsigat bulung gaol, ndada namangarungkari hinalungun paingotingot sidangolon hita nuaeng. Ai tapatupa pe parningotan ni angka naung monding i,napaingothon hita doi, paboa hita pe monding do muse songon donganta naung monding i, jala tahaporseai do ndada hamatean ujung ni pardalananta, tung dalan hangoluan doi. Jesus Kristus mandok: “Ahu do haheheon dohot hangoluan; na mangolu do na porsea di Ahu, nang pe mate ibana. Jala ganup na mangolu jala na porsea di Ahu, na so tupa mate ibana salelengleleng. Porsea do ho disi?” (Joh. 11: 25 – 26). Antong songon sahalak naung porsea hita aha do na ringkot sibahenonta andorang so jumpang ari hamamatenta? Turpuk jamita on ima sada tangiang si Musa taringot hadirion ni Jahowa dohot hadirion ni jolma manisia. Sian turpuk jamita on naeng ma nian rimanganta taringot ise do Jahowa di hita, jala ise do hita di adopan ni Jahowa. Asa antus hita mangantusi taringot aha do na naeng sidohonon turpuk jamita on, tangkas ma itapaihutihut hatorangan ni turpuk jamita on.

 

Hatorangan ni Turpuk

            Anggo Psalmen 90 on, ima na marisihon tangiang ni si Musa, naposo ni Jahowa Debata. Molo tangkas hita manjaha turpuk Psalmen 90 on boi do idaonta taringot pergumulan na niadopan ni si Musa, jala mangidohon asa tung marpangulahi ma roha ni Jahowa mida Israel bangso na pinillitNa i. Aha do harua na masa umbahen pola tung bergumul situtu si Musa mangidohon asa marpangulahi roha ni Jahowa? Tangkas ma idaonta di 4 Musa 14, ima na masa parpiarpiar muruk ni Jahowa mida halak Israel na sai mangalo dompak Jahowa marhite si Musa. Nunga ragam angka tanda halongangan na binahen ni Jahowa di bangso i, patuduhon panarihonhon Jahowa dohot pangondionNa tu bangso na pinillitNa i, alai sai memberontak do halak Israel i, sai marungutungut, jala dang adong hadaulaton jumpa di bangso i. Masa ma hagunturon di tongatonga ni bangso Israel andorang so sahat dope nasida tu Kanaan. Sai menuntut jala sai memberontak do bangso i, ndang adong habengeton, hasatiaon dohot haundukhon mida Jahowa. I do umbahen nunga tung dilumbahon torutoru tu bangso i, songon patuduhon parpiarpiar ni rimas (murka) ni Jahowa.

            Laos tangiang ni si Musa on ma na gabe refleksi halak Juda uju masa habuangon (taon 586 andorang so tubu Jesus Kristus) nunga malengse be saluhutna na adong di Jerusalem. Bagas joro, na niantusan songon inganan hamianan ni Jahowa di tongatonga Israel rea pe nunga marongso. Tembok Jerusalem songon hataridaan togu ni harajaon i pe nunga sega. Antong, aha ma na gabe hasurungan ni  bangso Israel, songon sada bangso na pinillit ni Jahowa? Nunga dihilala nasida parpiar ni rimas ni Jahowa. Mangangguk be ma nasida, jala tung mansai bernit do panghilalaonnasida (patudos: Ende Andung Jeremia). Tung aha ma nuaeng bahenon asa tung marpangulahi roha ni Jahowa mida bangso na niasianNa i? Dipangke bangso i ma tangiang ni si Musa on songon rujiruji di bangso i, asa tung tangkas ma nian panandaion ni bangso i taringot hadirion ni Jahowa sandiri dohot hadirion ni jolma.

            Ay. 1 – 2 turpuk Jamita on ima taringot hatimbulon hadirion ni Jahowa. Debata pargogo na so hatudosan, jala hot ro di salelengnilelengna do Ibana. GogoNa mangatasi saluhut angka gogo na adong di portibi on di ganup inganan dohot di ganup tingki. Ndang adong gogo manang huaso na boi dipatudos tu hadirion ni Jahowa. Ay. 1 – 2 on ima songon pamujion ni si Musa na manghatindanghon angka pambahenan ni Jahowa na gok halongangan jala na mangatasi saluhutna (patudos tu 2 Musa 15 dohot 5 Musa 32). Di bagasan goar ni Jahowa (YHWH) tangkas do hataridaonNa, Ibana na adong; mambahen gabe adong sian na so adong (creatio ex nihilo), jala tongtong adong. Nang pe na laho salpu saluhutna jala pesan saluhutna, alai ianggo Jahowa sai manongtong do hadirionNa. Marhite goarNa on do tarida huaso dohot hamuliaon songon i hasangaponNa. Marhite huasoNa do dipatupa haluaon (soteria) tu halak Israel sian parhatobanon Misir songon i. Hamamasa haluaon sian Misir ndada holan dilapati haluaon di pamatang (keselamatan secara fisik/ jasmani) alai haluaon di partondion dohot parsombaon (keselamatan rohani dan peribadahan) manandinghon parsombaon tu debata Ra, na disomba halak Misir. Holan ala gogo ni Jahowa sambing do boi ditaripari halak Israel Laut Rara (2 Musa 14). “ise ma songon Ho, ale Jahowa di tongatonga ni angka debata? Ise ma songon Ho marmulia di bagasan habadiaon, na songkal marpujipujian, na mambahen halongangan” (2 Musa 15: 11).

            Ay. 3 dipabotohon do taringot hadirion ni jolma manisia ima na sian orbuk ni tano, Tutu do nian marhite huasoNa do ditompa jolma tumiru rupaNa (1 Musa 1: 27) alai ndang mandok gabe dos jolma i tu Jahowa Debata. Nang pe ditompa Jahowa jolma i tumiru rupaNa, alai unang lupa jolma manisia, sian dia do hadirionna. Ditompa Jahowa do jolma i sian orbuk ni tano on jala diulushon tu bagasan bungbung ni igungna hosa hangoluan i, gabe martondi na mangolu jolma i (1 Musa 2: 7). Sian Jahowa Debata do hosa hangoluan ganup jolma jala gabe martondi mangolu jolma i. Jala molo tung malua hosa dohot tondi hangoluan i sian jolma, pamatangon pe nunga gabe bangke jala gabe malangke. Antong aha ma sihaginjanghon ni jolma i dingoluna? Molo pe tung adong siadonganna ndang na boi i boanonna manang ndang adong hasurungan ni pamatangna molo malua hosa dohot tondi hangoluan i sian dirina. Pamatangna gabe bangke jala mulak tu tano, ai sian i do habuatonna hian (pat. 1 Musa 2: 19).

            Martingki be do ngolu ni jolma. Songon bungabunga i manogotna mangerbang ma bunga i, jala dibodarina disabi do i jala malos (ay. 4 – 6). Martingki be do saluhutna nasa na adong di portibi on. Adong do idaonta taringot hadirion ni Jahowa dohot hadirion ni jolma manisia. (1) pardalanan hadirion ngolu ni jolma marujung do tu hamatean alai pardalanan hadirion ni Jahowa na so marhaujungan jala na manongtong do; (2) hadirion ni Jahowa do ianggo hatongtongon alai hadirion ni jolma do anggo hapesanon (keberdaan JAHOWA adalah kekekalan, tetapi keberadaan manusia adalah kebinasaan). On ma na papatarhon tu hita, taringot ise do hape hita jala boha do hadirionta maradaphon Jahowa Debatanta i? Aha do na boi sihaginjanghon di ngolu on molo pe adong sumurung ngolunta sian angka dongan na asing?

            Ay. 7 – 11 ima refleksi ni si Musa naung mananda hadironna maradophon Jahowa. Ayat on mangajarhon tu hita asa mananda diri hita, na gale jala na gok keterbatasan. Jotjot do halak hita marguru tu pingkiranta, marguru tu hisaphisap ni daging, marguru tu na binoto gabe songon na ummalo jala umbotoan do hita taringot tu dirinta sandiri sian Jahowa na manompa hita. Ndang adong na boi paluahon hita sian parpiar rimas ni Jahowa molo itaulahon angka ulaon na sai marguru tu pingkiran, marguru tu hisaphisap ni daging, marguru tu na binoto jala na so satia jala unduk tu Jahowa. Ala ni i, paunduk ma rohanta tu adopan ni Jahowa Debata, unang be pangasahon ngolum, pingkiranmu, na binahenmu, siadonganmu dohot lan angka na asing di ngolum. Parhatopot ma dosam tu Jahowa Debata, jala unang be ulahon dosa. Di ay. 10 disurathon intap ni pitupulu taon do i, jala molo marhagogoon situtu dieak do ualupulu taon ariari ni taon ni jolma. Umur 70 taon sahat tu 80 taon ima sada umur di halak Israel na martua, jala dipabangkit do i gabe tuatua ni bangso i, sahat tu malim bolon. Alai ndang na fokus hita tu angka 70 sahat 80 taon, na marlapatan do ayat 10 i taringot keterbatasan tingki dohot ngolu ni jolma. Adong do jolma ndang pola sahat 70 taon nunga marujung ngoluna sian portibi on, jala adong do na lobi 80 taon tong do hipas ibana sahat marumur 100 taon manang na lobi. Diondolhon do di turpuk jamita on, adong do tingki ni jolma i di hasangapon, adong do tingki di siadonganna, tingki di angka ragam na masa alai saluhutna i na laho pesan do sasudena. Hangaluton dohot halojaon ima angka parsorion dohot angka haberniton na ingkon masa tu ganup jolma nang pe dang sahat 70 taon manang na marumur lobi 80 taon. Tung ise ma tumanda gogo ni rimas ni Jahowa, jala dihabiar Jahowa hombar tu pangorani rimasNa? Jala dihabiari Jahowa hombar tu pangonai ni rimasNa (ay. 11) alusna ndang adong.

            Antong molo songon i do hape, tung aha ma lapatanna hita tongtong mangulahon dosa? Ndang adong. Ndang adong hasongan ni roha dohot sonang ni tondi halak na mangulahon dosa. Ndang adong sihirimon taringot hangoluan si salelengnilelengna tu ganup jolma na mangulahon dosa. Molo songon i, pangido ma tu Jahowa asa tongtong hita diparrohai marhite pangajarion taringot hata ni Jahowa dohot angka lomo ni rohaNa laho mamilangmilang ariari ngolu on (ay. 12). Asa dapotan roha na bisuk. Marbisuk di na laho manirang na denggan dohot na roa, manirang aha do na nihalomohon na ingkon diulahon dohot aha do na nihasoghon ni Jahowa na ingkon sipasidingon.

 

Hahonaan ni Turpuk

Adong do pigapiga mutiha na mansai arga siputihononta marhite turpuk jamita on.         

1.       Godang jala marragam do pangalapation ni jolma taringot ngolu on. Adong na mandok hidup ini penuh dengan misteri, dan misteri itu datangnya dari ilahi; hidup ini adalah panggung sandiwara; hidup ini hanya sekedar perjalanan; hidup ini adalah realita; hidup ini fana; hidup ini adalah proses perputaran suatu roda; hidup ini adalah kesempatan; dohot na asing. Sude pangantusion dohot pangalapation i hombar tu realita hidup na adong di adopanna. Saonari boha pe pangantusion dohot pangalapation taringot ngolu on, ingot ma marhaujungan do ngolu ni jolma on. Pardalanan ngolu ni jolma mardalan do i sahat tu ujung ni ngoluna ima hamatean. Jala hamatean ndang boi i malua sian ganup jolma na mangolu (nang pe adong do 2 halak na so hea mandai hamatean ima Henokh dohot Elia).

2.       Tung ise ma hita di adopan ni Jahowa? Tutu do hita ditompa tumiru rupa ni Debata, alai ndang na mandok na dos hita dohot Jahowa Debata. Dilehon do hita tondi hangoluan, jala ingot ma hita martingki be do saluhutna. Molo tung pe mulak tu Jahowa Debata tondi hangoluan i ala na sian Ibana do, anggo daging on dohot sude halion ni portibi on ndang boi boanonta tu hatongtongon i. Tading do saluhutna, jala na laho malangke do bangke ni pamatang on. Turpuk jamita on ima sada rujiruji tu dirinta dohot ngolunta ise do Jahowa di hita, jala ise do hita di adopan ni Jahowa. Pandandaion na tangkas jala na tontu taringot hadirion ni Jahowa Debatanta di bagasan Jesus Kristus di mula ni rujiruji taringot hadirionta. Itasungkun ma tu dirinta be, aha do naung itaulahon di ngolu on molo tangkas jala tontu do panandaionta taringot Jahowa? Aut sugari ma hamatean i masa di hita, aha do na boi sibanggahononhon sian ngolunta on umbahen tung mansai tama hita martumpalhon hangoluan salelenglelengna? Aha do naung taula na boi pasangaphon Jahowa Debata songon sahalak naung martohonan (Pendeta, Guru Huria, Bibelvrouw, Diakones, Sintua manang sahalak parhobas) dohot sahalak naung porsea di partingkian ngolu sisaonari? Jangan – jangan marhite ulaon tohonan i dohot angka ulaon na denggan naung diulai gabe mangalului sangap tu dirina sandiri.

3.       Holan ala asi ni roha dohot hadirion ni Jahowa do na gabe arga ngolunta on. Marhite turpuk on ndang na mandok umur ariari ni jolma ingkon 70 manang 80 taon ukuran halak naung martua. Alai boha pe godang ni umurta di hasiangan on, naeng ma nian angka na marlapatan i ma diulahon jala angka manghorhon hadenggan on. Molo pe dipalos Jahowa Debata hita mangolu sahat tu sadari on di angka ragam na masa, di rura partangisan on itaulahon ma na denggan. Marparange na tama ma hita jala dungo huhut managam di haroro ni ujung ni ngolunta.

4.       Di minggu memento mori na marlapatan: |ingot ari hamamatem, ingot ma na laho salpu jala pesan do saluhutna” aha ma siparadeonta taringot tusi (patudos tu Psalmen 39: 5)? Aha do na boi ulahononta taringot tusi? Songon halak na porsea hita, jala na mansai arga situtu marhite panobusion ni Jahowa di bagasan Jesus Kristus naeng ma hita:

o   Marbisuk di mandalani ngolu on

o   Ulahon ulaon na pinasahatNa i tu hita (tunaikan tugas panggilan) jala Gabe siula hata i ma hita

o   Bahen ma ngolunta on gabe sangap di Jahowa Debata. Partingkian na mansai arga do ngolu on, antong pangkeonta ma tingki on laho pasangaphon Jahowa, Debatanta di bagasan Jesus Kristus

o   Manongtong di angka ulaon na denggan. Ulahon na denggan ndada asa ditobus hita sian dosa, alai ulahon na denggan ala naung ditinobus sian dosa. Tanggung jawab orang yang telah ditebus adalah untuk berbuat kebaikan bagi semua orang

5.       Buku Ende Suplemen no. 802 didok: “pangke tingkim saonari dapatohon ma Tuhan i, unang godang sidalian, ingot jempek ngolumi”. Antong di tingki sadari on Sai diparrohai Jahowa Debata ma hita di na mandalani ariari ni ngolunta on, asa dapotan roha na bisuk hita, amen.



Tidak ada komentar:

Posting Komentar