BAHAN
JAMITA
MINGGU
XXI DUNG TRINITATIS
Minggu,
20 Oktober 2013
Ev. :
Markus 12: 28 – 34; Ep. : 5 Musa 6: 4 – 9; S.Patik: 1 Johannes 4: 21
Oleh. Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
08126563572
HOLONG DO
HAGOGOK NI PATIK I.
Pendahuluan
Barita
na uli (Evangelium) Markus on papatarhon
taringot pangajarion, pamalumhon dohot panghobasion ni Jesus uju di portibi on.
Sude na pinatupa ni Jesus ima hataridaan ni holong ni roha ni Jahowa, Debata,
Ama na marsuru Ibana asa mangolu jolma i jala lam mananda taringot habonaron
dohot hasintongan ni Debata di tongatonga portibi na torop angka pangotootoion.
Lam torop ma halak na naeng manangihon barita na uli na dibaritahon Jesus tu
nasida jala mangihuthon. Deba sian nasida adong do na holan mangihuthohon Jesus
alai laho mangalului hasalaan ni Jesus, asa boi mambahen moru halak mangihuthon
Ibana, jala torop halak gabe marsogo ni roha jala mandao sian Jesus.
Deba
halak na mangihuthon Jesus na holan mangalului hasalaan, hahurangan ni Jesus
ima halak Sibotosurat. Halak Sibotosurat ima halak na mangalehon hibul dirina
mamparsiajari taringot uhum na masa di halak Jahudi hatiha i. Jala diboto
nasida do taringot rahutrahut ni uhum na masa di Jahudi alai holan na mamboto
manang mangantusi do nasida. Adong do deba halak Sibotosurat holan maniop 5
buku ni si Musa (Buku Torah: 1 – 5 Musa; Genesis
- Deutronomy).
Barita
hasintongan dohot habonaron na dibaritahon Jesus ima barita taringot uhum. 613
uhum na adong di halak Jahudi hatiha i. Nang pe 613 uhum di halak Jahudi, alai
sai na adong dope na so mangulahon na hombar tu uhum na binahen nasida i, sai na
torop do angka hajahaton na masa; jala torop do ro angka panggosagosa na
mambahen susah angka na pogos. Lapatanna, holan sebatas pangantusion jala
parbintoan do 613 uhum alai sisungkunon do manang piga persen do boi diulahon
saluhutna i.
Penjelasan
Di
turpuk on ima sungkunsungkun ni sahalak Sibotosurat tu Jesus Kristus di tingki
mangajari Jesus di Bagas Joro, Jerusalem (Mark. 11: 27; Mateus 21: 23).
Sungkunsungkun on ima songon sada dalan manguji dohot mangalului hagaleon dohot
hahurangan ni Jesus taringot uhum ni Jahudi. Andorang so turpuk jamita on,
masialusan do Jesus tu halak Saduse taringot haheheon ni angka na mate (halak
saduse ndang na manghaporseai taringot haheheon ni angka na mate). Di tingki na
masialusan nasida, ro ma Sibotosurat manungkun Jesus taringot uhum (hombar tu
hata asli na dilapati “uhum”) na ummangat sian uhum i sudena (361 uhum i)?
Alai
Jesus mamboan ibana mulak tu bona, tu surat i, didok, “On do patik na umangat: “Tangihon
ma ale Israel, TUHAN (JAHOWA/ YHWH) sasadasa do Debatanta i (ay. 29)”. Pandohan
on dienet sian 5 Mus.6: 4. Alus na dipasahat Jesus i ima sada hata
panghatindanghon bolon ni halak Israel (credo).
Pandohan holan sasada Jahowa do Debata ima marlapatan na so adong do debata di
portibi on na boi dipatudos tu Jahowa, holan Jahowa do Debatanasida, Pargogo
jala Parasiroha na so hatudosan manang aha pe. Jahowa, Debata na paluahon
bangso Israel sian parhatobanon di Mesir jala na na paluahon bangso Israel sian
habuangon Babel; Jahowa, Debata na so ditompa marhitehite gogo nang pingkiran
ni jolma, Jahowa na gogo dohot huasoNa na so tardodo hahomionNa. Dungi diuduti
Jesus alusna asa manghaholongi TUHAN (JAHOWA) sian nasa ateate, hosa, roha
dohot gogom (ay. 30).
Manghaholongi
Jahowa di ayat 30 on marlapatan adong haundukhon na so boi tarsirang sian
panombaon, jala pangoloion di hata dohot lomo ni roha ni Jahowa na ingkon
diulahon bangso na niasianNa. Haundukhon dison ndang na boi satonga manang
deba, alai ingkon hibul dirina unduk tu Jahowa, Debata. Ateate, hosa, roha,
nang gogo ima gombaran ni hahibulon ni sahalak di dirina. Dison ma adong
pamelehon diri hibul gabe digomgomi Jahowa ibana. Hata nang parangena pe ingkon
do songon hataridaan ni pangoloion di Jahowa. Halak na mangoloi jala unduk tu
Jahowa pasti mangharingkothon hata ni Jahowa mian di bagasan ngoluna jala na
mangulahon ulaonna dibagasan haundukhon di Jahowa. Halak na manghaholongi
Jahowa marlapatan do i manghaholongi dirina. Manghaholongi diri dison ndada na
marlapatan holan mangharingkothon tu dirina, alai mambahen arga dirina gabe
pelean na tutu tu Jahowa, marhite parange, hata nang pamingkirion. Manghaholongi Jahowa ndada na naeng
mangasahon pambahenan, alai manghaholongi Jahowa ima sada tanda hamauliateon ni
rohanta ala naung parjolo do Jahowa manghaholongi hita, hita pe ingkon do
manghaholongi Ibana marhitehite haundukhon di hataNa.
Dungi
diuduti di ayat 31 ima manghaholongi dongan. Manghaholongi dongan na didok
dison ndada holan dongan rap tangis, rap mangkel, dongan sapanghilalaan, dongan
sabutuha, dongan sasiulaon, manang halak na domu tu roha nang pingkiranta. Alai
dongan na didok dison ima dongan jolma, tu sude jolma nang musu pe, jolma na
mangolu dohot tu sandok na horong ni jolma. Manghaholongi dongan jolma songon
manghaholongi diri, marlapatan mambahen nasida arga di ngolunta nang musunta
dohot na mambahen sogo rohanta. Ragam do dalanta patuduhon holong ni roha i.
Manghaholongi boi do marhite pasingothon, pangajarion, panuturion,
manangianghon, jala manarihon dohot na so mambahen na jat alo ni na jat.
Manghaholongi dongan boi do marlapatan ndang mambahen susah donganna; ndang olo
manggasipi; ndang olo manghatahon hata na so tutu maradophon donganna; dohot
ulaon hajahaton na asing.
Di
ayat 32 – 33 ima alus ni sibotosurat dung dibege alus ni Jesus i. Jala
diparhatutu sibotosuruat i do alus ni Jesus i, laos diuduti sibotosurat i do na
ummangat do i sian saluhut angka pelean situtungon nang pelean na asing.
Pandohan ni sibotosurat on marlapatan na ringkot do mangulahon saluhutna i sian
angka pelean situtungon nang pelean na asing pe (ida Amos 5: 21; Yesaya 1: 11 –
20). Di ayat 34 dialus Jesus ma sibotosurat i mandok “Ndang sadia dao ho sian
Harajaon ni Debata”. “ndang sadia dao” marlapatan “naung jonok”. Alai nang pe “naung jonok”
marlapatan do i ndang bongot dope. Dohot hata na asing, ndang parsidohot dope
ibana di harajaon i, ndang parjambar dope; ndang dijangkon dope ibana tu
bagasan songon warga na sah. Ndang adong guna ni na songon i. Ingkon na bongot
do asa marguna. Songon i, nang pe naung songgop Harajaon ni Debata di
tongatonganta, boi do hita holan jonok; boi ndang bongot jala ndang partohap di
bagasanna. Pandohan ni Jesus on ima sada kritik
tu angka sibotosurat, diboto nasida do taringot uhum i alai ndang dihangoluhon
manang diulahon. Songon i do halak na naung mamboto hata dohot lomo ni roha ni
Debata alai ndang diulahon, ndang parjambar ibana di Harajaon ni Debata. Olat
ni on ma ndang adong be na hum roha pasungkunsungkun Ibana.
Hahonaan
ni Turpuk
Boha do alusta taringot tu turpuk jamita on? Torop
jala jotjot do halak martabuni di hagaleonna dohot dihahuranganna taringot tu
manghaholongi, tarlumobi manghaholongi musu. “jolma dope hita”; “di portibi on
dope hita”; “ndang singkop (sempurna)
ngolunta” dohot ragam hata na asing na boi manutupi ibana maol mangulahon
holong. Unang dirimpu na tolerir Jahowa
marnida I saluhutna gabe so mardosa hita alani i.
Adong do deba halak songon sibotosurat on, holan na
mamboto taringot holong alai ndada diulahon. Manghaholongi ndada sae holan hata
di pamangan nang parbinotoan. Torop do boi manghatahon holong alai mangulahon
holong i mansai maol ala sai tong martabuni di hagaleon ni jolma i. Manghaholongi
Debata ima sada tanda hamauliateon marhitehite unduk, jala mangoloi hataNa di
ngoluna. Manghaholongi Jahowa, Debata ima adong panombaon di Debata marhite
Jesus Kristus. Panombaon marlapatan do i adong panindangion di huaso dohot gogo
ni Jahowa na so hatudosan di ngoluna jala marhatopothon hagaleonna di adopan ni
Jahowa asa dipargogoi Jahowa ibana.
Manghaholongi dongan udut ni manang hataridaan ni na
manghaholongi Debata, ima sada ulaon parsaoran tu dongan. Di 1 Johannes 4: 20
tangkas do dipabotohon “pargabus do halak na mandok: holong rohana di Debata;
hape dihosomi donganna….” Hombar tusi molo manghaholongi Debata hita ingkon boi
do tapadenggan parsaoran rap donganta; tapadenggan hatanta maradophon dongan.
Molo pe sai jotjot dihosomi nang pe denggan taulahon dingoluna, sai unang ma
baloshon saluhutna i, alai porlu do manangianhon asa muba ibana.
Jesus Kristus ma tiruan na singkop taringot
manghaholongi Debata dohot manghaholongi dongan jolma. Nang pe hansit na ingkon
ditaon Ibana, alai unduk do Ibana tu Ama na marsuru Ibana; nang pe adong na
marsogo ni roha tu Ibana, alai ndang pola dibaloshon Jesus sogo ni roha i.
Unang holan mamboto,
manghatahon, jala mangantusi hata i alai ingkon boi do dipapatar marhitehite
pangulahononhon di ngoluna. Molo holan manghatahon, mangantusi, manang mamboto
hata i, ndang parjambar dope ibana di harajaon ni Debata. Parjambar di Harajaon
ni Debata marlapatan parjambar ma di hangoluan manang hasonangan na saleleng ni
lelengna. Sai dipargogoi ma hita mangulahon holong i jala parjambar ma hita di
Harajaon ni Debata, parjambar di hangoluan na saleleng ni lelengna. Amen
