BAHAN JAMITA
MNGGU XX DUNG TRINITATIS
Minggu, 26 Oktober 2014
Ev.: 1 Tessalonik 2: 1 – 8; Ep.
Psalmen 1: 1 – 6; S. Patik. Mateus 7: 21
Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
ULAHON MA MARBARITA NAULI!
Patujuolo
Adong do haroronta tu portibi on
mamboan panghorhonhon na denggan manang didia hita mian? Aha do na masa molo ro
hita tu sada parsaoran manang sada luat? Unang ma nian adong halak mandok tu
dirinta, sai tongka ma molo ro si “anu” tu luatta, manang domu tu parsaoranta”.
Alai naeng ma sai tongtong sai dihasiholi jolma haroronta nang tu sada
parsaoran manang sada huta. Dihasiholi angka jolma angka parangenta, angka
hatanta, manang angka ulaonta. Alai ndada na gabe i saluhutna mambahen hita
gabe paginjanghon rohanta di adopan angka dongan nang parsaoranta. Marhite i
saluhutna boi ma idaonta boha do parsaoranta (relasi) di humaliangta.
Antong, boha do marhite denggan ni
parsaoran ni gabe dalan mamboan barita na uli, taringot hata ni Jahowa di
parsaoranta. Marbarita na uli marhite pambahenan nang hata. Ingkon ingot do
hita, parsaoran ni halak na porsea (parsaoran ni haKristenon) ima parsaoran
marbarita na uli dohot parsaoran na manghobasi. Di bagasan parsaoran on ndang
adong na naeng patengatengahon dirina. Songon parsaoran ni si Paulus tu halak
na porsea di huta Tessalonik, na sai tongtong dihasiholi barita na uli na dibaritahon
si Paulus. Boha do hadomuan i tu turpuk jamita on? Tangkas ma itapaihutihut
hatorangan ni turpuk on.
Hatorangan ni Turpuk
Huta Tessalonik ima huta na
mansai maju di parngoluaan, manang di perekonomian.
Huta on ma sada huta na mansai ringkot di harajaon ni Rom, na adong di
Makedonia. Andorang so ro Barita na Uli, torop do halak Tessalonik na manomba
tu ganaganaan, alai dung mian Barita na uli di huta i, jala lam torop do halak
di huta i naung mananda jala mangantusi Barita na Uli, ima Barita taringot
Kristus dohot haluaon i, torop ma halak di huta i manadinghon ganaganaan jala
tardidi dung i gabe sada huria. Di tonga hararat ni Barita na Uli di huta
Tessalonik on, torop do hamaolon manang parsorion na diadopi angka na porsea
uju i. Hinorhon ni hamaolon manang parsorion na diadopi, torop do halak na
naung porsea i gabe mandele, jala tubu ma sungkunsungkun, boha do ngolu ni
halak na porsea di haroro ni Kristus na paduahon. Sungkunsungkun on martudutudu
taringot marhapatean tu dia do ngolu ni angka na porsea di ari haroro ni
Kristus i? Marhite surat ni si Paulus on, tangkas ma dialusi si Paulus taringot
sungkunsungkun i (4: 13 – 18), jala marhitehite alus on, naeng ma rade angka na
porsea i managam haroro ni Kristus na paduahalion i di bagasan hasatiaon di
haporseaon (bindu 5). Apostel Paulus manurathon suratna on laho patoguhon
haporseaon ni huria i, jala patangkashon taringot panandaion ni huria i tu
Barita na uli dohot panghobasionna. Molo idaonta mula ni surat ni si Paulus tu
huria Tessalonik on tangkas do botoonta parsaoran ni si Paulus tu haria i.
Parsaoran na dirahut holong jala parsaoran marbarita na uli. Sai adong do roha
na mansai masihol tu huria na di Tessalonik hinorhon ni parsaoran i.
Molo idaonta di turpuk jamita on, di
ayat 1 tangkas do dipaboahon si Paulus harorona marbarita na uli ima haroroan
na so magopo. Torop do halak na mansogohon haroro ni Barita na uli marsaringar
di luat i. Gabe tubu ma angka hata na so tutu taringot Barita na uli dohot
panghobasion ni si Paulus, na boi mambahen mandele angka na porsea i di tonga
ragam na masa. Alai tung na so magopo do haroro ni Apostel Paulus di luat i di
tingki marbarita na uli, ala nang pe torop na mansogohon haroro ni Barita na
uli, alai hot do Barita na uli marsaringar di luat i.
Dipaboa si Paulus do angka na
diadopanna uju marbarita na uli di luat Pilippi, na torop angka paraloan na
ingkon adopanna nang marhitehite angka na bisuk, angka pamarenta
(panggomgomion), nang angka na so manghalomohon haroro ni Barita na Uli di
Pilippi. Nang pe songon ni na niadopanna, tung na so mansohot do ibana
marbarita na uli. Tangkas do dihatindanghon si Paulus ai mangasahon Debata do
angka apostel (angka parbaritanauli) asa marhiras ni roha manghatahon barita na
uli sian Debata. Ndang alani habisuhon ni angka apostel, ndang alani gogo
manang sinadongan na dipangasahon. Ai molo parbinotoan, gogo manang sinadongan
dipangasahon, adong do hapuason ni saluhutna, alana adong do batas ni gogo,
parbinotoan dohot sinadongan. Alai mangasahon Debata, ima mangasahon gogo dohot
huaso na so tarbatas jala na so halompoan, ido mambahen angka apostel marhiras
ni roha jala margogo mambaritahon barita na uli nang pe torop na mangambati.
Parbaritanaulion ni angka apostel
ndada songon angka na pistar manang angka malim ni ugamo na jotjot mamangke
ulaonna i laho mangalului sangap dohot hamuliaon tu dirina, asa torop jolma na
marlomo ni roha tu ibana, gabe ndang adong be haoloon mambaritahon hasitongan
ni hata ni Debata. Ndada poda na lilu manang na marangkal angka apostel laho
mangulahon parbaritanaulion i songon na didok ni angka na so manghalomohon
barita na uli (ay. 3). Jala songon halak na tau di roha ni Debata do angka
apostel i marbaritanauli. Gabe hasahatan ni barita na uli i, songon i do na
dibaritahon nasida. Ndada songon angka na mambuat roha ni jolma, jala naeng ma
tahe halomoan ni roha ni Debata na manigati roha ni angka apostel (ay. 4). Mansai
tangkas do dipodahon apostel Paulus huria na di Tessalonik ndada na mambahen
las ni roha angka jolma parbaritanaulionna nang pe lipe manang asa sonang jala
tabo begeon ni jolma, alai ndang dihalomohon ni Debata. Lomo roha ni jolma
manangihon jamita alai ndang alani hatigoran manang hasintongan ni Debata. Ai
marbarita na uli pe angka apostel ndada laho patabotabohon sipareaon ni na
manangihonsa, manang mambahen las roha na manangihonsa nang pe ndang sintong
jala hombar tu halomohon ni Debata. Ulaon parbaritanaulion ni angka apostel ima
ulaon paboahon haluaon dohot las ni roha na sian Debata hombar tu hasintongan
dohot hatigoran ni Debata, jala ido na dihalomohon ni Debata di ngolu ni angka
apostel nang angka na porsea di Jesus Kristus.
Ai barani do si Paulus
manghatindanghon na Debata sitindangi parbaritanaulionna (ay. 5), na paboahon
ndang adong na buni ulaonnasida laho mangaup tu dirina angka apstel
mabaritanauli. Ndang na gabe marhata lemeslemes, jala marbisukbisuk laho
mambuat arta. Ndang na gabe diatur hata i semanis mungkin, alai busuk do
dibagasna, manang diholipi hatigoran manang hasintongan asa dapotan pangomoan
ibana. Halak sisongon i do na didok manggadis hata ni Debata laho mangaup
hauntungan tu dirina. Ndang na manjalahi sangap angka apostel sian jolma nang
portibi on, atik pe tarbahen angka apostel marhatongamon, ala apostel ni
Kristus do nasida (ay. 6). Marhite barita
haluaon na diboan angka apostel, dohot barita hangoluan na sian Debata, ima
taringot Kristus na mambahen jolma i mananda haluaon na sintong jala haluaon na
so sian portibi on. Boi do nian angka apostel mandapot pujian dohot sangap sian
angka jolma, alai ndang na gabe i tujuan ni angka apostel marbarita na uli.
Ndada na mambaritahon hadirionna, alai mambaritahon Kristus. Ndada mambaritahon
na sungkot di rohana, alai mambaritahon barita las ni roha dohot haluaon hombar
tu hatigoran dohot hasintongan ni Debata. Tangkas do dipaboa si Paulus ai
apostel ni Kristus do angka apostel i. Molo didok apostel ni Kristus na
marlapatan ndada portibi on na gabe tuannasida, alai Kristus do. Molo didok
apostel ni Kristus na marlapatan ndada sian portibi on dapot nasida tohonan
ulaon marbaritanauli alai sian Jahowa marhite Jesus Kristus, jala
dipertanggungjawabkan do i di ari Kristus na balga i. Molo didok apostel ni
Kristus marlapatan ndada sian portibi on dapot nasida upa na ni ula angka
apostel, alai sian Kristus do.
Digombarhon si Paulus do parsaoran
ni parbaritanauli tu ganup huria songon sahalak ina na pauliuli gellengna (ay.
7). Boha pe dohonon, natoras do na umbotoan aha na ringkot tu anakna uju
hadakdakhon ni anakna i. Molo pangantusion hombar tu psikologi, umjonok do panggoara ni roha ni sahalak ina tu anakna
sian amana, nang pe ndang na sude sisongon i. Ingkon basar do ina pauliuli
angka anakna, songon ni nang angka apostel pauliuli huria i sian ragam na masa.
Marhitehite ayat on dipatandahon si Paulus do ndang boi marsirang parsaoran ni
huria sian barita na uli na binoan angka apostel, jala sian on do andap
haholongan na polin tu angka huria i. Ndang hea natoras mangido biaya
pagodanggodang anakhon tu anakhonna. Alai marlambas ni roha do ina manganjuanju
angka hahurangan dohot hagaleon anakhonna, jala dilehon do nasa na boi dilehon
asa denggan ngolu ni anakhonna. Songon i do nang angka apostel, ndang hea
manghirim sadia ma arga ni barita na uli na sinaburhonnasida i.
Aplikasi Teologi
Boha do haoonaan ni turpuk on di
ngolu haparhaladoon manang ngolu marbaritanaulionta di tonga ragam na masa
nuaeng. Tongtong do sai na adong punguan na mansogohon marsaringar barita na
uli di humaliangna, jala ido na mambahen jongjong sada huria di sada luat.
Turpuk jamita on mamodahon tu hita, asa hita angka parbaritanauli, angka
parhalado dohot angka na porsea unang mansohot marbaritanauli hinorhon ragam na
masa di ngolunta, jala marhite ragam na masa on lam marhiras ni roha ma hita
marbaritanauli di humaliangta, alai ndada holan marbaritahon hita malo, alai ingkon
do manghangoluhon barita na uli i di ngolunta. Ulaon ni ise do marbaritanauli? Ulaon
ni ganup na porsea alai adong do ulaon panghobasion na nilehon tu sasahalak,
ima ulaon partohonan.
Turpuk jamita on pe mamodahon tu
hita angka na porsea asa ngolunta pe unang ma ngolu na marlemeslemes, asa
songon na godang na manghaholongi hita gabe tading na sintong manang ulaon na
dihalomohn ni Debata. Unang ma mian ngolu na sai holan ma sai holan mambuat
arta na olo sega di ngoluna gabe tading arta na manongtong jala na sumurung i. Sai
itaulahon marbaritanauli, marbaritanauli marhitehite hata, pambahenan, parange,
pingkiran. Jala unang gabe holan mangalului pujipujian, sangap, siadongan hita
mangulahon na denggan di portibi on. Alai marhite ulaonta na denggan i boi
paandaphon panandaion ni angka na porsea manang na so porsea i taringot Debata
Jahowa marhite Jesus Kristus. Jala marhite i saluhutna, togu ma haporseaon ni
angka na porsea jala na so porsea gabe porsea ma. Alai ingkon ingotonta ma,
mangulahon na denggan i unang pangasahon gogo, siadongan, bisuk alai pangasahon
ma pandonganion ni Debata di ngolum naung sumarihon na ringkot di ngolum. Amen.