Bahan Jamita/ Khotbah Epistel, Minggu Exaudi; 1 Petrus 5: 6 - 11

BAHAN JAMITA EPISTEL

MINGGU EXAUDI

Minggu, 28 Mei 2017

Nas: 1 Petrus 5: 6 – 11

JAHOWA DO HAPOSANKU

oleh. Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.

Patujolo

            Di parngoluan on sipata ro do ragam sitaonon na mambahen sungkunsungkun haporseaonta na mandok: didia do Debata na hita puji jala na hita joujou di na songgaop sitaonon i. sian sungkunsungkun i tubu ma ganggu ni roha nang ganggu di haporseaonna taringot hadirion ni Debata di ngoluna. Na dipasombu Debata do hita punjung manaon sitonon i? songon i ma tubu sungkunsungkun di roha ni halak na mandok tung madokdokhu do sitaonon on songgop di dirina. Ingkon ma tangkas hita mangantusi, ianggo sitaonon nang parungkilon na niadopan di turpuk on ima sitaonon hinorhon ni hasatiaonna marhaporseaon di Jesus Kristus, Tuhan i, ndada ala ni ulaon na jahat na binahenna. Antong molo songon i, aha do na boi idaonta ulaon ni Debata molo songgop sitaonon i di ngolunta? Hita paihutihut ma hatorangan ni turpuk jamita on.

Hatorangan ni Turpuk

            Nunga jotjot ra hita manjaha turpuk 1 Petrus on, jala torop do hatorangan naung hita jaha taringot turpuk 1 Petrus  on. Ianggo buku 1 Petrus on ima sada buku na marisihon pangajarion dohot panogunoguion ni sahalak parbaritanauli tu halak Kristen (na porsea) di ragam angka sitaonon na songgop jala na naeng songgop muse. Ragam do pandapot ni jolma taringot ise do panurat ni turpuk 1 Petrus on. Adong na mandok si Petrus ima sisean ni Jesus Kristus do na manurathon turpuk on, marhite sian isi ni turpuk on na paingothon muse (mengingatkan) taringot angka jamita dohot pangajarion ni Jesus andorang na rap dope si Petrus dohot Jesus di portibi on. Na deba muse mandok na so si Petrus na manurat turpuk on, alana molo niida sian panurat ni turpuk on di bahasa asli (hata Gorik/ Junani) tung maol situtu do tarjalo roha anggo si Petrus na manurathon turpuk on hinorhon ni parngoluan ni si Petrus na so adong parsingkolaonna jala mardengke do na niulana. Alai tung na so jadi diambati jolma huaso dohot ulaon ni Tondi Parbadia holan marhitehite parbinotoan dohot hapistaronna be. Nang pe so adong parsingkolaon ni si Petrus, alai molo naung songgop do tu ibana Tondi Parbadia, sai diajari jala diparbisuki Tondi i do ibana manghatahon barita taringot Jesus Kristus tu sandok bangso, songon naung diulana di huta Jerusalem uju di na saor Tondi Parbadia i (bdk. Ulaon ni Apostel 2).

            Buku 1 Petrus on disurathon ma hirahira taon 64 - 65 uju kaisar Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus (Kaisar Nero) manggomgom di harajaon Rom. Na bisuk na asing muse mandok ianggo turpuk 1 Petrus on disurathon di taon 81 – 96 uju Titus Flavius Domitianus (kaisar Domitianus) manggomgom harajaon Rom. 2 partingkian ni kaisar na manggomgom saluhut luat ginomgoman harajaon Rom, ima partingkian na mansai hansit jala dokdok niadopan ni halak Kristen nang pe ragam sitaonon na didaopi. Nero mambahen hata manang barita na so tutu maradophon halak Kristen taringot na mambakar Kota Rom hape sasingtongna Kaisar Nero do na mangulahonsa. Alai dibahen pe barita na so tutu i dalan asa adong sidalianna mambahen na hansit ngolu ni halak Kristen jala suda ma halak Kristen di harajaonna. Ndang dihalomohon si Nero haroro ni Barita na Uli taringot Jesus Kristus, disiala gabe na naeng manggulinghon harajon ni Rom do dietong rohana halak Kristen i. Molo Kaisar Domitianus sai didok do dirina dos tu debata jala dipardebatahon ibana do dirina. Jala sude jolma na adong di panggomgomionna ingkon marsomba tu ibana songon debata. Ndang olo ianggo halak Kristen uju i marsomba tu Kaisar, holan tu Jahowa Debata marhite Jesus Kristus do nasida marsomba. Ido umbahen gabe dibahen ma patik laho mamunu saluhut halak Kristen jala dipasiaksiak do ngolu ni halak Kristen di pulo Patmos. Alai halak na so olo dipasiaksiak jala ndang olo parsidohot di sitaonon i, ditadinghon nasida ma haporseaonna i asa sonang ngolu pardagingonna. Ido umbahen disurathon si Petrus buku on laho patoguhon haporseaon ni halak Kristen uju i di na mangadopi sitaonon na ro jala na naeng ro muse. Asa unang mandele halak na porsea i molo pe ingkon songon i dokdok ni sitaonon i ro.

            Turpuk Jamita on ima sada sian pangajarion ni si Petrus di na laho patoguhon haporseaon ni angka na porsea di Jesus Kristus Tuhan i. molo hita ida ay. 1 – 4 ima pangajarion ni si Petrus tu angka sintua. Sintua dison ima natuatua na pinillit angka apostel jala angka pangajari di na laho mangurupi ulaon marbarita na uli jala panghobasion marbarita na uli tu luat hapeahan ni  Barita na uli. Di ay. 5 turpuk jamita on, ima pangajarion ni si Petrus tu angka na umposo. Ise do umposo na nidokna dison? Halak na umposo dison ima halak Kristen na poso di umur nang di pamatang. Halak naposo sai dilapati do i na gogo (songon pandok ni natuatua ni halak batak: na matua pangalapan poda, naposo pangalapan gogo). Jala naposo dison ima halak na mangurupi angka sintua di na laho patupahon panghobasion marbarita na uli tarlumobi di ragam angka hamaolon na masa. Angka na umposo unduk ma di angka na tumunggane (martudutudu tu angka sintua boi do martudutudu tu angka na umtua di umur nang di pamatang). Unduk dison ima marlapatan pasangaphon jala patupahon na denggan di angka natuatua. Ala ni i naeng ma na umtua dohot na umposo adong roha na serep, ai dialo Debata do angka na ginjang roha, alai dilehon do asiasi tu angka na serep marroha (1 Petrus 5: 5 patudos tu Poda 3: 34). Halak na ginjang roha ima halak na paburnanghon dirina nang hadirionna, mamuji dirina, jala molo siginjang roha boi do i madabu tu na mardebatahon dirina, laos dirimpu do na gabe dos do huaso dohot arta manang hadirionna tu debata. Sian ulaon sisongon i ma tubu roha na mangasahon gogona, dirina, habisukhonna, artana, nang sude hadirionna. Ndang adong be roha na biar dohot unduk tu Debata.

            Ido umbahen didok di ayat 6 asa patoruhon diri tu tangan ni Debata na gogo i, asa dipatimbo di tingkina i. ay. 6 on paingothon tu hita di pangajarion ni Jesus uju di portibi on dope Ibana (ida Mateus 23: 12; Lukas 14: 11). patutoruhon diri tu tangan ni Debata marlapatan do i asa pasahathon hadirionta; sai marhaposan ma tu Debata jala haradeon di na laho marsomba. Ndang adong be jumpang di ibana roha na paburnang dirina, mamuji dirina manang mambahen artana, gogona, dohot nasa na adong di portibi on gabe parsigantunganna. Boha do hita patoruhon diri tu tangan ni Debata? Ima: unang be marhaposan jala marsigantung tu nasa na adong di portibi on, benget manaon salahut haporsuhon, dungo di na laho martangiang manang aha pe na masa dohot na naeng masa, jala tung na so jadi diparsoadahon manang ditadinghon Debata, mual ni ngolu dohot haluaonna. Dipatimbo dison marlapatan do i parsidohot taruli di Harajaon na manongtong rap dohot hamuliaon ni Debata, alai jumolo ingkon manahan ma di saluhutna di portibi on. Tontu mansai maol do i diulahon hinorhon ni sitaonon na mansai dokdok dihilala. Laos ido umbahen didok muse di ay. 7 asa maningganghon nasa na hinolsohon, ai disarihon do hita. Ay. 7 on manosoohon hita asa marhaposan jala pasahathon dirinta hita tu Debata. Unang be sai dihaposi jala marsomba tu angka gogo ni portibi dohot hagiot ni portibi on. Panarihonon ni Debata marlapatan do i di pangaramotion dohot panjagaan ni Jahowa na mangaramoti jala manjaga halak na ro tu Ibana di bagasan roha na serep. Panarihonon ni Debata ima panarihonon ni hosa, hadameon, pos ni roha, hahipason, sonang ni roha,  jala ndang hurangan di sipanganon dohot parabiton (boi patudos tu pangajarion ni Jesus taringot pangaramotion ni Debata di angka pidong na martongatonga langit na sai tongtong diparmudumudu Debata (Mateus 6: 26) lam ma hita jolma na porsea).

            Ai halak na gale do ianggo jolma ala gale do dagingna di na laho mangulahon na denggan, ima hata ni Debata. Tarlumobi di na songgop ragam sitaonon manang paraloan hinorhon ni haporseaonta, pintor hatophatop do mandiori didia gogo na umgogo na adong di portibi on. Gok ma naung apatis di haporseaonna songon na so marlapatan didok rohana haporseaonna i.  Laos ido umbahen dipaingot apostel Petrus angka huria na manjaha suratna on asa torang ma roha, jala dungo. Torang jala dungo ima sada parenta asa manat, togu, unang tertuktuk, adong paradehon bohal laho mangadopi sada siadopan. Aha do na naeng siadopan? Ima sada parporangan manang paraloan ni angka na porsea i. ise do alo ni na porsea i? ima sibolis. Digombarhon do songon babiat na marauang, mangalului sibondutonna. babiat na marauang asa mabiar do punguan ni birubiru dungi birubiru na gale ido na gabe siallangan ni babiat i. songon i nang ulaon ni sibolis na marhite angka sitaonon na dokdok jala ragam haporsuhon na mambahen hita ganggu di haporseaonta jala ditadinghon ma haporseaonna dung i hamagoan jala hamatean sisalelenglelengna do upana disi. Ingkon tangkas do diboto, na so hea do sian Debata ro angka sitaonon dohot haporsuhon, alai dipaloas Debata do masa i di angka na porsea. Ndang na so boi disalpuhon Debata sude angka sitaonon ni na porsea holan sangkidop mata, alai ndada i na gabe saut dipatupa Debata. Alai masa do i asa lam pita jala lam arga ma mutiha haporseaonta i umarga sian sere di portibi on. Tung na so hea do sibolis i so manang maradi di na laho mamboan hamagoan tu angka jolma. Alai ganup na mangulahon jala mangoloi hagiot ni sibolis, hamagoan dohot hamatean sisaleleng na do didapot.

Antong gomos ma hita mangalo sibolis i marhitehite haporseaon (ay. 9). Apostel Paulus di Efesus 6: 14 – 18 tangkas do dipajojor si Paulus taringot sinjata ni angka na porsea di na laho marporang dompak sibolis pangago i. alai na ingkon songgop do sitaonon tu halak na porsea binahen ni sibolis, asa unang malua na porsea i jala ndang taruli di hangoluasn salelengna. Alai unang ma ala ni pangalanta na so ture dohot parangenta na so denggan gabe marsitaonon hita. Uju na rap dope Jesus dohot angka siseanNa, nunga pola dilumbahon Ibana hian aha do na naeng masa tu angka sisean nang tu angka na porsea tu Ibana (ida. Johannes 15: 18 – 25). Di tonga sitaonon manang tingki na gok hasusaan di portibi on, dipauliuli, dipahot, jala dipatogu do hit asa unang olo hita talu maralohon sibolis, pangago i (ay. 10) asal ma olo hita ro tu Ibana jala togu hita di na mangoloi Ibana sian nasa roha, pingkiran, ateate. Holan marhite Jesus Kristu do hita boi margogo jala togu marhaporseaon paima ro tingkina di na parsidohot hita manghilalahon hamuliaon ni Harajaon ni Debata, alai  ingkon rade do hita manaon haporsuhon. Di Ibana (di Debata) ma hagogoon ro di salelengna, amen (ay. 11). Ay. 11 on, ima ende hamuliaon ni angka na porsea na jotjot diendehon laho paboahon hamuliaon (doxa) dohot huaso ni Debata na so boi dipatudos tu manang ise, manang aha, sadihari, didia di sandok harajaon dohot angka na gogo di portibi on. Marhite ende hamuliaon adong panghatindahon huaso dohot gogoNa ro disalelengna.

Hahonaan ni Turpuk

1. Aha do mambahen hita marungkil manang marsitaonon. Ala ni hajahatonta do manang ala ni haporseaonta dohot pambahenanta na tingkos na gabe sisogo tu ganup jolma na so manghalomohon adong hasintongan dohot hatigoran. Turpuk jamita on, paboahon molo pe songgop ragam sitaonon ala ni haporseaonta jala ala na so olo hita mangihuthon angka dalan dohot tahi ni parjahat, jolma na martua ma hita disi ala na parsidohot do hita mian di pangondianan ni Debata Jahowa, jala ala parsidohot hita manghilalaon songon sitaonon ni angka na badia (patudos tu Mateus 5: 11 – 12).
2. Unang ma sai mangido hita tu Debata asa malua sian ragam sitaonon manang ragam haporsuhon di portibi on. Na ingkon do i masa di ngolu ni angka na porsea nang di ruas ni huria. Ingot ma hita asa ro hita tu Debata marhitehite haserepon ni roha, jala pasahathon hadirianta on polin gabe ampuna ni Debata ai disarihon do hita. Tung na ganggu ma hita di panarihonon ni Debata di ngolunta on? Molo pe ro halisungsung manang alogo na naeng manegai haporseaonta, torang jala dungo ma hita disi. Mangido hita tu Debata asa dipargogoi ngolunta on asa boi manang aha pe na masa boi do itaadopi saluhutna (ida Filippi 4: 13).
3. Parsatongkinan do hita mangolu di portibi on. Nang pe 100 taon hita mangadopi ragam hasusaan tung na so marlapatan do i molo naung masuk hita tu hamuliaon ni Debata di HarajaonNa i. antong, boasa ma hita sai marhaposan tu na olo salpu? Ro ma hita tu Ibana, haposi ma Ibana bona ni hangoluan sisalelengna. Hagogoonma di Ibana salelenglelengna, amen.