DANIEL PANE

SELAMAT DATANG DAN MENIKMATI YANG TELAH DISAJIKAN

Jumat, 22 November 2013

Jamita Minggu Advent I, 01 Desember 2013



BAHAN SERMON
MINGGU ADVENT I
Minggu, 01 Desember 2013
Ev.: Jesaya 2: 1 – 5; Ep.: Rom 15: 4 – 13; Patik: I – X
Oleh: Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.


TAGAM MA HAOOJAK NI BAGAS JORO NI JAHOWA!
Patujolo
            Manghatahon taringot pangungkapon haroro ni harajaon ni Jahowa dang boi tarsirang sian huaso, hamuliaon dohot paruhuman na naeng masa tu sandok bangso. Jahowa sandiri do mangungkap taringot haroro ni harajaonNa di tongatonga ragam ni parngoluan ni jolma, jala marhitehite pangungkapon i dipataridahon do hamuliaon dohot hahomion ni Jahowa. Di turpuk Jamita on dipataridahon Jahowa do haroroni harajaonNa marhite pangungkapon taringot haoojak ni Bagas Joro ni Jahowa.
            Tarjou do si Jesaya gabe panurirang di taon hamamate ni Raja Usia, taon 746 SM (pat. Jes.6:1 duu) jala mangula di tingki pangarajaion ni si Jotam (745-742 SM), si Ahas (741-726 SM) dohot si Hiskia (725-697 SM; pat.Jes.1:1). Mansai godang do na masa hatiha i di percaturan politik ni angka bangso di Asia Barat Daya. Lam tu timbulna do Assyur jala sai disosak do harajaon na metmet angka na di lambungna, isara Aram (Siria), Epraim (Israel Utara) dohot Juda (Israel Selatan). Di taon 732 SM, dipatunduk do Aram; taon 721 SM dibuanghon Epraim. Tinggal ma sasada Juda jala tarsosak situtu. Dirajumi jala dihaporseai halak Juda do i songon ulaon haluaon na sian Debata, jala i ma ra na melatarbelakangi turpuk on. Masuk tu hasadaon na umbidang do turpuk i, i ma 2:1-4:6. Dipungka do i dohot panurirangon taringot tu hamuliaon ni Jerusalem di tongatonga ni angka bangso, dung i diuduti dohot lumbalumba uhum ni Debata tu angka bangso parbegu, jala dipaujung dohot bagabaga taringot tu hamuliaon ni Jerusalem di ari parpudi.

Hatorangan ni turpuk
            Turpuk jamita on ima taringot pangungkapon taringot ujung ni angka ari (akhir zaman; akhir segala waktu; eskatologis) na diida ni si Jesaya, anak ni si Amos sahalak malim na mangula di Bagas Joro, Jerusalem. Di turpuk on, ndang tarjou manang tarpillit dope si Jesaya gabe sahalak panurirang, alai nunga mandapot pangungkapon ibana taringot haroro ni harajaon ni Jahowa, jala na diida do na dibaritahon ibana nang dohot di turupuk on.
            Di turpuk jamita on mandapot pangungkapon do si Jesaya taringot tu Juda dohot Jerusalem. Jerusalem (Huta Dame) na di bagasan huta i jongjong do Bagas Joro na uli na kokoh; jala na binahen ni si Salomo, na dibanggahon ni halak Juda. Bagas joro di Jerusalem ima inganan na mansai ringkot di halak Juda ima:
  • Bagas joro ima sada tanda manang gombaron na mian do Jahowa, Debatanasida di tongatonga ni halak Israel dohot Juda, jala di bagas joro i do marsaringar dia do hata na dihatahon ni Jahowa jala na naeng diulahon bangso i.
  • Bagas joro ima gombaran ni hamuliaon ni Jahowa, jala di bagas joro on mambahen jolma i martoruk ni roha marnida hamuliao ni Jahowa di bagas joro i jala on ma na boi mambahen jolma i mananda pangalaoisonna tu Jahowa diuduti manopoti pangalaosionna, jala on ma na manguduti roha na biar mida Jahowa.
  • Bagas joro ima tanda ni padan ni Jahowa tu bangsoNa, na di bagasanna do dibaen poti parpadanan na marisihon 2 batu na marsurathon 10 hata ni Jahowa.
  • Bagas Joro ima inganan parpunguan ni halak na porsea tu Jahowa. marhite parpunguan on dipatupa do panombaion marhite ende dohot ende pujipujian.
  • Bagas joro boi do gabe inganan ni halak marsaor manangihon pangajarion ni tona manang hata ni Jahowa jala pasada tahi dohot gogo laho mangulahon hata ni Jahowa djala manghatahon na ringkot di taringot huta manang bangso i.

Alai di na masa di parsaoran siap ari justru marbalik sian na tinonahon ni Jahowa. jotjot do nasida mangulahon ulaon hadaulaton, alai parangenasida ndang suman tu na nihatahon ni Jahowa (ida Jesaya 1). Di tonga na masa i, Jesaya mandapot pangungkapon taringto hahaojak ni Bagas ni Jahowa na so dibaen ni tangan ni jolma. Alai Jahowa sandiri do na patupahon saluhutna i.
Di ayat 2, ojak ni Bagas ni Jahowa di punsu ni angka dolok, jala huminsat sian angka robean. Ayat on na patuduhon Di tingki na ro, songon i ma digombarhon si Jesaya dison, paojahonna do dolok ni bagas ni Jahowa di punsu ni angka dolok. Dipajongjong Raja Salomo do bagas joro i di punsu ni dolok Moria (2 Kron.3:1). Hombar tusi gabe margoar do dolok Moria i ‘dolok ni bagas ni Jahowa.’ Humaliang dolok i adong do angka dolok na asing. Idaon sian na dao, gabe songon punsu ni angka dolok i do dolok Moria i, ala tumimbo sian angka dolok na asing i sadasada. Gabe mansai tongam ma antong idaon joro i, huminsat sian angka robean. Sahali nari, di turpuk on digombarhon si Jesaya do na paojahonna do muse dolok ni bagas ni Jahowa i di punsu ni angka dolok i. Ndang na sega dope joro i nian hatiha i, Jerusalem pe hot dope. Alai turpuk jamita on ima secara tidak langsung lumbalumba tu hasesego ni Jerusalem na binahen ni si Salomo. Alai di angka ari mangihut manang di tingki na ro (in the future time), sai na paluaon ni Debata do huta i sian tangan panghubu i. Tongon do, di sada borngin ruar do suruan ni Jahowa mamunu 185.000 halak sian nasida, gabe mulak ma si Sanherib tu Asur laos mate tarbunu disi (Jes.34:34 du); mulak marfungsi ma muse joro i, jala marroan halak laho marsomba tusi. Hajojongjong ni joro na di atas dolok i, ima sada inganan na badia do angka dolok na timbo, parmianan ni angka debata. Hombar tusi laos digombarhon ma dison, di angka ari parpudi i, masa do haimbaruon di saluhut bangso gabe marrongoman halak ro marsomba tu bagas joro i.
“Jala torop angka bangso mandapothon tusi angka na mandok, ‘Beta hita tanangkohi ma dolok ni Jahowa, tu bagas ni Debata ni si Jakob, asa diajarhon tu hita angka dalanNa, jala mardalani hita di angka lapangNa.’ Ai marharoroan sian Sion do sogot patik i, jala sian Jerusalem hata ni Jahowa.” Angka bangso na marrongoman i (ay.2) masibetabetaan do. “Beta hita,” ninna. Na marlapatan ma i, ndang adong sian nasida na holan mangihutihut, alai jumpang do di sude giot ni roha laho borhat. Dung i ndang asal borhat jala mardalan di dalan na so martujuan, alai diboto be do sidapothononna. Hombar tu na nidok nangkin, mardomu tu panorangion na di ginjang pardalanan tu dolok, tu inganan na badia parmianan ni angka na pinardebatana, ndang na imbaru i di nasida, naung leleng do. Alai nuaeng, ndang tusi be nasida laho, tu dolok ni Jahowa nama, tu bagas ni Debata ni si Jakob. Tumangkas tahe, ndang tu dolok dohot tu bagas angka debata, tu adopan ni Jahowa do, tu Debata ni si Jakob na mian disi. Motifna pe jelas, laho manjalo pangajaran taringot tu angka dalan ni Jahowa, i ma aturan ni ngolu na hombar tu lomo ni roha ni Debata. Ndang holan asa botoonna, asa ulahononna do. “Asa mardalani hita di angka lapangNa,” ninna. Taringot tu saluhutna i, ndang na patupa na so marniula nasida, na mangulahon na sintong do jala na marguna. Mangondolhon i, didok si panurirang i do, “Ai marharoroan sian Sion do patik i, jala sian Jerusalem hata ni Jahowa.” Sasada Jahowa do Debata, Ibana do na umboto na denggan di jolma asa mangolu, ai Ibana tumompasa. Ala ni i, manang ise na naeng mardalan di dalan hangoluan, marsiajar ma sian Ibana.
Di ayat 4: “Jadi manguhum ma Ibana di tongatonga ni angka parbegu, jala toruanNa torop angka bangso. Jadi patopahonon nasida ma podangnasida bahen gigi, jala hujurnasida bahen angka sasabi; ndang be sintahon ni bangso dompak bangso podang i jala ndang be guruhonon nasida parmusuon.” “Manguhum ma Ibana di tongatonga ni angka parbegu,” tumingkos, “Ibana gabe panguhum di tongatonga ni angka bangso.” Songon panguhum na tigor, uhumanNa ma angka bangso, adilanNa nasida taringot tu na piningkiran dohot na niulana be. Deba sian ulaon ni panguhum, i ma na mambuat haputusan taringot tu angka parsalisian, paujunghon parkaro jala pajongjonghon hadameon. Songon i ma didok dison, pajongjongon ni Jahowa, Debata ni si Jakob i do hadameon di tongatonga ni angka bangso. Ndang masa be porang, jala ndang adong be hasea ni podang dohot hujur songon ulaula tu hamusuon. Haoojak ni Baga Joro ni Jahowa on ima sada ulaon hadameon, hasonangan, dohot las ni roha di bangso i mian di Bagas ni Jahowa.
Di ayat 5:“Beta hamu, ale pinompar ni si Jakob! Mardalani ma hita di hatiuron ni Jahowa.” Joujou ni si Jesaya i do on tu halak Juda. Nasida do haroroan ni haluaon i, sian nasida taripar hatiuron tu saluhut bangso. Alai na boi masa do, malua bangso na asing, mago ia nasida; marrongoman halak sileban tu hatiuron ni Jahowa, tinggal di haholomon ia nasida. Sai unang ma masa na songon i. Hombar tusi ma dijouhon si Jesaya dison, asa mardalani nang nasida di hatiuron ni Jahowa, lapatanna mangolu hombar tu patik ni Debata. Ndang dia imbarna di halak Juda dohot na leban, na mardalan di hatiuron ni Jahowa mangolu, alai na tinggal di haholomon rap mago do i.

Aplikasi Teologi
Boha do haoonaan ni turpuk jamita minggu on di sadari on? Haoojak ni Bagas Joro ni Debata ima Haoojak ni Harajaon ni Jahowa di ari haroro ni Kristus na paduahalion. Haoojak ni Bagas Joro ni Debata ima parsalpu ni angka na masa di portibi dohot di hasiangan on.
Selamat taon baru ni huria ma di hita. Di Minggu 24 Nopember 2013, HKI mangulahon ulaon Memento mori, sian hata Latin na marlapatan “igot ari hamamatem; ingot andigan ho mate”. Ulaon on ima sada joujou paradehon diri tu jolma i managam manopot masa haoojak ni Bagas ni Jahowa di tingki na naeng dipamasa Jahowa sandiri marhite Jesus Kristus. Ngolu ni jolma sadari on ima ngolu panagamon, managam haroro jala haoojak ni Bagas Joro ni Debata ni Debata na marlapatan haoojak ni Harajaon ni Debata marhite Jesus Kristus. Laos on do na tapestahon di ari minggu 01 Desember 2013, ima pesta panagamon (advent I).
Di tingki na ditontuhon Jahowa i, ojak jala singkop ma Bagas ni Jahowa na so binahen ni jolma, jala disi ma tanda hamuliaon ni Jahowa, jala nasa ulu ni tot marsomba maradophon Ibana. Di tingki haoojak ni Bagas Joro i masa ma paruhuman (bdk. Pangungkapon 20: 11 – 13). Haoojak ni Bagas Joro ni Jahowa ima pataridahon HarajaonNa; jala di Bagas Joro i do Debata gabe Raja na marlapatan salpu ni harajaon ni portibion jala haoojak ni Harajaon na so sian portibi on, alai sian Jahowa sandiri; salpu ma angka panggomgomi na di portibi jala na di bangso on; Jahowa ma gabe Raja jala manggomgomi. Molo adong bagas joro berarti adong malim. Di haoojak ni Bagas Joro ni Jahowa, adong do di hita malim na bolon, sigomgom bagas ni Debata (Heber 10: 21). Malim bolon on ma na patolhashon angka uhum dohot hata ni Jahowa, Debata di hamuliaonNa. Di haoojak ni Bagas Joro ni Debata, ndang masa be angka parporangan, hagunturon. Haoojak Bagas Joro na marlapatan haoojak ni Harajaon ni Debata ima Harajaon Hadameon, Hasintongan, Sonang, dohot Las ni roha.
Antong “dibahen I, tadapothon ma marroha na sintong di bagasan hagogok ni haporseaon, dung diurasi rohanta, unang be disolsoli panggora ni roha i hita, jala dung diburi dagingta dohot aek na ias!” (Heber 10: 22) managam ari na balga i. Apostel Johanes di Pangungkaponna: “jadi hubege ma soara na gogo sian habangsa i, na mandok: on do joro ni Debata di taongatonga ni angka jolma; na maringanan ma Ibana di tongatonganasida, jala nasida ma bangsona, jala Debata sandiri saor tu nasida! Jadi apusan ni Debata ma nasa iluilunasida sian matanasida; dang adong be hamatean nang arsak ni roha; nang anggukangguk; nang na hansit; ndang disi be; ai nunga salpu na parjolo i” (Pangk. 21: 3 – 4). Sai manahan hita di haporseaonta managam Ari i, Ari na balga jala Ari las ni roha dohot hasonangan tu angka na manahan ro di ujungna. Amen.

Usulan ni Angka Ende (Buku Ende)
1.      3: 1 – 3
2.      425: 1 – 2
3.      169: 1 + 3
4.      543: 1 + 5
5.      39: 1……
6.      541: 1 – 2
7.      539: 1…..

Usulan Ni Angka Ende (Kidung Jemaat)
  1. 8: 1, 2, 7
  2. 37a: 1 – 2
  3. 40: 1, 4
  4. 87: 1, 4
  5. 85: 1….
  6. 84: 1, 2
  7. 278: 1…..

Rabu, 20 November 2013

Bahan Jamita Ujung Taon ni Huria, 24 Nopember 2013


BAHAN JAMITA

MINGGU UJUNG TAON NI HURIA


Minggu, 24 Nopember 2013

 



Ev.: 1 Tesalonika 4: 13 – 18; Ep.: Pangungkapon 7: 9 – 17 (14); S.Patik: Jakobus 1: 12
Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.

Patujolo
            Ngolu ni jolma ima ngolu na mardalan tu jolo, jala tung na so boi do mulak tu pudi. Ngolu na mardalan tu jolo ima ngolu na naeng mandapothon ujung ni ngoluna na marlapatan adong do ujung ni ngolu ni jolma. On ma na pataridahon tung na so manongtong do ngolu ni jolma di portibi on. Di haporseaon ni Kristen, dung marujung ngolu jolma naung monding diuduti do di haheheonna jala masa ma paruhuman na parpudi ima di tingki haroro ni Kristus na paduahalion di bagasan hamuliaonna (Pangungkapon 20: 11 – 15). Di pangantusion na asing, hamatean ima parujungan ni saluhutna jala na so adong be panghirimon haheheon, di sisi na asing, torop do halak mangalapati hamatean songon sada situasi na mansai ngeri na mambahen jolma i mabiar tu hamatean. Hinorhon ni i, torop do halak na mangalului dalan laho pamagohon biar ni rohana i marhite mangalului hasonangan sian portibi on. Akhirnya hasonangan na dilului torop boi do laho pamagohon biar ni roha ala hamataean i, songon halak na gok sipingkiron hatahuton gabe mambuat dalan pamagohon sipingkiron manang hatahuton i marhite mabuk, hape dung sidung mabuk masuk ma ibana muse tu biar ni roha i songon i nang udutna. Jala torop jolma na mambahen ngoluna marhapatean tu hasonangan. Antong binsan mangolu lului hamu ma hasonangan sahat tu sasonangsonangna (hedonisme) na so mangharingkothon paruhuman na parpudi; jala na so manghaporseai hangoluan saleleng ni lelengna na manghorhon adong parange na marlomolomo mangihuthon hagiot ni hasonangan dagingna, ndang pola dipingkiri boha do panghorhonna tu halak na asing asal ma sonang ngoluna.
            Marhite i, marhite surat on dipaingot si Paulus do angka halak Kristen na adong di huta Tesalonika, ima ibukota ni Makedonia asa unang marparange songon nasida na so marpanghirimon alai disosoi do asa marparange di bagasan habadiaon marhite hata nang parange di portibi on di bagasan panghirimon dohot manangam haroro ni Jesus Kristus na paduahalion.

Hatorangan ni Turpuk
            Marhite turpuk on, Paulus paingothon halak Kristen di Tesalonika taringot hamatean dohot haroro ni Tuhan Jesus Kristus na paduahalion. Turpuk on ndang na mandok naung hea si Paulus mate jala marnida haroro ni Tuhan Jesus Kristus na paduahalion makana disurathon turpuk on.
            Di ayat 13 dipabotohon si Paulus tu halak Kristen di Tesalonika taringot tu angka naung monding i, asa unang marsak songon angka na leban, na so marpanghirimon. Songon panorangion di patujolo songon angka na leban na mangalapati taringot hamatean. Laos diuduti do boha do haporseaonta dapot mangalusi taringot hamatean na dihabiari angka bangso sileban.
Di ayat 14 dipaingot Apostel Paulus do “molo na porsea hita, naung mate Jesus dohot hehe, sandok togihonon ni Debata do rap dohot Jesus nang angka naung monding marhite Ibana.” Di ayat 14 on do dipapatarhon na so boi malua haporseaon tu hamatean asa mangolu ibana mandapot hangoluan salelengna. Marhite turpuk on dipapatarhon si Paulus do adong do panghirimon di angka naung monding, ima haheheonna di ari haheheon na balga i. Di ari i, Jesus Kristus ima Anak ni Debata naung dipahehe Jahowa sian hamatean na manghorhon bagabaga hangoluan na so ra suda jala ngolu na manongtong (Rom.1: 3 – 4). Haheheon ni Jesus sian hamatean sada tanda bagabaga tu haheheon tu halak na porsea. Molo porsea do hita tu hamamate dohot haheheon ni Jesus, hita pe ingkon  porsea tu haheheon na mate di bagasan Jesus Krsitus. Sian hata ni Jesus on do bagabaga haheheon dohot hangoluan na so ra suda tu halak na porsea tu Tuhan Jesus. Tuhan Jesus Kristus berkata: “Ahu do haheheon dohot hangoluan; na mangolu do na porsea di Ahu, nang pe mate ibana. Jala ganup na mangolu jala na porsea di Ahu, na so tupa ibana salelenglelengna” (Joh. 11: 25-26), ndang sihabiaran be hamatean di bagasan Tuhan Jesus ala manghorhon haheheon dohot hangoluan salelengna.
Di ayat 15 Paulus paingothon halak Kristen na mangolu nuaeng managam haroro ni Kristus tung na so adong hasurunganna sian halak naung monding i diharoro ni Kristus na paduahalihon. Haroro ni Kristus na paduahalion ima haroro ni hamuliaon-Na (ay. 16). Sian ayat 15 on tangkas dipabotohon molo halak na mate dohot halak na mangolu rap do managam ari haroro ni Jesus Kristus na paduahalion ima ari haheheon na balga i. molo halak na mate, pamatang dohot mudarna do na mate, alai dang adong na boi mamutushon haporseaon dohot panghirimonna tu haheheon na masa di ari haheheon na balga i. Jala dang boi hita mandok molo adong na itahaholongi naung monding pintor otomatis mandok tondi ni na monding on nunga di surgo manang di naroko. Molo songon i, didia ma tondi ni na mate i? Molo itahaporseai do Jesus Kristus ima Tuhan ni na mangolu dohot Tuhan ni na mate marlapatan do i tondi ni na mate i tongtong do ampuna ni Jesus Kristus, huhut manghirim paimahon ari haroro-Na. Di tingki Haroro ni Kristus na paduahalion on ma marsoara ma raja ni surusuruan, jala tarbege ma sarune ni Debata na patandahon hamuliaon dohot adong hamamasa ni parbanuaginjang na so hea masa di tingki ni portibi on. Masa do suara marsuraksurak na patuduhon hamamasa ni las ni roha. Laos di tingki i, hehe do parjolo angka na mate di bagasan Kristus.
Dung pe songon i, halak na mangolu dope, angka na mian di portibi on, taitonna ma hita raphon nasida (angka na hehe sian hamatean) di bagasan angka ombun (tanda ni hamuliaon ni surgo) laho manomunomu Tuhan i tu langit an; jadi olat ni i sai tongtong ma hita rap dohot Tuhan i (ayat 17) (boi ma diida di 1 Korint. 15: 50 – 54 taringot songon dia do halak na mangolu dope di tingki haroro ni Kristus na paduahalion i). Marhitehite ayat on patar do songon dia do parjumpangan ni angka halak na porsea dung sahat be langkana tu hasonangan i, tu hasonangan i, tu hasonangan i.
Antong di portibi on disosoi Apostel Paulus do asa masiapulan ganup halak Kristen marhite angka hata i (ayat 18). Hata masiapulan marlapatan do masitungkolan, masiurupan, masitangiangan, halak Kristen di na managam haroro ni Tuhan Jesus di ngoluna marhitehite hata ni Debata. Molo adong dongan na gale haporseaonna denggan do dipasingot dohot dipaingot asa parsidohot ibana tu hasonangan na saleleng ni lelengna.

Aplikasi Teologi
            Boha do ngolunta di tingki laho hita maningkir (melayat) jala boi tarimangi: aut sugari hita ma di batang ni na monding i, porsea do hita masuk tu surgo (hangoluan saleleng ni lelengna) manang tu naroko? Ise do na mamboto andigan ibana mate. Antong boha nama bahenon?
            Managam haroro ni Jesus Kristus ndada na marlapatan “so”; na so adong siulahonon. Alai managam haroro ni Jesus Kristus na paduahaliaon ima managam hasonangan na manongtong rap dohot Jesus Kristus di hangoluan na so ra suda. Tu ise do taruli i? ima tu halak naung monang, manahan di bagasan haporseaon sahat ro di ujungna. Sai rade ma tondingta managam panjouonNa i, dung tabege soara parbanuaginjang na marsuraksurak na patandahon parolopolopon dohot las ni roha di hamuliaon ni Jahowa, Debata marhite Jesus Kristus, Tuhanta.
            Unang be hita mabiar tu hamateanta manang ujung ni ngolunta. Alai na ringkot haporseaonta ima haroro ni Tuhan Jesus Kristus na paduahalion, ido panghirimon na balga di bagasan haporseaon ni Kristen. Di na masa i ma hehe angka halak na porsea na naung mate di jala taruli ma ibana pahean hamuliaon ni surgo na manongtong. Tanggal do ia pamatang dohot sibuk ni portibi on, jala dipaimbaru ma hita di hamuliaonni Jahowa asa rap mian hita tu Tuhan Jesus na patuduhon hadameon hasonangan na manongton rap dohot Jesus Kristus.
            Memento mori, “ingot ari hamamatem” sada joujou manang sosososo paingothon angka jolma i na salpu do saluhutna di portibi on dohot hagiotna nang pamatang on pe na salpu do. Alai na hot ima holan hata ni Jahowa, ima angka hata na nihatahon ni Tuhan Jesus. Antong masitungkolan, masiurupan, masitangiangan, halak Kristen di na managam haroro ni Tuhan Jesus di ngoluna marhitehite hata ni Debata di ragam gulmit ni ngoluna. Tuhanta ma mangaramoti.

Selasa, 19 November 2013

Mangalapati Memento mori (The meaning of memento mori)



Memento Mori
Oleh. Pdt. Daniel Bonardo Pane, S.Th.
Patujolo         
Ganup taon HKI mangulahon ulaon Ujung Taon ni Huria ima ujung ni Minggu Trinitatis di sataon bolon ni Huria. Taon ni huria marasing do i sian taon Masehi na dipungka di bulan Sipahasada (bulan Januari). Taon ni huria dipungka do i di Minggu Advent, ima sada parolopolopon managam haroro ni Kristus na paduahalion, jala marujung ma i di saminggu andorang so minggu Advent. Ganup Minggu Ujung Taon ni huria dipasada do i di ulaon memento mori. Torop do angka ruas nang parhalado ni huria mangantusi ulaon memento mori holan “marningot tingki hamamatem” alai ndada mangalapati ulaon i. Ala ni i do, husurathon do marhite surat on taringot ulaon memento mori, sai anggiat boi mambohali ruas dohot parhalado ni huria taringot ulaon memento mori.

Etimologi & Terminologi (Mula jala Pangantusion ni hata)
            Hata “memento mori” marharoroan do sian hata Latin na marlapatan: “Ingot tingki hamamatem” dung i dilapati; “ingot ma, na olo salpu do ngolum dohot portibi on”; “ingot ma ngolum na songon duhutduhut na olo malos jala songon bunga na olo marurus”. Hata on paingothon sude angka jolma na di sandok portibi on na olo salpu do nasa na di portibi on jala na so adong do na hot manang manongtong di portibi on. Hata memento mori ndang boi marsirang sian pangantusion taringot surgo, naroko, dohot haluaon manang hangoluan na manongtong dohot hapariron na manongtong.

Panorangion na mangihut
            Hata memento mori dimulana dipangke do tu angka prajurit porang ni bangso Rom na arakarakan (pawai) mamboan angka hatoban porang (halak na talu porang) gabe hatoban di harajaonna. Di arakarakan i, dibahen do sada tulisan “"Respice post te! Hominem te esse memento! Memento mori!" na marlapatan: “bereng ma di humaliangmu, ingot ma na jolma do ho, jala ingot ma tingki ni hamamatem”, Hata on paingothon ganup jolma ndang adong na manongtong di portibi on, na olo marganti jala olo salpu do saluhutna.
            Ulaon memento mori di huria paingothon ganup jolma asa unang tarlalap di angka hagiot ni portibi on, angka hasangapon ni portbi on; angka arsak dohot parungkilon di portibi on. Jesus Kristus mandok: ai laho salpu pe sogot langit dohot tano on, anggo angka hatangKi ndang na olo salpu! (Mark. 13: 31; Mat. 24: 35; Luk. 21: 33). Hata on paingothon angka na manangihon hata on, ia portibi on dohot angka bintang dohot bulan nang mataniari na olo salpu songon i nang angka hagiot ni daging; hasangapon ni portbi salpu; arsak; hapariron do saluhutna, jala hata ni Jesus on mamboan hita tu pangantusion na manongtong ima Hata ni Debata na dihatahon ni Jesus. Hata na so sian portibi on, alai sian Jahowa, Debata na manongtong. Andorang so adong dope langit dohot tano nang angka panondang ni portbi on nunga adong Jahowa, Debata dohot hataNa. Ulaon on diulaon dimulai di tingki haKristenon klasik di Eropa. Jala halak Eropa uju i borhat do tu tanoman manang tu udean ni halak na badia (santo) manang tu tanoman manang udean halak na dihaholongi, ndada na laho mangido pasupasu manang mamangkuli na monding i, alai laho paingothon nasida di pangaramotion ni TUHAN uju di ngolu ni naung parjolo monding i, jala marningot angka haburjuon manang pambahenan na denggan ni na monding i uju ngoluna, jala mangido tu Jahowa (ndada tu na monding i) asa Jahowa ma tongtong na mangalehon pasupasu jala mangalehon habisukhon mandalanhon ariarina songon halak na naung parjolo monding i. Songon Huria Katolik na mangulahon parningotan “marningot angka halak na badia naung parjolo monding” (requiem) ganup tanggal 02 Nopember (perbedaanna: molo Katolik manangianghon tondi na naung monding i, alai molo non-Katolik ndang pola manangianghon).
Di huria Huria non-Katolik marningot halak naung monding ndada laho manangianghon tondi ni naung monding i, alai marningot angka pangaramotion ni Jahowa uju dingolu ni na monding dohot di parsaorannasida (in memoriam), jala mangido tangiang asa tongtong Jahowa mangaramoti ngoluna di tingki parasian sadari on. Dang adong be pardomuan ni na mangolu dohot na mate sian sibuk dohot mudar, jala tung na so boi do na mangido pasupasu dohot mangido sahala sian naung monding i nang manangianghon naung monding i. Molo pe adong deba halak na boi malum ala ni martangiang di tambak, manang mangihuthon hata ni datu (marasing do datu sian parubat huta) ndada sian Jahowa i didapot, alai sibolis do na mangula disi. Jala adong do upani i saluhutna.

Panimpuli
            Sadari on taulahon do ulaon memento mori, jala di tingki on ma di jaha angka dongan ruas ni hurianta naung jumolo monding di sataon bolon taon huria (molo adong). Ulaon on ndada laho manungguli sidangolon manang habot ni roha ala parsirangan ni daging dohot mudar sian portbi on. Marhitehite ulaon on, hupasahat hami ma hata ni Tuhan Jesus tu hita saluhutna: “alai jaga hamu ma dirimuna, unang sorat rohamuna binahen ni parminumon dohot parmabuhon dohot panarihon di hangoluan on, gabe tompu ditahopi ari i hamu songon tali rambang. Ai hatop ma i songgop tu atas ni sude na maringanan di atas tano on. Alai dungo ma hamu tongtong mardongan tangiang, asa margogo hamu, pasiding saluhut na naeng masa i, laho jongjong di jolo ni Anak ni Jolma I” (Lukas 21: 34 – 36; patudos Mateus 24: 36 - 51).
            Ulaon on ndada songon sada na mamparbiarbiarhon ruas ni huria dohot angka jolma, alai ulaon on paingothon jala pasingothon ruas ni huria dohot angka jolma di portbi on, asa rade jala dungo hita managam haroro ni Tuhan Jesus na paduahalion di bagasan hasangapon, jala molo dung sahat hita tu hasonangan i, rap marsipaidaidaan do hita angka na porsea. Jaga jala dungo ma hita asa unang lalap jala mian hita unang tarlalap hita di ragam na masa di portibi on: las ni roha, arsak, tangis, hipas, marsahit, marsangap, marlea, mengkel, marungkil, dohot lan na asing na boi mambahen hita lupa na mar-Tuhan Jesus; jala asa gabe halak na monang hita, ima na manahan hita di haporseaonta sahat ro di ujungna (Pangungkapon 2: 10). Uju boi hita marnida mataniari (tu angka na boi marnida); manghilala ngalian dohot las ni ari; male manang na bosur; boi mangalangka; jala boi marhosa, ima tingki parasian paradehon dirinta parsidohot manang na dang tu hangoluan na so ra suda i manang na gabe masuk do hita bagasan api na so hea mintop dohot hapariron na manongtong; inganan na masa anggukangguk dohot na patungoripon. Marhite ulaon on do mangido ma hita asa dipargogoi jala diurupi, asa monang hita manaluhon angka paraloan dohot parlojonganta, jala manahan ro di ujungna. Jala asa dihirpasi hita, asa itaparhaseang tingki parasian on laho paubahon rohanta jala paradehon dirinta binsan dilehon tu hita tingki parasianan on. Dipargogoi jala diurupi hita laho mangulahon na denggan hombar tu Hata na badia i, asa molo jumpang tingki ari na balga i, taruli ma hita di tumpal hamonangan di paraloan dohot parlojonami di portibion.
            Di ujungna, “jala torop sian halak na modom di bagasan orbuk ni tano i tarsunggul sogot: na deba tu hangoluan salelanglelengna, na deba tu haurahon marragamragam, gabe biasbias salelenglelengna. Jala halak angka na pantas marroha marsinondang sogot songon sondang ni langit, jala nasida angka na manogunogu torop halak tu hatigoran, marsinondang sogot songon bintang ro di salelenglelengna (Daniel 12: 2 – 3). Memento mori, ingot ma tingki hamamatem, molo mate ho, tudia do ho? Tudia do ingananmu? So tung salpu tingki parasian on, so tung tarlalap jala tading hita di haroro ni Tuhanta i. Jempek ngolu on jala ndang madia imbar; hamamatean maniranghon/ manadinghon saluhutna na di portibi on; jala dang adong na mamboto haroro ni hamateanna ai tompu do harorona i, ala ni i sai unang be ulahon angka dosa.